گام جدید اوپن‌ای‌آی برای تغییر ساختار: ۱۰۰ میلیارد دلار سهام برای نهاد غیرانتفاعی و توافق با مایکروسافت

به گزارش پیوست به نقل از نیویورک تایمز، این دو اقدام از جمله مهم‌ترین گام‌ها برای تغییر ساختار بزرگترین استارت‌آپ هوش مصنوعی جهان است که به دنبال پیشروی در یک مسیر سود‌محور و همچنین جذب سرمایه بیشتر است. گرچه مایکروسافت یکی از بزرگترین حامیان شرکت از همان ابتدای عرضه ChatGPT است، اما این استارت‌آپ در یک سال گذشته رابطه نزدیکی را با سافت‌بنک ژاپن به عنوان سرمایه‌گذار اصلی برقرار کرده است.

علاوه بر این گزارش‌های از قرارداد ۳۰۰ میلیارد دلاری اوپن‌ای‌آی با شرکت اوراکل خبر می‌دهند که قرار است بخش عمده نیاز به زیرساخت رایانشی این شرکت را برطرف کند.

پیش از این اما یکی از بزرگ‌ترین موانع تغییر ساختار اوپن‌ای‌آی، سرمایه‌گذاری‌های سنگین مایکروسافت در اوپن‌ای‌آی و در نتیجه تاثیر این غول فناوری در تصمیم‌گیری‌ها بود. شرکت ردموندی بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳ بیش از ۱۳ میلیارد دلار در اوپن‌ای‌آی سرمایه‌گذاری کرد و در ازای آن حدود ۴۹ درصد از سودهای آتی این شرکت را در اختیار گرفت. مایکروسافت تاکنون تمایل چندانی به تغییر توافق‌نامه خود با اوپن‌ای‌آی نشان نداده بود، مگر اینکه پول قابل توجهی در قبال سرمایه‌گذاری زودهنگام خود درایفت کند.

اما حالا دو طرف اعلام کرده‌اند که براساس توافق جدید، شرایط مالی قرارداد تجاری سال ۲۰۱۹ را بازنگری کرده‌اند؛ قراردادی که شامل شیوه اشتراک‌گذاری فناوری‌ها و تقسیم درآمدها می‌شود. با این حال، یکی از بندهای مهم قرارداد قبلی که دسترسی مایکروسافت به قدرتمندترین فناوری‌های اوپن‌ای‌آی را در صورت دستیابی به هوش مصنوعی عمومی (AGI) لغو می‌کرد، همچنان به قوت خود باقی است. البته که این بند در نسخه جدید توافق‌نامه اصلاح شده است، اما جزئیات دقیق آن در اختیار عموم قرار نگرفته است.

خبر این توافق و اعطای سهام به نهاد عام‌المنفعه در حالی صورت می‌گیرد که اوپن‌ای‌آی در مسیر تغییر ساختار خود با فشار‌های دیگری نیز روبرو است. نهادهای ناظر در ایالت‌های کالیفرنیا و دلاور در حال بررسی این تغییر ماهیت هستند و شماری از رقبای سرشناس از جمله ایلان ماسک نگرانی‌های جدی درباره فاصله گرفتن اوپن‌ای‌آی از وعده‌های اولیه‌اش در زمینه توسعه ایمن و مسئولانه فناوری هوش مصنوعی مطرح کرده‌اند.

منتقدان می‌گویند شرکت اوپن‌ای‌آی که در ابتدا خود را استارت‌آپی برای دنبال کردن فناوری برای منفعت عام معرفی کرده بود، حالا بیش از اندازه به یک غول فناوری تبدیل شده است و تمرکز خود بر منافع عمومی و ایمنی هوش مصنوعی را کنار گذاشته است. این انتقادات پس از موفقیت گسترده ChatGPT  که باعث پیشتازی شرکت در صنعت هوش مصنوعی و در نتیجه جذب سرمایه گسترده (حدود ۶۸ میلیارد دلار سرمایه جدید) شد، شدت بیشتری گرفت.

ماهیت جدید: شرکت سهامی که منفعت‌ عمومی را دنبال می‌کند

اوپن‌ای‌آی در ابتدا نزدیک به یک دهه پیش به عنوان یک نهاد غیرانتفاعی و عام‌المنفعه آغاز به کار کرد. اما با گسترش سریع کسب‌وکار و ضرورت جذب سرمایه‌های عظیم، بنیان‌گذاران به رهبری سم آلتمن تصیمم به تغییر ساختار سازمان گرفتند. تبدیل به یک شرکت سهامی عام با منفعت عمومی به اوپن‌ای‌آی این اجازه را می‌دهد تا در آینده سهام خود را در بازار عرضه کرده و سرمایه‌گذاران عمومی را جذب خود کند؛ مساله‌ای که در قالب غیرانتفاعی امروز این شرکت امکان‌پذیر نیست.

شرکت‌های سهامی عام با منفعت عمومی در عین حرکت در مسیر سود‌آوری، موظف است که اهداف اجتماعی و عمومی را نیز دنبال کنند. براساس این مدل اوپن‌ای‌آی می‌تواند میان جذب سرمایه و پایبندی به ماموریت اصلی خود یعنی «توسعه هوش مصنوعی برای منافع بشری» تعادل برقرار کند.

با توجه به انتقال یک بسته سهامی ارزشمند به نهاد غیرانتفاعی،‌ این نهاد نیز نقش مهمی در شرکت ایفا خواهد کرد. در نتیجه این انتقال، نهاد غیرانتفاعی اوپن‌ای‌آی به یکی از ثروتمندترین سازمان‌های بشردوستانه در جهان بدل خواهد شد. برت تیلور، رئیس هیئت‌مدیره اوپن‌ای‌آی، طی پستی وبلاگی تاکید کرد که این نهاد اکنون منابعی در اختیار خواهد داشت که آن را به یکی از پرتوان‌ترین سازمان‌های خیرخواهانه در سطح جهان تبدیل می‌کند. بر اساس گزارش‌ها، سهم این نهاد در ساختار جدید بیش از ۲۰ درصد از کل سهام شرکت است.

توافق با مایکروسافت و آینده شرکت

اوپن‌ای‌آی و مایکروسافت طی بیانیه‌ای مشترک اعلام کردند که یک تفاهم‌نامه غیرالزام‌آور برای بازسازی روابط خود امضا کرده‌اند و به زودی آن را در قالب قرارداد رسمی نهایی خواهند کرد. هرچند جزئیات مالی و فنی این قرارداد هنوز منتشر نشده، اما کارشناسان معتقدند که توافق بر سر تقسیم سود و دسترسی به فناوری‌ها، راه را برای تغییر ساختار حقوقی اوپن‌ای‌آی هموار کرده است.

با توجه به این تغییرات، اوپن‌ای‌آی به طور بالقوه می‌تواند در سال‌های آینده به بازار سهام وارد شود و به جذب سرمایه‌ عمومی بپردازد.