روند تازه‌ای برای توکنیزه کردن سهام‌ها: آیا فناوری کریپتو می‌تواند با بازار سهامی ترکیب شود؟

به گزارش پیوست، تنف در مصاحبه‌ای با تلویزیون بلومبرگ گفت: «زمان آن رسیده که رمزارزها از بیت‌کوین و میم‌کوین‌ها فراتر بروند و کارکردهای بنیادی وارد این فضا شوند. ما معتقدیم در آینده، رمزارزها به لایه زیرساختی خدمات مالی تبدیل می‌شوند.»

اما شادی تنف دوام چندانی نداشت. مدت کوتاهی پس از رونمایی از این محصول، شرکت اوپن‌ای‌آی طی پستی در شبکه اجتماعی ایکس به مشتریان رابین‌هود گفت «مراقب باشند» و هشدار داد که سهام توکنیزه‌ شده این شرکت «معادل سهام واقعی اوپن‌ای‌آی نیستند.»

پس از آن، رئیس گروه ویژه ارزهای دیجیتال در کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) نیز اعلام کرد که «اوراق بهادار توکنیزه شده همچنان اوراق بهادار محسوب می‌شوند»؛ اظهارنظری که گرچه سیاست رسمی SEC نیست، اما نشانه‌ای واضح از حساسیت نظارتی بر این حوزه جدید است. همین مساله و حساسیت‌های رگولاتوری باعث شده تا محصولات توکنیزه‌ شده رابین‌هود تنها در اروپا عرضه شوند.

با وجود این تردیدها، رقابت در این عرصه بالا گرفته است و چندین شرکت در حال توسعه محصولات مشابه‌اند. اما این سهام توکنیزه شده دقیقا چه هستند، چگونه کار می‌کنند و چه آینده‌ای را می‌توان برای آن‌ها متصور شد؟

سهام توکنیزه شده چیست؟

سهام توکنیزه شده نسخه‌های دیجیتالی از سهام یا سایر اوراق بهادار است که ارزش آن‌ها از دارایی واقعی در بازار سنتی مشتق می‌شود. این توکن‌ها به خریداران امکان می‌دهند تا در نوسانات ارزش دارایی شرکت کنند، اما حق رای یا مشارکت در تصمیم‌گیری‌های شرکتی نخواهند داشت. به زبان ساده، شما در سود احتمالی ناشی از افزایش قیمت سهام مشارکت دارید اما سهم واقعی در حاکمیت شرکت نخواهید داشت.

توکن‌های سهامی چگونه عمل می‌کنند؟

توکنیزه‌کردن سهام به دو روش کلی انجام می‌گیرد:

روش اول با پشتوانه سهام واقعی:‌ در این روش پلتفرم معاملاتی ابتدا سهام واقعی شرکت را خریداری می‌کند و سپس به همان میزان توکن صادر می‌کند. در این حالت، نسبت یک‌به‌یک بین سهام واقعی و توکن‌ها برقرار است. این روش پشتوانه‌ای مستحکم دارد و کاربران از وجود دارایی واقعی پشت توکن‌ها اطمینان بیشتری خواهند داشت.

روش دوم بدون پشتوانه مستقیم: در این روش پلتفرم توکن‌هایی منتشر می‌کند که مستقیما از پشتوانه سهام واقعی برخوردار نیستند یعنی سهامی در ازای صدور آنها خریداری نشده است، اما ارزش آن‌ها با قیمت بازار دارایی یکسان نگه داشته می‌شود. در این مدل، خود پلتفرم مسئولیت مدیریت ریسک و پوشش سود و زیان را بر عهده می‌گیرد.

رابین‌هود می‌گوید برای عرضه توکن‌های سهامی خود از روش اول استفاده کرده است و سهام واقعی را به‌عنوان پشتوانه توکن‌ها در اختیار دارد. این شرکت همچنین وعده داده که دارندگان توکن از مزایایی مانند دریافت سود سهام برخوردار خواهند شد.

چه پلتفرم‌ها در این حوزه فعالیت دارند؟

شرکت‌های بزرگ کریپتو مانند کوین‌بیس و کراکن در حال توسعه محصولاتی مشابه سهام‌های توکنیزه شده رابینهود هستند.کراکن به تازگی در بازارهای غیرآمریکایی از محصول xStocks رونمایی کرده است که بیش از ۵۰ سهام شرکت‌های بازار سهامی ایالات متحده را شامل می‌شود و مدعی است توکن‌های عرضه شده از پشتوانه کامل سهام واقعی برخوردار هستند.

پلتفرم Republic نیز با برند «Mirror Tokens» به این عرصه وارد شده است و برای شرکت‌هایی مانند اسپیس‌اکس و انتروپیک توکن ارائه می‌کند اما این توکن‌ها با پشتوانه خرید سهام واقعی همراه نیستند. درواقع این پلتفرم مدل مشارکتی مبتنی بر اعتماد به عملکرد خود را پیاده‌سازی کرده است. مدیر حقوقی Republic می‌گوید: «شما در اسپیس‌اکس سرمایه‌گذاری نمی‌کنید، بلکه در Republic شرط می‌بندید که بتواند ارزش را با عملکرد خود به توکن‌ها برگرداند.»

استارت‌آپ Jarsy نیز که توسط مدیران سابق فیسبوک و اوبر راه‌اندازی شده است، به تازگی ۵ میلیون دلار سرمایه اولیه جذب کرده و قرار است بر توکن‌سازی سهام تمرکز کند.

توکنیزه‌کردن سهام چه مزیت‌هایی دارد؟

حامیان این نوآوری معتقدند که توکنیزه‌کردن راهی برای دموکراتیزه‌کردن بازار سرمایه‌گذاری خصوصی است. در ایالات متحده، تنها سرمایه‌گذاران تاییدشده می‌توانند در شرکت‌های خصوصی سرمایه‌گذاری کنند، که باعث شده ورود به این بازار برای اکثریت مردم غیرممکن شود.

توکنیزه‌کردن سهام شرکت‌های عمومی نیز می‌تواند سرعت، دسترسی، و کارآمدی بازار را افزایش دهد. برای مثال، رابین‌هود اعلام کرده که توکن‌های این شرکت در ۲۴ ساعت روز در پنج روز هفته قابل معامله هستند و با این کار در واقع شبانه‌روزی بودن بازار کریپتو به بازار سهامی اضافه می‌شود اما همچنان در روزهای تعطیل امکان معامله وجود نخواهد داشت.

چه خطراتی وجود دارد؟

برای شرکت‌ها، خطر اصلی از دست دادن کنترل بر قیمت‌گذاری و سیگنال‌های بازار است. اگر ارزش توکن‌ها پایین‌تر از قیمت هدف سرمایه‌گذاری باشد، جذب سرمایه‌گذار دشوار می‌شود.

برای سرمایه‌گذاران خرد نیز ریسک‌هایی جدی وجود دارد که از جمله آنها می‌توان به مشکل نقدشوندگی، نبود نظارت شفاف، و عدم وجود راهکار قانونی در صورت بروز بحران در پلتفرم اشاره کرد.

رگولاتور بازارهای سهامی آمریکا چه موضعی در این باره دارد؟

در ماه مه، گروه ویژه ارزهای دیجیتال SEC جلسه‌ای درباره توکنیزه‌کردن برگزار کرد. هستر پیرس، رئیس این گروه و یکی از اعضای کمیسیون بورس و اوراق بهادار است گفت که توکن‌های سهام باید به‌عنوان اوراق بهادار در نظر گرفته شوند و تحت نظارت قرار گیرند. با این حال، او افزود که SEC آماده همکاری برای تدوین قوانین و معافیت‌های متناسب با این نوآوری است. اما به طور کلی این محصولات فعلا در نوعی «برزخ نظارتی» به سر می‌برند و چارچوب مشخصی برای آنها در ایالات متحده که منشا سهام‌های توکنیزه شده است، وجود ندارد.

چرا اوپن‌ای‌آی با این مدل مخالف است ؟

ساختار حقوقی پیچیده اوپن‌ای‌آی باعث شده که این شرکت نسبت به توکنیزه‌شدن نام خود محتاط باشد. استارت‌آپ Jarsy هم تصمیم گرفته از لیست‌کردن توکن‌های اوپن‌ای‌آی صرف‌نظر کند. به گفته مدیرعامل این شرکت، «اوپن‌ای‌آی یک شرکت غیرانتفاعی است و چیزی که عرضه می‌کند، با سهام سنتی تفاوت دارد.»

چرا الان؟

طرفداران صنعت کریپتو معتقدند با بازگشت دونالد ترامپ به ریاست جمهوری و رویکرد دولت او در حمایت از رمزارزها، فضای قانونی برای پذیرش اوراق بهادار توکنیزه شده فراهم‌تر شده است. اگر SEC در دولت ترامپ اجازه فعالیت رسمی به این محصولات بدهد، احتمال بازگرداندن آن تصمیم در دولت بعدی دشوار خواهد بود.

به طور کلی توکنیزه‌کردن سهام، فصل جدیدی در ترکیب فناوری بلاک‌چین و بازارهای سرمایه‌گذاری سنتی است. اما موفقیت آن، تا حدی زیادی به تنظیم‌گری دقیق، شفافیت پلتفرم‌ها، و آگاهی کاربران وابسته است. اگرچه وعده دموکراتیزه‌کردن سرمایه‌گذاری جذاب است، اما مسیر آن همچنان پر از ابهام، ریسک، و احتمال سواستفاده است و به همین دلیل است که  آینده این مدل در گرو تعادل میان نوآوری و نظارت خواهد بود.