طرح صیانت رشد کسب و کارها را متوقف می‌کند

به گزارش پیوست، تقریبا تمامی کسب و کارها و تشکل‌های این حوزه با یکدیگر متفق‌القول هستند که این طرح نه تنها از کسی حمایت و صیانت نخواهد کرد بلکه مانع توسعه خواهد شد.

امیرحسن موسوی، مدیر روابط عمومی شرکت دیجی‌کالا با بیان موضع این شرکت نسبت به طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی، ضمن اشاره به این‌که با اجرای این طرح سهم 3.2 درصدی خرده‌فروشی‌های آنلاین که حالا هم نسبت به دیگر کشورها کم است، کوچک‌تر خواهد شد، می‌گوید که با اجرای این طرح باز هم فضا غیرشفاف می‌شود و فضا برای رانت به وجود می‌آید.

حتی چندی پیش بود که حمید محمدی، مدیرعامل دیجی‌کالا در رشته توییتی از این‌که پیش از آن هم مخالفت‌شان را نسبت به این طرح اعلام کردند، نوشت و در بخشی از آن آورد: «این طرح علاوه‌بر این‌که مطلقا در راستای منافع پلتفرم‌های بزرگ و بومی ما نیست، در تضاد آشکار با منافع میلیون‌ها کسب‌وکار بزرگ و کوچیکی هست که در اینستاگرام در حال فعالیت هستند.»

اشکان آرمندهی و شهرام شاهکار، مدیر عامل و مدیر ارشد اجرایی دیوار نیز با اعلام مخالفت خود نسبت به این طرح از این‌که «در نهایت این طرح زمینه‌ساز ایجاد انحصار دولتی در بازار‌ها خواهد شد. به واسطه این اتفاقات بخش خصوصی دیگر نمی‌تواند در فضای آنلاین فعالیتی کند» می‌گوید.

پویا پیرحسینلو، مدیر عامل ابر آروان نیز در حالی که معتقد است «ماحصل این طرح نگرانی‌های جدی‌ای برای آینده‌ فناوری ایران را می‌سازد»، از این‌که این طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی به اعتماد عمومی خدشه وارد می‌کند، می‌گوید.

اگر حمایت نمی‎‌کنیم، اقلا سنگ هم نیندازیم

امیرحسن موسوی، مدیر روابط عمومی شرکت دیجی‌کالا با ارائه توضیحی درخصوص موضع این شرکت نسبت به طرح صیانت از کاربران در فضای مجازی در گفت‌وگو با پیوست می‌گوید: «ما با طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی (آن‌چه در حال حاضر محل بحث و روی میز است) به صراحت مخالف هستیم و این مخالفت را از طریق همه نهادهای صنفی‌ که در آن‌ها عضو هستیم، اعلام کرده‌ایم.»

او در بیان علت این مخالفت، به این‌که مجموعه دیجی‌کالا معتقد است مسدودسازی و در مقابل خواست مردم قرار گرفتن، به نفع هیچ‌کس نیست اشاره می‌کند و می‌افزاید: «اگر تصور می‌شود که در مسدودسازی امکان برای رشد کسب‌وکارهای داخلی فراهم می‌شود، تصور اشتباهی است. پیش از این هم، این تجارب را داشته‌ایم. این رویکرد عموما منجر به شکست می‌شود، همانند تجربه‌ای که در صنعت خودروسازی داشتیم.»

موسوی در ادامه با بیان این‌که رشد واقعی و پایدار در فضای رقابت و تعامل با بازارهای جهانی شکل می‌گیرد و نه انحصار یا رانت، می‌گوید: «معتقدیم که بنا بر تجربه، وقتی این محدودسازی‌ها اتفاق می‌افتد، رانت ایجاد می‌شود و حدس می‌زنیم که با اجرای این طرح باز هم فضا غیرشفاف می‌شود و فضا برای رانت به وجود می‌آید.»

به گفته مدیر روابط عمومی شرکت دیجی‌کالا، «اساسا این تصور که محدودسازی رقبای خارجی، حمایت از کسب‌وکارهای ایرانی است، تصور اشتباهی‌ست.»

مجموعه دیجی‌کالا در عین حال معتقد است که این طرح نه در راستای منافع پلتفرم‌های بزرگ و بومی کشور است و نه در راستای منافع میلیون‌ها کسب‌وکار کوچکی است که در فضای مجازی و مشخصا در اینستاگرام فعالیت می‌کنند.

او سپس با رجوع به گزارش منتشرشده از عملکرد دیجی‌کالا می‌گوید که «در حال حاضر سهم خرده‌فروشی‌های آنلاین از کل خرده‌فروشی‌های کشور حدود 3.2 درصد است که بیش از 1.5 درصد آن در شبکه‌های اجتماعی و عموما در اینستاگرام رخ می‌دهد.»

او معتقد است که همین حالا هم اگر بخواهیم این عدد را با کشورهای منطقه یا میانگین جهانی مقایسه کنیم، این عدد در ترکیه حدود 8 درصد، در کشورهای حاشیه خلیج فارس نزدیک به 10 درصد، میانگین جهانی بین 12 تا 14 و در چین بعد از کرونا به حدود 50 درصد رسیده است.

به گفته موسوی، این ارقام، شاخص مهمی برای توسعه‌یافتگی کشورها است؛ مدیر روابط عمومی دیجی‌کالا با این حال ادامه می‌دهد: «هر چه سهم خرده‌فروشی آنلاین بیشتر باشد، نشانی از توسعه‌یافتگی آن کشور در سایر حوزه‌ها است. یعنی آن کشور زیرساخت مناسب اینترنتی، زیرساخت مناسب حمل‌ونقل و زیرساخت‌های مناسب تکنولوژیک و صنعت پرداخت دارد. به واسطه این‌که حوزه تجارت الکترونیک یک صنعت مادر و به بسیاری از صنایع دیگر وابسته است، رشد این صنعت، به معنای رشد بسیاری دیگر از صنایع است. الان این سهم در ایران کوچک است و ما فکر می‌کنیم با طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی این سهم کوچک‌تر هم خواهد شد.»

او با اشاره به این‌که طرح‌هایی که تاثیرات بزرگ و فراگیر (به لحاظ سیاسی، اقتصادی و اجتماعی) دارند و بر زندگی میلیون‌ها نفر اثر می‌گذارند، نیاز به مشارکت ذی‌النفعان مختلفی دارند، با انتقاد از شیوه شکل‌گیری طرح صیانت از کاربران می‌گوید: «ذی‌النفعان مختلف چنین طرحی باید در تولید و ارائه این طرح مشارکت داشته باشند؛ از اتحادیه‌ها و نهادهای صنفی مختلف گرفته تا کسب‌وکارهای بزرگ، دانشگاه‌ها، مراکز پژوهشی و … چرا که این طرح‌ها معمولا از دل هزاران ساعت کار کارشناسی، بحث، مناظره، کامنت و … در می‌آیند و فرآیند شفافی را طی می‌کنند.»

موسوی در عین حال می‌گوید: «گاهی در رسانه‌ها می‌بینیم که دوستان موافق این طرح استناد به این‌ می‌کنند که همه کشورها در حوزه فضای مجازی سیاست‌گذاری‌هایی دارند. این درست است و کسی هم با سیاست‌گذاری مشکلی ندارد، مسئله درباره این طرحِ مشخص است. کشورهایی را مثال می‌زنند که نهادهای قانون‌گذار این حوزه را رگوله کرده‌اند، بعد به این نتیجه می‌رسند که پس طرح صیانت هم لازم است. در حالی که از اولی نمی‌توان به دومی رسید، درست است که کشور ما به قانون‌گذاری در این حوزه نیاز دارد اما یک قانون درست و کارشناسی‌شده با مشارکت همه ذی‌النفعان و با کم‌ترین اشکال ممکن؛ نه قانونی با این همه اشکال.»

به اعتماد عمومی خدشه وارد می‌کنیم

امیرحسن موسوی در پاسخ به پرسشی درباره آسیب مستقیم طرح صیانت از کاربران به کسب‌وکارهایی همانند دیجی‌کالا نیز می‌گوید: «خیلی از بخش‌های این طرح مبهم است، برای همین ما نمی‌دانیم درباره چه چیز صحبت می‌کنیم که بتوانیم اثرات آن را ارزیابی کنیم. یکی از اشکالات این طرح هم مبهم بودن بسیاری از بندها و عبارت‌ها است. همین ابهام باعث می‌شود ما نتوانیم تحلیل درستی داشته باشیم.»

با این حال او معتقد است که وقتی سهم اقتصاد دیجیتال کشور کوچک می‌شود و قدرت خرید مردم کم می‌شود، اثر مستقیمی بر هر کسب‌وکاری می‌تواند داشته باشد و بیان می‌کند: «یک بیزنس شبیه به دیجی‌کالا وقتی رشد می‌کند که مردم توان خرید داشته باشند، مردم وقتی توان خرید دارند که خودشان کسب درآمد کنند، بتوانند از فضای آنلاین استفاده کنند، بتوانند در فضای قابل اعتمادی این کار را انجام دهند، اما با محدودسازی عملا سرمایه اجتماعی را کم می‌کنیم، به اعتماد عمومی خدشه وارد می‌کنیم و خدشه وارد شدن به اعتماد عمومی و سرمایه اجتماعی به کل کشور ضربه می‌زند و هر کسب‌وکاری که در فضای اقتصادی ایران کار می‌کند از نظر ما آسیب می‌بیند.»

مدیر روابط عمومی دیجی‌کالا سپس به تاثیر شبکه‌های اجتماعی در کسب‌وکاری آنلاین می‌پردازد و می‌گوید: «خیلی از شبکه‌های اجتماعی همانند اینستاگرام یکی از راه‌های ارتباطی دیجی‌کالا با مخاطبین است. مجموع اکانت‌های دیجی‌کالا در حال حاضر حدود دو میلیون دنبال‌کننده دارد. ما با این دو میلیون مخاطب‌مان که بخش بزرگی از مخاطبین‌مان هستند از طریق اینستاگرام در ارتباط هستیم. از طرفی امکان جایگزین به همین سادگی نیست. متاسفانه به نظر ما یک عدم فهم نادرستی از تکنولوژی‌های نامشهود وجود دارد. تقریبا برای هر کسی واضح است که کشور در شش ماه نمی‌تواند بنز و تسلا و … بسازد. اما متاسفانه به نظر می‌رسد به دلیل عدم آشنایی با تکنولوژی‌هی پلتفرمی و تکنولوژی‌های نامشهود به نظر می‌رسد یک اینستاگرام، فیسبوک یا گوگل ساختن کاری است که در شش ماه رخ می‌دهد. این تصور از نظر ما خیلی دور از واقعیت است.»

به گفته موسوی، «اگر هم روزی کشور بخواهد در مسیری قرار بگیرد که بتواند پلتفرم‌های بین‌المللی در این سطح بسازد، از مسیر تعامل با دنیا این اتفاق رخ می‌دهد. چرا که برای ساختن چنین پلتفرم‌هایی به مدرن‌ترین و های‌تک‌ترین تکنولوژی‌های روز دنیا احتیاج داریم. همچنین به با کیفیت‌ترین متخصصین، مهندسین، برنامه‌نویس‌ها و … نیاز داریم و باید فضایی در کشور باشد که کار کردن برای این افراد در کشور جذاب باشد تا بتوانند پلتفرم‌های این چنینی توسعه دهند.»

توضیح برای یک ابهام درباره دیجی‌کالا

مدیر روابط عمومی دیجی‌کالا همچنین از برخی ابهامات به وجود آمده پس از برگزاری جلسه کلاب‌هاوس پیوست با این شرکت می‌گوید: «بعضی از افراد تصور کرده بودند که دیجی‌کالا در کلاب‌هاوس گفته که می‌خواهد جایگزینی برای اینستاگرام معرفی کند که خیلی برداشت اشتباهی بود. چنین چیزی نه در برنامه ما هست و نه اصلا عنوان کرده‌ایم.»

او در توضیح بیشتر این موضوع را در واقع مربوط به بحث سوشیال کامرس عنوان و بیان می‌کند: «این به معنای تجارت اجتماعی است که اساسا پلتفرم‌های تجارت اجتماعی با شبکه‌های اجتماعی ماهیت کاملا متفاوتی دارند. دیجی‌کالا در حوزه شبکه‌های اجتماعی تا کنون نه وارد شده، و نه قصد ورود دارد و نه حتی در چشم‌انداز آن است.»

طرح صیانت موجب توسعه سرویس‌های داخلی نمی‌شود

هر چند که در بخش‌هایی از این طرح بر حمایت از پلتفرم‌های ایرانی تاکید شده است و عنوان شده که این طرح درراستای حمایت از آنان است اما مدیران این پلتفرم‌ها با این ایده چندان موافق نیستند.

اشکان میرآرماندهی، مدیرعامل پلتفرم دیوار، پلتفرم ثبت آگهی آنلاین در پاسخ به این سوال که با محدودیت روی پلتفرم‌های بین‌المللی، چقدر امکان دارد که سرویس‌های مشابه داخلی توسط مجموعه‌های توانمند داخلی مانند مجموعه دیوار راه‌اندازی شود، می‌گوید: «همین ابتدا اعلام کنم که ما مخالف صد درصدی اجرای طرح صیانت هستیم.»

او درمورد علت مخالفتش با این طرح را اینگونه توضیح می‌دهد: «خدشه‌دار شدن توسعه و شکل‌گیری کسب‌وکار‌های جدید یکی از پیامد‌های این طرح است. مساله مهم‌تری که احتمالا کمتر به آن پرداخته شده، مخدوش کردن فضای رقابت بین کسب‌وکار‌های آنلاین است و در نهایت این طرح زمینه‌ساز ایجاد انحصار دولتی در بازار‌ها خواهد شد. به واسطه این اتفاقات بخش خصوصی دیگر نمی‌تواند در فضای آنلاین فعالیتی کند و به نظر من این اتفاق شروع افول اقتصاد ایران خواهد بود.»

شهرام شاهکار مدیرعامل دیگر دیوار نیز در مورد اجرای طرح صیانت و کمک کسب‌وکار‌های داخلی به اجرایی شدن این طرح می‌گوید:‌ «یکی از مهم‌ترین آسیب‌هایی که کسب‌وکار‌های دیجیتال از اجرای این طرح می‌بینند، از دست دادن نیروهای نخبه و متخصص به دلیل مهاجرت خواهد بود. تا پیش از این ما تلاش می‌کردیم خودمان را امیدوار نگه داریم اما حالا شرایط بسیار سخت شده و بهانه‌ای برای نگه‌داشتن نیروهایی که قصد مهاجرت دارند، نداریم.»

نگرانی‌های جدی‌ برای آینده‌ فناوری ایران

این طرح در شرایطی در مجلس مطرح شد که تمامی کاندیداهای ریاست‌جمهوری در صحبت‌های انتخاباتی خود به بی‌اثر بودن فیلترینگ اشاره کرده‌اند با این حال در این طرح نمایندگان مجلس مجددا روی فیلترینگ تاکید کرده‌اند.

پویا پیرحسینلو، مدیرعامل ابرآروان نیز دراین‌باره می‌گوید: «با نگاهی به مناظره‌های انتخاباتی که زمان زیادی هم از آن نمی‌گذرد، می‌بینیم همه‌ نامزدهای ریاست‌جمهوری درباره‌ افزایش پهنای باند و مبارزه با فیلترینگ صحبت می‌کنند، این نشان‌دهنده‌ آگاهی از این نیازمندی‌هاست. اما در حالی‌که صدها کسب‌وکار کوچک و بزرگ موضع‌گیری شفاف اعتراضی نسبت به این طرح داشته‌اند، بیانیه منتشر کرده‌اند، نزدیک به یک میلیون از مردم عادی در کارزار اعتراضی به این طرح مشارکت کرده‌اند، شنیده نشدن این صدای اعتراضی مردم و کسب‌وکارها از سمت مجلس، تعجب‌برانگیز است.»

به گفته او، «با نگاه به پیش‌نویس این طرح می‌توان دید چه اتفاقی خواهد افتاد؛ از یک طرف، فیلترینگ بسیار گسترده‌ای رخ می‌دهد که شکل و شمایل بسیار جدی‌تر و تلخ‌تری به خود خواهد گرفت، از طرف دیگر مانع بزرگی برای کسب‌وکارهای دیجیتال ایجاد خواهد شد آن هم در شرایطی که باید برای رفع موانع رشد این کسب‌وکارها تلاش شود و به‌شکل شفاف مانع بسیار بزرگی در مسیر صادرات فناوری کشور قرار خواهد داد.»

پیرحسینلو این موضوع را، از همه مهم‌تر خدشه به اعتماد عمومی مردم می‌داند و بیان می‌کند: «از یک سو، از طریق موانعی که در برابر زیست دیجیتال مردم ایجاد می‌شود و از طرف دیگر، خدشه‌ای که به اعتبار کسب‌وکارها زده می‌شود.  به‌علاوه، این طرح منجر به تشکیل نهادی فراقانونی می‌شود، که شیوه‌ تصمیم‌گیری در آن و پاسخ‌گویی نسبت به مردم و کسب‌وکارها کامل غیرشفاف است.»

به گفته مدیر عامل ابرآروان «ماحصل این طرح نگرانی‌های جدی‌ای برای آینده‌ فناوری ایران را می‌سازد.»