بانک مرکزی شرایط احراز هویت غیرحضوری بانک‌ها را مشخص کرد

به گزارش پیوست، در این دستورالعمل هیچ‌ اشاره‌ای به راه‌های احراز هویت الکترونیکی که بانک‌‌ها و موسسات اعتباری می‌توانند از آن بهره گیرند نشده، بلکه فقط به آنها اجازه داده شده است که کاربران خود را به صورت الکترونیکی احراز هویت کنند. طبق این دستورالعمل، موسسات اعتباری یعنی بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی‌ای که از بانک مرکزی مجوز گرفته‌اند مکلف شده‌اند آغاز ارائه غیرحضوری خدمات پایه به مشتری خود را منوط به احراز هویت الکترونیکی او کنند.

این بند از دستورالعمل دقیقاً فرایندی است که تاکنون تمامی موسسات بانکی و اعتباری که فعالیت ارائه خدمات خود را به صورت غیرحضوری آغاز کرده بودند انجام می‌دادند. هرچند تاکنون دستورالعملی در این خصوص صادر نشده بود اما با توجه به چارچوب‌های کلی قوانین پولی و بانکی کشور، تمامی موسسات اعتباری که فرایند ارائه خدمات غیرحضوری خود را آغاز کرده بودند پیش از ارائه هرگونه خدمتی به کاربران و مشتریان، آنها را به صورت غیرحضوری احراز هویت می‌کردند. فرایندی که تا پیش از ابلاغ این دستورالعمل از سوی نئوبانک‌های فعال در کشور آغاز شده بود حال با ابلاغ این دستورالعمل شکل قانونی به خود گرفت.

ماده ۴ این دستورالعمل قابل توجه‌ترین ماده آن است که چگونگی ارائه غیرحضوری خدمات پایه را مشخص کرده است. در این ماده قید شده است که کدام اقلام اطلاعاتی برای احراز هویت ضروری هستند. بر این اساس، باید نام، نام خانوادگی، سال تولد، شماره ملی، نام‌ پدر و شناسه یا کد پستی محل اقامات کامل مشتری شناسایی شود و راستی‌آزمایی اطلاعات هویتی متقاضی خدمات پایه از طریق سامانه‌ها و پایگاه‌های اطلاعاتی مربوطه صورت خواهد گرفت. در اصل بانک‌ها با اتصال به پایگاه‌های اطلاعاتی پایه از قبیل پایگاه اطلاعات ثبت احوال، شاهکار و ثبت شرکت‌ها و سایر سامانه‌های مادر در کشور می‌توانند اطلاعات هویتی کاربران خود را راستی‌آزمایی کنند.

متن کامل دستورالعمل حدود و چگونگی ارائه غیرحضوری خدمات پایه به ارباب رجوع در بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی

در این ماده قانونی اجازه استفاده از ابزارهای بیومتریک یا ابزارهای زیست‌سنجی داده شده است. از این ابزارها باید به منظور تطابق ویژگی‌های هویتی ثبت‌شده در سامانه‌ها و پایگاه‌های اطلاعاتی مربوط با اطلاعات کاربر و ارباب رجوع استفاده کرد.

در این بند قانونی آمده است، احراز هویت الکترونیکی متقاضی خدمات پایه باید مبتنی بر اقلام هویتی ضروری ارائه‌شده از سوی او صورت گیرد و در صورت عدم اظهار اطلاعات هویتی یا عدم تطابق اطلاعات هویتی اظهارشده با یکدیگر، موسسه اعتباری یا موسسه پولی غیربانکی مجاز به مبنا قرار دادن یک یا چند قلم اطلاعاتی، تکمیل یا اصلاح اطلاعات و همچنین ارائه خدمات به ارباب رجوع نیست.

همچنین در ماده دیگری از این دستورالعمل قید شده است که اگر کاربران و مشتریان بانک‌ها و موسسات پولی و اعتباری غیربانکی فقط به صورت غیرحضوری شناسایی شده و تاکنون هیچ مراجعه‌ای به بانک برای احراز هویت حضوری نداشته‌اند، بانک‌ها و موسسات اعتباری مکلف هستند سطح ریسک هر کدام از این کاربران را با توجه به اطلاعات ارائه‌شده از سوی آنان شناسایی کنند. برای این منظور باید اطلاعات اقتصادی کاربر را نیز از او دریافت کنند تا امکان شناسایی سطح ریسک کاربر فراهم شود.

در این دستورالعمل پیش‌بینی شده است که برای صحت‌سنجی و اصالت و اعتبار مدارک شناسایی ارباب رجوع و اسناد و مدارکی که سامانه‌ها و پایگاه‌های اطلاعاتی مربوط به راستی‌آزمایی آنها راه‌اندازی نشده یا موسسه اعتباری به اطلاعات آن دسترسی ندارد، ارائه خدمات پایه باید منوط به مراجعه حضوری ارباب رجوع باشد.

در این دستورالعمل سطح فعالیت و سطح ارائه خدمات از سوی موسسات اعتباری و پولی و بانکی و همچنین موسسات غیربانکی که امکان احراز هویت غیرحضوری را دارند مشخص شده است. طبق این دستورالعمل، موسسات اعتباری که شامل بانک‌ها و موسسات دارای مجوز از بانک مرکزی می‌شوند می‌توانند برای افتتاح حساب و اعطای وام و تسهیلات به صورت غیرحضوری اقدام کنند. همچنین صدور ضمانت‌نامه برای اهداف غیرتجاری به صورت غیرحضوری نیز امکان‌پذیر است.

شرکت‌های تعاونی اعتباری می‌توانند فقط برای افتتاح حساب قرض‌الحسنه و اعطای وام قرض‌الحسنه ریالی از احراز هویت غیرحضوری استفاده کنند و شرکت‌های لیزینگ نیز فقط می‌توانند برای اعطای تسهیلات با موضوعات غیرتجاری به اشخاص حقیقی از این فرایند بهره برند.

در این دستورالعمل پیش‌بینی شده است که دریافت رمز و تاریخ انقضای کارت برای اشخاصی که قرار است از طریق ابزار پرداخت احراز هویت شوند یکی از راه‌های احراز هویت به شمار می‌آید.

یکی از نکات قابل توجه در این دستورالعمل واگذاری اعتباربخشی امنیتی به محصولات فناورانه برای احرازهویت به مرکز ملی فضای مجازی است. طبق این ماده قانونی، ارزیابی و اعتباربخشی امنیتی به محصولات فناورانه و انطباق‌سنجی فضای تولید و تبادل اطلاعات مرتبط با موضوع این دستورالعمل باید از طریق نظام ارزیابی و اعتباربخشی به محصولات و خدمات بانکداری و پرداخت الکترونیکی و با هماهنگی مرکز ملی فضای مجازی کشور صورت گیرد.

الزامات نظام ارزیابی و اعتباربخشی به محصولات و خدمات بانکداری و پرداخت الکترونیکی باید از سوی بانک مرکزی تهیه و پس از تایید مرکز اطلاعات مالی و نهادهای امنیتی عضو شورای مقابله و پیشگیری از جرائم پولشویی ابلاغ شود.

همچنین در این دستورالعمل تاکید شده است که موسسات اعتباری نمی‌توانند به صورت کامل فرایند احراز هویت را به شخص ثالثی واگذار کنند.