دولت آلمان وزارت‌خانه جدیدی برای تمرکز بر تحقیقات، فناوری و هوافضا تاسیس می‌کند

به گزارش پیوست به نقل از intelligenthq، این وزارتخانه جدید برای نخستین‌بار پس از سه دهه، ساختار علمی آلمان را به‌طور اساسی دگرگون می‌کند.

کشور آلمان بر اساس توافق جدیدی میان احزاب اتحادیه دموکرات مسیحی (CDU)، اتحادیه سوسیال مسیحی (CSU) و سوسیال دموکرات‌ها، برای تاسیس وزارت خانه جدید، وزارت فعلی آموزش و تحقیقات را به دو نهاد مستقل تقسیم می کند.

وزارتخانه تازه‌تاسیس در عمل تنها بر پژوهش، فناوری و صنایع هوافضا تمرکز می‌کند و دولت جدید آلمان در تلاش است تا با تفکیک این دو نهاد از یکدیگر، سیاست‌گذاری علمی را بهینه‌سازی کرده و تمرکز بیشتری بر حوزه‌های فناورانه داشته باشد و هم‌راستا با روندهای نوین حکمرانی علمی در سطح اروپا به مسیر خود ادامه دهد.

رهبری و ساختار وزارتخانه جدید

بر اساس توافقات ائتلافی، حزب CSU مدیریت این وزارتخانه را بر عهده می‌گیرد. مارکوس زودر، رهبر این حزب، در یک کنفرانس خبری بر اهمیت استراتژیک این وزارتخانه اشاره کرد، با این حال گفتین است که او هنوز به صورت رسمی به عنوان وزیر معرفی نشده است.

در سوی دیگری از این جبهه‌ نیز دوروتی بیر، که پیش‌تر مسئول زیرساخت‌های دیجیتال بود، گزینه‌ای جدی برای این سمت محسوب می‌شود. انتظار می‌رود که مدیریت جدید با رویکردی یکپارچه، ارتباط میان فناوری، تحقیق و توسعه را تقویت کند.

راهبرد علمی

وزارت جدید ماموریت دارد تا بر حوزه‌های پیشرفته و استراتژیک تمرکز کند و طبعا حوزه‌هایی همچون هوش مصنوعی و فناوری کوانتوم که در سال‌های اخیر به اولویت بخش فناوری تبدیل شده‌اند نیز در اولویت این نهاد هستند.

از جمله حوزه‌های هدف وزارت جدید می‌توان به بخش‌های زیر اشاره کرد:

• هوش مصنوعی: با توجه به اهمیت هوش مصنوعی در سال‌های اخیر و پیشرفت چشمگیر شرکت‌های آمریکایی در قیاس با رقبای اروپایی، وزارت‌خانه جدید وظیفه دارد تا توانمندی‌های آلمان در زمینه تحقیقات و کاربردهای هوش مصنوعی را با هدف رقابت جهانی تقویت کند.
• فناوری‌های کوانتومی: فناوری کوانتومی نیز یکی دیگر از حوزه‌های رقابت شرکت‌های بزرگ جهان است که در حال حاضر شرکت‌های چینی و آمریکایی پیشتازی آن را در اختیار دارند. وزارت جدید برای جبران عقب‌ماندگی آلمان باید روی سرمایه‌گذاری در تحقیقات کوانتومی برای حفظ برتری تکنولوژیک در این حوزه حساس تمرکز داشته باشد.
• زیست‌فناوری: وزارت جدید باید به حمایت از پیشرفت‌ها در پزشکی شخصی و زیست‌فناوری کشاورزی بپردازد. زیست‌فناوری‌های حوزه کشاورزی به دلیل تعهد اروپا برای کاهش آلاینده‌ها از اهمیت ویژه‌ای برای این کشور برخوردارند.
• توسعه ریزتراشه‌ها: صنعت تراشه که تا حد زیادی با بخش هوش مصنوعی و کوانتوم نیز در ارتباط است یکی دیگر از اولویت‌های این وزارت‌خانه است و آلمان نیز همانند بسیاری از کشور‌ها، از جمله ایالات متحده، برای پاسخ به کمبود جهانی نیمه‌هادی‌ها از طریق تولید داخلی تلاش می‌کند.
• انرژی همجوشی هسته‌ای: دولت آلمان می‌گوید برای احداث اولین راکتور همجوشی جهان در سطح عملیاتی برنامه ریزی کرده است.

همچنین حوزه‌هایی چون پزشکی فردمحور، تحقیقات اقیانوس‌ها و پایداری زیست‌محیطی نیز به‌عنوان محورهای توسعه در این برنامه معرفی شده‌اند.

بودجه و استقلال علمی

با اینکه هنوز جزئیاتی در رابطه با بودجه دقیق این وزارتخانه اعلام نشده، اما دولت متعهد شده تا بودجه سازمان‌های پژوهشی کلیدی را تا سال ۲۰۳۰ سالانه سه درصد افزایش دهد.

در این توافق‌نامه همچنین بر ضرورت تصمیم‌گیری‌های بودجه‌ای مبتنی بر معیارهای علمی تاکید شده است، رویکردی که قرار است با تاثیر تهدیدهای سیاسی جهانی بر استقلال تحقیقات علمی مقابله کند.

برنامه جذب استعدادهای بین‌المللی و چرخش کم‌سابقه در حوزه نظامی

دولت جدید همچنین قصد دارد با اجرای برنامه‌ای تحت عنوان «۱۰۰۰ ذهن»، مسیر جذب استعدادهای علمی بین‌المللی را هموار سازد. هدف از این برنامه تسهیل استخدام پژوهشگران خارجی و حفظ جایگاه آلمان به‌عنوان یکی از مقاصد اصلی پژوهشگران نخبه در جهان است.

همچنین در اقدامی بی‌سابقه، توافق ائتلافی جدید به نقش علم در ارتقا توانمندی‌های نظامی و دفاعی کشور نیز اشاره کرده است. دولت قصد دارد تحقیقات در زمینه صلح و مطالعات درگیری را توسعه دهد و همکاری میان نهادهای عمومی، شرکت‌های خصوصی و ارتش را گسترش دهد. این تحول نشان‌دهنده چرخشی در نگرش سنتی آلمان نسبت به پژوهش‌های نظامی است و حاکی از نیاز به بازتعریف سیاست‌های علمی-دفاعی در عصر جدید است.

تأسیس وزارتخانه‌ای ویژه برای فناوری‌های پیشرفته و تحقیقات علمی در آلمان، نشانه‌ای از عزم جدی این کشور برای پیشتازی در عرصه نوآوری و فناوری در سطح بین‌المللی است. این اقدام نه‌تنها توان رقابتی آلمان را در حوزه‌های حساس علمی افزایش خواهد داد، بلکه الگویی نوین برای سیاست‌گذاری علمی و جذب استعدادهای جهانی فراهم می‌آورد.

طرح تاسیس یک وزارت‌خانه جدید با تمرکز بر پژوهش و حوزه هوافضا در حالی مطرح می‌شود که تنش میان دولت آلمان با ایلان ماسک، مدیرعامل شرکت موشکی اسپیس‌ایکس که در حال حاضر بخش مهمی از اینترنت ماهواره‌ای و پرتاب موشک‌ها را در سراسر جهان در اختیار دارد، بالا گرفته است.

ماسک که در انتخابات اخیر آلمان از حزب راست تندرو این کشور حمایت کرد در حال حاضر با انتقادات جدی پیرامون تلاش برای اثرگذاری بر نتیجه انتخابات یک کشور خارجی و همچنین حمایت از رویکرد افراطی روبرو است.