بایدها و نبایدهای هوش مصنوعی در ایران؛ ۹+ ۴ نکته

هوش مصنوعی به عنوان یکی از فناوری‌های تحول‌آفرین قرن حاضر توانسته است تحولات گسترده‌ای در حوزه‌های مختلف از جمله سلامت، آموزش، صنعت، حمل‌ونقل و حتی حکمرانی ایجاد کند. ایران نیز در جایگاه کشوری با پتانسیل‌های علمی و فناوری بالا، در سال‌های اخیر کوشیده است از این فناوری بهره‌برداری کند. با این حال، به دلیل چالش‌های ساختاری، اقتصادی و فرهنگی، استفاده از هوش مصنوعی در ایران نیازمند تدوین بایدها و نبایدهایی است تا بتوان از فرصت‌های آن بهره برد و از تهدیدهای احتمالی جلوگیری کرد. در این نوشتار، به بررسی بایدها و نبایدهای هوش مصنوعی و پایش وضع موجود در ایران پرداخته می‌شود. بایدهای هوش مصنوعی در ایران ۱- استقرار سکوهای جمع‌آوری داده اجرای قانون دوام (داده‌ها و اطلاعات ملی) برای دسترسی به داده‌های دستگاه‌های حاکمیتی، با رعایت محرمانگی و گمنام‌سازی اطلاعات خصوصی، از نیازهای ضروری گسترش هوش مصنوعی در ایران است. ایجاد سکوهای جمع‌آوری و پالایش داده‌ها در صنایعی مانند فولاد، پتروشیمی، معادن،‌ شرکت‌های تولید، انتقال و توزیع سوخت و انرژی، برای توسعه دوقلوهای دیجیتالی صنعتی و سامانه‌های تحلیل داده، از الزامات اساسی پیشرفت هوش مصنوعی در کشور محسوب می‌شود. همچنین، حمایت از انتشار مجموعه‌های بزرگ داده‌های متنی برچسب‌خورده به زبان فارسی و پایگاه‌های تصویری متنوع بومی به تسهیل توسعه مدل‌های زبانی بزرگ (LLM) و مدل‌های دیداری-زبانی (VLM) متناسب با فرهنگ ایرانی کمک شایانی خواهد کرد. ۲- راه‌اندازی ابر GPU ملی برای ایجاد نهضت توسعه هوش مصنوعی در کشور در کوتاه‌مدت، لازم است دولت با همکاری بخش خصوصی، سرمایه‌گذاری‌هایی برای واردات تعداد زیادی تراشه‌ گرافیکی پرقدرت انجام دهد تا بتوان مزرعه‌های GPU را در داخل کشور راه‌اندازی کرد. این اقدام باعث می‌شود سرویس‌های ارزان‌قیمت GPU برای شرکت‌های بخش خصوصی، دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های داخلی فراهم شود. برای تحقق این هدف، توسعه فناوری‌های لازم به منظور تولید خوشه‌های GPU متصل به هم امری ضروری است. در بلندمدت، راه‌اندازی خط تولید تراشه‌های گرافیکی...