سامانه کاتب چیست؟ با سوپر اپ سازمان ثبت اسناد و املاک آشنا شوید

به گزارش پیوست، پلتفرم جامع کاتب، همچنین امکاناتی نظیر مشاهده، اشتراک‌گذاری و اصالت‌سنجی اسناد الکترونیکی و رسمی و خدمات ارزش افزوده از طریق این سامانه به کاربران ارائه می‌شود.

سامانه کاتب چیست

سامانه کاتب امکان دسترسی آنلاین به برخی از مهمترین خدمات سازمان ثبت اسناد و املاک کشور را ارائه می‌‌کند که از میان آنها می‌توان به استعلام وضعیت ملک، ثبت قراردادهای اجاره و خرید و فروش، وقایع ازدواج و طلاق، استعلام ممنوع الخروجی و موارد دیگر اشاره کرد.با ثبت اطلاعات مربوط به معاملات در این سامانه، امکان بررسی و استعلام اطلاعات برای همه فراهم می‌شود. در نتیجه با ایجاد یک پایگاه داده جامع از اطلاعات معاملات و قراردادها جلوی بسیاری از کلاهبرداری‌ها گرفته خواهد شد.

سامانه کاتب با استناد به قانون ثبت الزام اموال غیرمنقول (مانند ملک و زمین) با هدف شفاف سازی معاملات و جلوگیری از برخی تخلفات در این زمینه مانند پولشویی، راه‌اندازی شد. به‌ همین دلیل پرونده‌های حقوقی مبتنی بر سند عادی حجم بالایی از مراجعات به سیستم قضایی را به خود اختصاص داده است. تایید صلاحیت مشاوران املاک در سامانه کاتب باعث افزایش امنیت در معاملات می‌شود. همچنین تصویب قانون ثبت اموال غیرمنقول، نظام معاملاتی کشور را از حالت سنتی به الکترونیکی تبدیل می‌کند.

سامانه کاتب چه خدماتی دارد؟

تصدیق اصالت اسناد رسمی

اصالت اسناد رسمی با وارد کردن شناسنامه و رمز تصدیق قابل استعلام است.

محاسبه هزینه سند

این قابلیت برای محاسبه هزینه سند ثبت شده برای شخص نمایش داده می‌شود.

اسناد رسمی من

در سامانه کاتب فهرستی از اسناد رسمی که از سال ۱۳۹۲ ثبت شده باشند را می‌توان مشاهده کرد.

دفاتر اسناد رسمی نزدیک من

فهرستی از دفاتر اسناد رسمی با ظرفیت ثبت سند نمایش داده می‌شود.

دفاتر ازدواج و طلاق نزدیک من

نمایش فهرستی از دفاتر ازدواج و طلاق که ثبت واقعه ازدواج در این دفاتر به پایان نرسیده است.

وقایع ازدواج و طلاق من

ازدواج و طلاق ثبت شده از سال ۱۳۹۲ در این سامانه قابل استعلام است.

تصدیق اصالت گواهینامه

درستی گواهینامه با استفاده از شناسه یکتا و رمز تصدیق استعلام می‌شود.

استعلام ممنوع الخروجی

در این بخش شخص میتواند از وضعیت ممنوع الخروجی خود مطلع شود.

تصدیق اصالت گواهی موقت

تصدیق اصالت گواهینامه با وارد کردن شماره اظهارنامه و یا گواهی موقت در کاتب امکان پذیر است.

از دیگر خدمات این سامانه می‌شود به شکایات، اظهارنامه های من،استعلام آگهی، استعلام شناسه ملی، پرونده های من، تعیین نام هوشمند، شرکت های من، صدور سند الکترونیکی شخص حقوقی، کارتابل مشاور املاک، ثبت متمم، بلا اثر نمودن قرارداد پیش نویس، املاک من، استعلام کد رهگیری / شناسه ثبت، تصدیق اصالت سند ملک، گواهی مالکیت ملک، تصدیق اصالت گواهی مالکیت ملک، تصدیق اصالت سند ازدواج، فهرست جامع درخواستها، استعلام وضعیت الکترونیک ملک، درخواست تنظیم سند اشاره داشت.

 تعیین تعرفه دلالان و مشاوران املاک با ضوابط جدید به چه صورت است

طبق تبصره ۱ قانون جدید، تعرفه دلالان معاملات املاک، شامل مشاوران و بنگاه‌های معاملات ملکی، باید ظرف سه ماه از زمان اجرایی شدن این قانون با رعایت ضوابط مشخصی تعیین شود. این ضوابط شامل موارد زیر است:

۱. تعیین تعرفه بر اساس ضریبی از ارزش معاملاتی املاک مطابق با ماده (۶۴) قانون مالیات‌های مستقیم.

۲. تأثیر میانگین سالانه حجم پیش‌نویس قراردادهای ثبت شده در هر منطقه جغرافیایی بر تعیین تعرفه به‌صورت پلکانی نزولی.

۳. تعیین مبلغ سقف تعرفه دریافتی در هر معامله.

قیمت روز مورد معامله تأثیری در تعیین تعرفه نخواهد داشت و دریافت هرگونه مبلغ اضافی، حتی با توافق طرفین، ممنوع است. متخلفین با حکم شعب سازمان تعزیرات حکومتی به جزای نقدی معادل سه برابر مبلغ دریافتی محکوم خواهند شد.

در تبصره ۲، سازمان موظف است ظرف یک سال از اجرایی شدن این قانون، امکان دسترسی دلالان و اشخاص حقیقی و حقوقی به سامانه ثبت الکترونیک اسناد را فراهم کند تا استعلامات مربوط و ثبت اعمال حقوقی تنها در قالب قراردادهای یکسان و نمونه انجام شود. در صورتی که متعاملین بخواهند خارج از این چارچوب عمل کنند، باید به دفاتر اسناد رسمی مراجعه نمایند.

تبصره ۳ نیز تأکید می‌کند که انجام هرگونه عمل حقوقی بین متعاملین فقط در چارچوب مفاد ماده (۱) این قانون معتبر خواهد بود.

 تفاوت سامانه کاتب با خودنویس

ثبت معاملات املاک از طریق اینگونه سامانه‌ها فرآیند تازه‌ای نیست. خودنویس یکی از سامانه‌های فعال در این حوزه است که در دهه ۸۰ راه‌اندازی شده است. این سامانه امکان ورود طرفین معامله برای ثبت قرارداد و دریافت کد رهگیری رایگان را به کاربران خود می‌دهد و به همین دلیل به سامانه ثبت اجاره رایگان معروف شده است. در خودنویس عامه مردم می‌توانند قراردادی را ثبت کنند. در صورتی که برای جلوگیری از مشکلات حقوقی بهتر است تمام مسئولیت عقد یک قرارداد ملکی بر عهده مشاور املاک آموزش دیده و دارای پرونده کسب باشد که در صورت الزام بتواند به تمامی مراجع قانونی پاسخگو باشد.

اما وقتی تمام افراد جامعه بتوانند قرارداد ملکی بنویسند، مشکلات حقوقی زیاد خواهد شد. علاوه بر این، هرکسی می‌تواند تبدیل به دلال مسکن نیز شود و به این ترتیب مشکلات بازار مسکن افزایش پیدا می‌کند. به همین دلایل سازمان ثبت و اسناد کشور با راه‌اندازی سامانه کاتب مسیری شفاف را برای انجام اینگونه معاملات میسر کرده است و به همین سبب فقط به مشاوران املاک با‌ شناسه صنفی امکان ثبت قرارداد به صورت پیش‌نویس داده می‌شود.

اموال غیر منقول چیست؟

اموال غیرمنقول به مالی گفته می‌شود که جابه‌جایی آنها منجر به آسیب خود یا آن محل بشود که به دو نوع ذاتی و با واسطه تقسیم می‌شوند. زمین، سنگ، ملک تجاری یا مسکونی جزو اموال غیر منقول محسوب می‌شود.

قانون الزام ثبت اموال غیر‌منقول به صورت الکترونیکی

با استناد به قانون الزام ثبت رسمی اموال غیرمنقول که با هدف تسهیل در صدور سند تصویب شد؛ سازمان ثبت با همکاری اتحادیه املاک، سامانه کاتب را ایجاد کردند. به تدریج همه معاملات باید در این سامانه ثبت بشود. اما این امر به معنای منع مراجعه مستقیم مردم به دفاتر اسناد رسمی نیست. بر این اساس، سازمان ثبت مکلف شد سامانه‌ای ایجاد کند که بنگاه‌ها و مشاوران املاک به آن مرتبط شوند و قرارداد‌های خود را در آن ثبت کنند. اما این به منظور حذف سامانه‌های فعال در این حوزه مثل خودنویس نیست و طبق این قانون ثبت پیش‌نویس اموال غیرمنقول، فقط توسط دلالان در این سامانه ثبت می‌شود.

نحوه کار با سامانه کاتب

کاتب به کاربران این امکان را می‌دهد که از طریق وبسایت، اپلیکیشن و کد دستوری #۲۲۸۲* به خدمات آن دسترسی پیدا کنند. افراد دارای مجوز و مشاوران املاک با وارد کردن اطلاعات شناسنامه‌ای و کد ملی خود و پس از آن تأیید اطلاعات وارد شده توسط کاتب می‌توانند در این سایت ثبت نام بکنند.
تأیید اطلاعات در سامانه کاتب ملزم به داشتن شرایطی از این قرار است:

1. کد ملی وارد شده باید مربوط به فردی با ملیت ایرانی و در قید حیات باشد.
2. شماره موبایلی که وارد می‌شود؛ می‌بایست متعلق به کد ملی وارد شده باشد. این اطلاعات برای تأیید هویت فرد و ارتباط با وی در صورت نیاز بهره‌برداری می‌شود.
3. درصورتی که اطلاعات فرد از جمله شماره موبایل تغییر کند او مکلف است که این تغییرات را به سرعت در سامانه اصلاح کند.
4. استفاده از اطلاعات حساب کاربری صرفاً برای دارنده آن مجاز است و فرد مسئولیت حفظ امنیت ورود به حساب کاربری خود را دارد و نباید اطلاعات ورود خود را با دیگران به اشتراک بگذارد.
   توجه به این نکته ضروری است که هرگونه استفاده غیرمجاز از اطلاعات این سامانه، شامل سواستفاده از اطلاعات حساب کاربری دیگران، تقلب یا هر نوع فعالیت غیرقانونی دیگر، منجر به پیگرد قانونی خواهد شد و این موضوع می‌تواند به تعقیب حقوقی و جرائم رایانه‌ای منجر شود. پس از ثبت‌نام اولیه لازم به وارد کردن مجدد این اطلاعات نیست و فقط با نوشتن کد ملی می‌توان وارد این سامانه شد.

پس از ثبت اطلاعات، کاربران به منوی اصلی وارد می‌شوند. با کلیک بر بخش مشاورین املاک سه گزینه برای کاربر نمایش داده می‌شود: ثبت پیش‌نویس قرارداد (مربوط به قانون الزام) که شامل چهار بخش خرید و فروش، اجاره، انتقال سرقفلی و مشارکت در ساخت است که به مرور زمان بخش های دیگری هم فعال خواهد شد.لازم به ذکر است این بخش فقط مخصوص به ثبت قرارداد در ماده ۳ قانون الزام به ثبت رسمی معاملات اموال غیرمنقول می‌باشد. گزینه دیگر، ثبت قرارداد خارج از شمول قانون الزام است که با کلیک روی آن، دو بخش مبایعه نامه و اجاره نمایش داده می‌شود. برای ثبت قرارداد، کاربران باید گزینه دیگر منو که کارتابل مشاور است را انتخاب کنند تا به صفحه ثبت قرارداد به صورت پیش‌نویس منتقل شوند. همچنین، آنها می‌توانند قرارداد‌های قبلاً ثبت‌ شده خود را نیز مشاهده کنند. سپس مشاوران باید نوع قرارداد را انتخاب کنند و مراحل ۹‌گانه را انجام دهند تا قرارداد ثبت شود.

نحوه ثبت پیش‌نویس خرید و فروش معاملات غیر‌منقول در سامانه کاتب

برای ثبت این نوع از قرارداد طبق مطالب گفته شده مشاوران باید گزینه ثبت پیش‌نویس قرارداد (مربوط به قانون الزام) را انتخاب بکنند. سپس وارد بخش خرید و فروش بشوند. پنلی برای کاربران نشان داده می‌شود.

مشاوران با کلیک روی گزینه (اضافه کردن شخص) باید اطلاعات شناسنامه‌ای و سمت شخص‌( فروشنده یا خریدار) را وارد بکنند تا این اطلاعات از طرف سایت کنترل هویتی شود. پس از تایید اطلاعات، اجازه ثبت کد‌پستی در همان پنل داده می‌شود. سپس با کلیک روی دریافت نشانی، آدرس به صورت خودکار فراخوان می‌شود. پس از ذخیره کردن اطلاعات، شخص جدید به همان صورت گفته شده با سمت دیگر باید ثبت شود.

مشاورین باید توجه داشته باشند که در مرحله پیش‌نویس، ثبت نام در سامانه ثنا الزامی نیست اما برای مراجعه به دفتر اسناد رسمی هر دو طرف باید در سامانه ثنا ثبت نام کرده باشند.

پس از ثبت اشخاص(فروشنده و خریدار) می‌توان وارد مرحله بعد شد. در این مرحله مشخصات سند باید توسط کاربران ثبت بشود تا صحت سنجی ملک به صورت آنلاین و آنی انجام شود. سپس کدی برای مالک فرستاده می‌شود. در این بخش، سامانه برای کاربران توضیح میدهد که با توجه به اطلاعات ثبت شده معامله قابلیت انجام را دارد یا خیر.

در مرحله بعد مشخصات ملک بر اساس سهم و سایر امکاناتی که برای ملک تعریف شده و مبلغ و نحوه پرداخت توسط مشاوران باید ثبت شود. سپس با ثبت تاریخ مراجعه به دفتر اسناد رسمی، سامانه لوکیشین و آدرس دقیق دفتر مربوطه را برای کاربر نمایش میدهد. با اشتراک سند و مستندات در سامانه و دریافت کد رهگیری در اخر کاربران می‌توانند پیش‌نویس تنظیم شده را دانلود کنند.

نقشه ارتباطی بنگاه‌های ملکی با کاتب

سامانه کاتب تقریبا ۵ ماه است که راه‌اندازی شده و با استناد به قانون الزام ثبت اموال غیرمنقول در این سامانه از مجموع ۱۷۵ هزار واحد صنفی مشاور املاک فعال در کشور، تاکنون حدود ۳۰ هزار واحد معادل ۱۷. ۱ درصد از کل واحد‌ها به کاتب متصل شده‌اند و به تدریج سایر واحد‌ها نیز در حال طی مراحل پیوستن به این سامانه قرار دارند.

راه‌اندازی سامانه کاتب چه تأثیری روی معاملات املاک دارد؟

سامانه کاتب با دسترسی به داده‌های اطلاعاتی از بروز تخلفات ملکی جلوگیری می‌کند. برای مثال مشاوران املاک به دلیل دسترسی نداشتن به داده‌های اطلاعاتی از فروخته شدن یک ملک، جعلی بودن سند و امکان عقد قرارداد توسط متعاملین و غیره مطلع نمی‌شدند. کرباسیان در این باره گفت ثبت قرارداد به طرفین از طریق پیامک اطلاع‌رسانی می‌شود و امکان رهگیری قرارداد هم داده می‌شود.