پلتفرم «بلوتاک» میخواهد شبکه اجتماعی فعالان رمزارزی باشد
«بلوتاک» قرار است شبکه اجتماعی کاربران رمزارز شود،اما آیا این پلتفرم میتواند فعالان این حوزه…
۱۷ خرداد ۱۴۰۴
۲۰ خرداد ۱۴۰۴
زمان مطالعه : ۸ دقیقه
بازار تتر پر رونقترین بازار ارزدیجیتال در ایران است. کاهش ارزش ریال از یک سو انگیزه حفظ ارزش سرمایه برای کاربران ایجاد میکند و از سوی دیگر تتر در معاملات بازارهای ارزدیجیتال نقش محوری دارد. با این حال استفاده از این استیبلکوین با ریسکهای ذاتی همراه است که شامل فریز شدن دارایی و همچنین نبود شفافیت در پشتوانه آن میشود. همچنین با افزایش نوسان قیمت تتر تحت تاثیر عوامل سیاسی مواردی مانند اختلاف قیمت تتر با دلار بازار آزاد هم روی نمودار صرافیها مشاهده میشود. اما بازیگر و بازارساز اصلی این بازار کیست؟ محمد حکیمی، مدیرعامل رمزینکس معتقد است، بازیگر اصلی ارزی کشور دولت است چراکه عمده قوانین و مقررات ارزی کشور را مشخص میکند.
وقتی در مورد قیمت تتر صحبت میکنیم، این نرخ دقیقا کدام بازار را نشان میدهد؟ بازار آزاد، هرات یا حواله؟
در اقتصاد مفهومی داریم به نام ظروف مرتبط و در مورد تتر نمیتوان گفت الزاما یک پارامتر در تغییرات قیمتی آن تاثیرگذار است. برای سنجش این موضوع که قیمت تتر پیرو نرخ کدام بازار ارزی است میتوان به دادههای تاریخی رجوع کرد.
نرخ تتر همبستگی با دلار حواله یا نرخ مرکز مبادله ندارد. هرچند امروزه دیگر نرخ میانگین مبادلات هم به صورت رسمی اعلام نمیشود. به صورت کلی میتوان گفت نرخ تتر پیرو دلار بازار آزاد است.
یکی دیگر از موضوعاتی که روی قیمت تتر تاثیرگذار میگذارد بازار کریپتو است. گاها جهش قیمت بیتکوین باعث افت قیمت تتر میشود. یا در مقابل ریزشهای شدید قیمت بیتکوین باعث میشود قیمت تتر افزایش پیدا کند.
با افزایش نوسان در بازار دلار آزاد میبینیم اختلاف قیمت تتر با دلار هم افزایش پیدا کرده است. دلیل این موضوع چیست؟
در بازارهای جهانی تبدیل تتر به دلار کارمزدی دارد. به این صورت که اگر در یک بانک دلار داشته باشید میتوانید با پرداخت کارمزدی آن را تبدیل به تتر کنید یا برعکس.
به نظر من اختلاف شکل گرفته خیلی از کارمزدهایی که دریافت میشود تجاوز نکرده. برای مثال زمانی که قیمت تتر ۸۰ هزارتومان باشد و دلار ۸۵ هزار تومان، فعالان بازار تتر را جمعآوری میکنند و با پرداخت کارمزدها برای تبدیل به دلار، قیمت تمام شده دلار آنها مثلا ۸۱ هزار تومان میشود.
در این صورت ۴ هزار تومان سود آربیتراژ برای فعال میماند. اما به هر حال اختلاف قیمتها همواره از کارمزدهای تبادل و نقل و انتقالات ارزی بوده است.
در بازار صرافان تهران، ۲ درصد کارمزد برای تبدیل دلار به تتر دریافت میشود. به این صورت که اگر صد دلار پرداخت کنید، ۹۸ تتر دریافت میکنید یا برعکس. این دو درصد برای قیمت تتر که برای مثال ۸۰ هزار تومان باشد، ۱۶۰۰ تومان تمام میشود و به این ترتیب به راحتی ۱۶۰۰ تومان اختلاف قابل مشاهده است.
شرکتها نمیتوانند به صورت هماهنگ اقدامی برای افزایش یا کاهش قیمت تتر انجام دهند؟
این مفهوم به نام تبانی شناخته میشود. ریسک تبانی در بازاری به این بزرگی کم است. ممکن است در بازاری برای مثال به نام مالکین آپارتمان در طرشت این تبانی قابل انجام باشد. یا در یک بازاری که یک بازیگر بسیار بزرگ دارد و در ایران با نام مافیا شناخته میشوند. آنها میتوانند این بازی را در بازار خودشان انجام دهند اما بازار تتر و دلار آنقدر بزرگ است که قابل کنترل نیست و در برخی مواقع بازیگری به بزرگی دولت هم نمیتواند اهداف مد نظر خود را محقق کند.
دادههای آنچین آدرس کیفپول صرافیها چقدر به عنوان سیگنال بازار قابل استناد است؟
بسیاری از تراکنشهای تتر به ریال که در صرافیها اتفاق میافتد اثری روی بلاکچین ندارد. به این صورت که کاربری میتواند به کاربر دیگر مقداری تتر را بفروشد اما در بلاکچین این تراکنش ثبت نمیشود.
از طرفی موضوع نقل و انتقال بین کیف پولهای صرافی هم وجود دارد و این جابهجاییها میتواند بین کیفپولهای سرد و گرم به هر دلیل اتفاق بیفتد. به همین دلیل این تحلیل معتبر نیست.
آیا بازارساز صرافی با معاملهگر بازی روانی نمیکند؟
معمولا منطق معاملهگران در بازار دلار و تتر، آربیتراژ است و مادامی که آربیتراژ وجود داشته باشد معامله صورت میگیرد. در این شرایط اگر کسی انگیزه دیگری داشته باشد متضرر خواهد شد.
برای مثال اگر الان تتر در رمزینکس ۸۲.۵۰۰ تومان باشد و من بخواهم تصمیم بگیرم قیمت را به ۸۱ هزار تومان برسانم و برای این کار باید تتر را در خارج از بازار رمزینکس با قیمت ۸۰ هزار تومان تهیه کنم و در رمزینکس بفروشم و باتوجه به این موضوع که جریان معاملات هم برقرار است عملا در این فرآیند متضرر خواهم شد و این یک بازی منطقی نیست.
به عنوان یک صراف نمیتوانی در همه معاملات هم زیانده باشی چرا که حتی با این هدف هم در یک نقطه نقدینگی به پایان میرسد.
اما به هر حال مدل بازارساز زیانده نیست
منطق بازارسازی سودآور است. بازارساز باید خلق درآمد کند و در غیر این صورت حذف میشود. شاید بازارساز در بازههای کوتاه بتواند این کار را انجام دهد اما نمیتواند ادامه دهنده این بازی باشد.
بازارساز اصلی تتر در ایران کیست؟
کل بازار ارز ایران شامل بازارهایی که شفاف و قانونی نزد بانک مرکزی فعالیت میکنند یا بازارهایی که نزد بانک مرکزی به صورت شفاف فعالیت ندارند، بزرگترین بازیگر آن دولت است.
چراکه حداقل عمده قوانین و مقررات ارز کشور را دولت مشخص میکند. پس دولت در کنار مردم، تجار و صرافیها بازی خودش را انجام میدهد. اگر منابع دولت اجازه دهد در نقاطی که بخواهد میتواند قیمت را کاهش دهد.
دو ریسک عمده تتر شامل نبود شفافیت در پشتوانه و عملکرد فریز شدن در این استیبلکوین برای ما در ایران چقدر جدی است؟
ریسک عدم پشتوانه وجود دارد و نمیتوانیم این را پوشش دهیم. البته این موضوع در مورد همه ارزهاست.
اتفاقاتی که برای ارزهایی مانند مانترا افتاد یا بعضا مانند گالا گفته میشود که پروژه هک شده است. برای تتر هم این احتمال وجود دارد. اگر کسی تتر نگهداری میکند باید آگاه باشد به این ریسک.
ارزدیجیتال به نسبت دیگر داراییها به عنوان بازاری پرریسک شناسایی میشود و این احتمال در مورد تتر وجود دارد که پشتوانه آن خالی شود. هرچند جایگزینها و روشهایی برای مدیریت این ریسک هم وجود دارد.
ریسک فریز شدن از قبل هم وجود داشت. قبلا مقالاتی در این زمینه نوشته و حتی آدرسهایی اعلام شد. یا برای مثال در مورد روسیه آدرس ولتها و تراکنشها با اسم افراد در متنی از سوی خرانهداری آمریکا منتشر شد.
همچنین زمانی که ۷ اکتبر اتفاق افتاد اخباری در مورد فریز شدن تترها منتشر شد. اینکه بگوییم ریسک تتر در حال افزایش است نسبت به قبل شاید قضاوت درستی نباشد.
صرفا به دلیل ایرانی بودن نمیتوان این ریسک را در نظر گرفت. چراکه به عنوان یک ایرانی میتوانیم در برخی کشورها حساب باز کنیم. حداقل با تحریمهای موجود نمیتوان گفت صرفا به دلیل ایرانی بودن این ریسک وجود دارد.
برخلاف اسکناس دلار که مالیکیت و ارزش آن را کسی نمیتواند از افراد بگیرد، تتر ماهیتی دیجیتالی دارد و از طرفی هم منطق فعالیت جاسوسهای بلاکچینی مانند چینآنالیسیس برمبنای حدس و احتمال است و به همین دلیل امکان حدس اشتباه برای فریز کردن تتر ایرانیها هم وجود دارد. در این شرایط درست است مردم در حجمهای قابل توجه تتر تهیه میکنند و از طرف صرافیها هم اطلاعرسانی درستی دیده نمیشود؟
ما باید نشانههای ریسک را ببینیم تا در مورد آنها اطلاعرسانی کنیم. موضوعی که وجود دارد این است که برای مثال اگر از یک صرافی مانند رمزینکس به یک صرافی که تحت تنظیمگری زیادی قرار دارد مانند کراکن تراکنش وجود داشته باشد، تراکنش مورد پذیرش قرار نمیگیرد و برگشت داده میشود.
به این ترتیب که گفته میشود مبلغ برگشت داده میشود چراکه از یک منشا نامشخص ارسال شده است.
آیا صرافیهای خارجی وایت لیست دارند؟
یا وایتلیست و یا گریلیست دارند و در صورتی که آدرس نامشخص باشد تراکنش را قبول نمیکنند. تاکنون در رمزینکس نه برای دارایی صرافی و نه دارایی کاربران گزارشی از مسدودی دارایی دریافت نکردهایم.
به همین دلیل هم وقتی نشانهای وجود ندارد نمیتوانیم نگرانی ایجاد کنیم. اما به هر حال ریسکهای مختلف ارزهای دیجیتال وجود دارد و در قسمتهای مختلف نرمافزار رمزینکس اطلاعرسانیها انجام میشود.
باتوجه به اینکه هرچه جلوتر میرویم میزان ذخایر صرافیها هم افزایش پیدا میکند و از طرفی هم تحریمها را داریم، چقدر ریسک دارییهای تحت مدیریت صرافیها جدیتر میشود؟
روی آدرسهای رمزینکس هم تاکنون مشکلی را مشاهده نکردهایم. با این حال تمهیداتی اندیشیده میشود. شرکتهایی که گزارشهای مرتبط با شبکه را تهیه میکنند معمولا با یک اختلاف زمانی گزارشهای خود را به روز میکنند.
به همین دلیل اگر دارایی زودتر از این اختلاف زمانی جابهجایی داشته باشد عملا این روال مختل میشود. این بیشترین امنیتی است که میتوان در این زمینه خاص ایجاد کرد.