چرا کپی از عادات سبک زندگی مدیران دره سیلیکونی درست نیست؛ شش اشتباه رایج در مورد خواب

یکی از رایج‌ترین اشتباهات بعد از ورود به مدیریت هر کسب‌وکاری تقلید بدون آگاهی از رفتار مدیران و افراد موفق است. این سوگیری شناختی آن‌قدر در انسان عمیق و متداول است که بازاریابان به طور وسیعی از آن استفاده می‌کنند؛ برای مثال تصویری که در جامعه در مورد خوشبختی به ما دیکته می‌شود داشتن یک خانه، ماشین، همسر و دو فرزند دختر و پسر زیباست. حال شما تبلیغی را مشاهده می‌کنید که یک خانواده ایده‌آل و خندان در حال استفاده از پودر لباس‌شویی خاصی هستند. ذهن شما در تلاش برای نزدیک‌تر شدن به آن تصویر (خوشبختی)، تمایل‌تان را به خرید آن پودر زیاد می‌کند. در صورتی که استفاده از آن پودر لباس‌شویی بعید است ارتباطی به وضعیت خانواده داشته ‌باشد. افسانه‌های زیادی در مورد موفقیت و خوشبختی وجود دارد که شبیه همان پودر لباس‌شویی به موفقیت یا عدم موفقیت ما بی‌ارتباط هستند. یکی از رایج‌ترین این افسانه‌ها سحرخیزی است. انسان‌ها با مشاهده رفتارهای غیرمعمول‌ و متمایز در مورد موفق‌ها تمایل دارند که آن را به موفقیت ارتباط دهند. در حالی که آن رفتار خاص می‌تواند صرفاً یک همزمانی ساده با موقعیت فرد، یا فراورده‌ای از آن یا حتی، مانند پودر لباس‌شویی در داستان خانواده‌ خوشبخت، بی‌ربط با آن باشد. شاید شما هم در مورد سحرخیز بودن مدیران موفق دره سیلیکون ولی مانند جف‌بزوس، وارن بافت، تیم کوک، جک دورسی و غیره شنیده باشید. در این نوشته به بررسی چند اشتباه متداول در مورد تقلید از الگوی خواب این مدیران می‌پردازیم. در ابتدا برای رمزگشایی از این پدیده نیاز است تا خواب و چرایی آن را دوباره بررسی کنیم.

خواب چیست؟

برای اینکه بتوان نگاه دقیق‌تری به خواب انداخت باید ساختار آن را شناخت. مطالعات روی انسان نشان داده است که خواب از مجموعه مراحلی گذر می‌کند که الگوهای امواج مغزی در هر مرحله با یکدیگر متفاوت هستند.

خواب دارای دو نوع اصلی است:

خواب REM (حرکت سریع چشم) که خواب فعال یا خواب متناقض (paradoxical) نیز خوانده می‌شود.

خواب NREM (به انگلیسی: non-REM حرکت غیرسریع چشم) که خواب آرام نیز خوانده می‌شود.

چرا ما می‌خوابیم؟

شاید تا به حال هنگام مراجعه به سایت ایرنیک، رجا و غیره با جمله‌ «با عرض پوزش، سامانه جهت عملیات روزانه، هر شب از ساعت … تا … در دسترس نیست» برخورد کرده باشید. به طور ساده این همان دلیل پدیده‌ عجیبی به نام خواب است. پدیده‌ای که هر روز انسان را مجبور می‌سازد چند ساعت بی‌حرکت یک جا دراز بکشد و سرورش آفلاین شود. خواب از چرخه‌های حدوداً ۹۰ دقیقه‌ای تشکیل شده است که ترکیبی از انواع خواب عمیق و رویابینی هستند و هر کدام از این مراحل مسئولیتی را بر عهده دارند.

خواب، زمانی برای پرواز روح

یکی از شگفت‌انگیزترین بخش‌های چرخه‌ خواب رویابینی است. شاید فکر داشتن یک رویای صادقه که خبری از آینده دارد شما را به هیجان بیاورد یا حتی شاید از روی خستگی و بعد از دیدن یک کابوس از خودتان بپرسید چه فایده‌ای دارد که انسان باید روزی چندین ساعت بی‌حرکت گوشه‌ای بیفتد و با اینکه ارتباطش با گوش، چشم، حس لامسه و غیره‌اش تقریباً قطع شده دوباره تمام آن حواس را در قالب رویا تجربه کند؟ پس کی نوبت به استراحت می‌رسد؟
بگذارید دوباره به مثال وب‌سایت ایرنیک و تشبیه مغز به سرور آن برگردیم. مغز انسان دائماً در حال رشد، تحول و تجارب جدید است. مغز نیاز دارد به طور متناوب زمانی را به رفع باگ‌های پیداشده، ایجاد اصلاحات، بارگذاری آپدیت‌ها یا مانند ایرنیک عملیات روزانه اختصاص دهد. شاید اگر تا به حال تجربه‌ برنامه‌نویسی داشته باشید، این را بدانید که هر تغییری نیاز به تست دارد. به زبان ساده رویابینی همان مرحله‌ اجرای آزمایشی است. در این مرحله که امواج مغزی طول موج و بسامدی نزدیک به حالت بیداری دارند، مغز در حال شبیه‌سازی بیداری برای اطمینان از کارکرد درست مغز است. بنابراین احتمال پرواز روح، پیشگویی آینده و رویای صادقه بسیار کم است. مگر اینکه فرد به طور معمول در بیداری هم دچار رویای صادقه شود.

جمعه، فرصتی برای جبران کسری خواب و بی‌حساب شدن

میزان خواب‌آلودگی ما از دو چیز پیروی می‌کند: ملاتونین، که ترشح آن پیرو ساعت بیولوژیک‌تان است و آدنوزین، که محققان خواب به آن اصطلاحاً «بدهی خواب» نیز می‌گویند. ماده‌ای شیمیایی است که در ساعات بیداری در بدن ترشح می‌شود و به صورت تجمعی تا زمانی که دوباره به خواب بروید زیاد می‌شود. تصفیه حساب با این ترکیب شیمیایی که هنگام خواب تخلیه می‌شود تقریباً تنها فایده‌ خواب بیشتر آخر هفته‌هاست. نگاهی دوباره به نمودار چرخه‌های خواب (تصویر بالا) بیندازید. همان‌طور که می‌بینید هر چرخه‌ ترکیب متفاوتی از بخش‌های مختلف مثل رویابینی یا سطوح دیگر خواب دارد. بنابراین کامل نشدن تمامی چرخه‌های خواب‌تان در شب سبب وارد شدن خسارات جبران‌ناپذیر به سلامت‌تان خواهد شد.

پنج ساعت خواب شبانه و مصرف کمی قهوه کفایت می‌کند

میزان خواب مورد نیاز بدن در سنین مختلف کمی متفاوت است؛ اما به طور معمول بین هفت و نیم تا ۹ ساعت خواب برای همه‌ افراد پیشنهاد می‌شود. هرچند تعداد منحصربه‌فردی نیز وجود دارند که به خواب روزانه ۶ ساعت یا کمتر نیازمند هستند و علت آن به نظر می‌رسد وجود یک ژن خاص در آنها باشد (احتمال آن چیزی است در حد اینکه یک چشم‌تان سبز و دیگری آبی باشد). متاسفانه قهوه‌ نیز هیچ اثری بر چرخه‌ خواب و ترشح ملاتونین بدن‌تان ندارد. تنها کاری که قهوه‌ می‌تواند انجام دهد پوشاندن موقتی گوش‌هایتان است تا برای مدتی کوتاه صدای جیغ زدن آدنوزین‌های جمع‌شده به خاطر کم‌خوابی را نشنوید.

سحرخیز باش تا کامروا باشی

ممکن است تا به حال با برنامه‌ریزی دقیقی تصمیم به سحرخیزی گرفته باشید یا فکر کنید که این کار تنها وابسته به اراده، فشار زیاد یا محصول شرایط است. در این صورت شاید برایتان جالب باشد بدانید که چرخه‌ خواب افراد به طور ژنتیکی با هم فرق می‌کند و اگر کسی که «شب‌بیدار» است با اجبار صبح زود بیدار شود، نه تنها راندمان، توانایی حل مساله، متابولیسم و غیره در وی مختل می‌شود؛ بلکه احتمال ابتلا به آلزایمر، دیابت، افسردگی و در نتیجه احتمال عدم کامروایی نیز در او افزایش می‌یابد.

بخش رویابینی (REM) ارتباط نزدیکی با حافظه، توانایی حل مساله و خلاقیت افراد دارد. به طوری که عدم برخورداری از میزان کافی آن می‌تواند یادگیری و بازدهی را در کوتاه‌مدت، و سلامت و دستیابی به اهداف را در بلندمدت دچار خطرات جدی کند. اگر نگاهی دیگر به نمودار چرخه‌های خواب بیندازید، متوجه خواهید شد که بیشترین میزان REM در دو ساعت آخر خواب قرار دارد؛ یعنی اگر به طور طبیعی چرخه‌ خواب‌تان دیر شروع شده و دیرتر به پایان می‌رسد و با سحرخیزی خودتان را از آن دو ساعت انتهایی محروم کنید، بسیار بیشتر از دوهشتم مزایای خواب را از دست خواهید داد.

طبق پژوهش‌هایی که دکتر متیو واکر، محقق خواب و دکتری علوم اعصاب، در کتاب خود مرور می‌کند، افراد این‌گونه دسته‌بندی می‌شوند: سحرخیز (حدود۴۰ درصد افراد)، میانه (۳۰ درصد افراد)، شب‌بیدار (۳۰درصد افراد). یعنی از هر ۱۰ نفر تقریباً ۶ نفر به طور ژنتیکی توانایی سحرخیزی را ندارند و در واقع حتی برایشان مضر است. جالب است بدانید در واقع بقای ما کمی مدیون همین تفاوت در ساعت چرخه‌ خواب‌مان است. در گذشته‌های دور که سیستم اطفای حریق، سامانه هواشناسی، سیل‌بند و حتی لامپ و غیره هم نبود اگر همزمان کل یک قبیله سرساعت به خواب می‌رفتند، هشت ساعت کامل در آسیب‌پذیرترین حالت ممکن قرار می‌گرفتند و ممکن بود به سادگی با حمله‌ غافلگیرانه‌ یک گراز نسل‌شان در همان‌جا خاتمه یابد.

سحرخیزی،وزن مناسب‌تر و سلامت بیشتر

«ریسک افزایش وزن در افراد شب‌بیدار بیشتر است. مطالعات نشان می‌دهد دیر خوابیدن باعث می‌شود در پایان روز کالری بیشتری مصرف شود. افراد شب‌بیدار معمولاً سبزی و میوه کمتر و فست‌فود بیشتری نسبت به سحرخیزان مصرف می‌کنند.» اینها همه بخشی از افسانه‌هایی است که هرروزه با آن مواجه می‌شویم. میزان اشتها نتیجه‌ کار دو هرمون گرلین و لپتین است. تاکنون پژوهش‌های زیادی در مورد ارتباط چاقی مفرط و خواب انجام شده است که نشان می‌دهد اختلال در خواب موجب اختلال در کار این هرمون‌ها و افزایش اشتها خواهد شد. نتایج تحقیقات دیگری نیز که توسط یک تیم پژوهشی در دانشگاه شیکاگو انجام شد نشان می‌دهد خواب ناکافی، جذب معنادار مواد مغذی را مختل می‌کند و این اختلال در سوخت و ساز بدن به عضله‌سازی کمتر و  ذخیره شدن میزان بیشتر چربی منجر می‌شود.

سخن پایانی

خواب حدود یک‌سوم از کل زندگی ما را تشکیل می‌دهد. بنابراین شناخت دقیق‌تر آن ممکن است حداقل یک‌سوم زندگی‌مان را  بهبود بخشد. هرچند بدون‌ شک درس‌هایی در سبک‌ زندگی مدیران داخلی و خارجی وجود دارد؛ اما لزوماً تکرار کردن و به اشتراک گذاری چیزی که ملغمه‌ای از ساده‌سازی رسانه‌ای و تشویق‌های صنعت‌گرانه برای زودتر سرکار آمدن است، کمکی به کسی نمی‌کند. امروزه شرکت‌های زیادی همچون نایک، گوگل، ناسا و غیره مشاوران خواب دارند یا از سیاست ساعت‌های منعطف برای ساخت یک محیط کاری مناسب‌تر پیروی می‌کنند. درست است که افراد سحرخیز موفق زیادی در جهان وجود دارند؛ اما لزوماً سحرخیزی را نمی‌توان علتی برای موفقیت به شمار آورد .