دسترسی به پروتکل HTTP3 دوباره مختل شد؛ احتمال افزایش محدودیت‌ها

مدیرعامل ابرآروان در توئیتی که در شبکه اجتماعی X منتشر کرد با نمایش نمودارهای وضعیت شبکه در این شرکت نشان داد دسترسی به پروتکل HTTP3 با اختلال مواجه است.

پیرحسینلو در این توئیت نوشت:

دوباره از صبح امروز پروتکل HTTP/3 بسته شد. از آبان ماه، اندک بهبودهایی که توی کیفیت اینترنت رخداده بود به قبل برگشتن، این هم آخرین دست‌آورد خادمین ملت!

در نمودارهای بالا به‌وضوح دیده می‌شود حجم استفاده از پروتکل HTTP3 که حدود ۲۳ درصد از پهنای باند ارتباطات در این سرویس‌دهنده را به خود اختصاص داده از صبح روز شنبه به صفر رسیده است.

آنچه بر HTTP3 گذشت

نام پروتکل HTTP3 نخستین بار تابستان امسال در ادبیات سیاسی- فنی اینترنت ایران مطرح شد. برخی از طرفداران محدود کردن اینترنت معتقدند این پروتکل برای ناشناس ماندن ترافیک فیلترشکن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد و به همین دلیل نقش عمده آن در دورزدن محدودیت‌های اینترنتی است. با این حال پس از آنگه گزارش انجمن تجارت الکترونیک تهران در مورد کیفیت اینترنت منتشر شد محمد جعفرپور، مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت این موضوع را به‌طور کلی رد کرد و گفت: مورد دیگری که در این گزارش به آن تکیه شده، این است که چون ما توانمندی مسدودسازی تمام فیلرترشکن‌ها را نداریم به همین دلیل کل شبکه را با اختلال مواجه کردید که دسترسی مردم به VPN کاهش یابد اما این یک فرضیه است و به لحاظ فنی این حتی در تخیل هم نمی‌گنجد. او در ادامه به ترافیک HTTP3 در دنیا اشاره کرد و گفت: ۲۶ درصد دنیا به طور متوسط از این پروتکل استفاده می‌کند. اینستاگرام یکی از نخستین شبکه‌هایی بود که HTTP3 را به سمت QUIC برد. تا پیش از فیلتر این شبکه حجم ترافیک قابل توجهی در کشور مربوط به «متا» بود.

با اینکه به اعتقاد جعفرپور بخش عمده‌ای از گزارش انجمن به لحاظ فنی دارای اشکالات عمده است اما وزیر ارتباطات وجود محدودیت‌ها را تائید کرد. او از بررسی گزارش انجمن تجارت الکترونیک از کیفیت اینترنت کشور توسط معاونان خود، نمایندگان اپراتورها و نویسندگان گزارش خبر داد و گفت: اگرچه گزارش در بخش‌هایی کاستی‌ها و اشکالات جدی دارد اما گامی به‌جلو است. قرار شد با یکدیگر این گزارش را اصلاح و تکمیل کنیم.
نیما قاضی، رئیس انجمن تجارت الکترونیک تهران در مورد رفع محدودیت‌ها پس از انتشار گزارش این انجمن گفته بود: باز شدن پروتکل HTTP3 که آخرین نسل پروتکل HTTP است باعث افزایش سرعت بارگزاری وب‌سایت‌ها بین ۲۰ تا ۳۵ درصد می‌شود. از موارد دیگه‌ای که اصلاح شده مشکل سرعت آپلود و برخی از اختلالات روی مقاصد بین‌المللی بوده است.

انجمن تجارت الکترونیک تهران در گزارش خود نوشته بود ۳۳ درصد از ۱۰۰ وبسایت برتر جهان در ایران فیلتر هستند و هر ۶ شبکه اجتماعی پراستفاده و محبوب در جهان مسدود شده است. اینترنت ایران در بین ۱۰۰ کشور با بیشترین تولید ناخالص ملی، پس از میانمار دومین اینترنت پراختلال و پس از چین، دومین اینترنت محدود دنیا است.

پروتکل HTTP3 چیست

پروتکل HTTP3 نسخه جدیدی از پروتکل HTTP است که برای ارتباط بین سرور و مرورگر در اینترنت استفاده می‌شود. HTTP3 از پروتکل UDP استفاده می‌کند که یک پروتکل بدون اتصال است. این بدان معنی است که سرور و مرورگر نیازی به ایجاد یک اتصال کامل قبل از شروع انتقال داده‌ها ندارند که این موضوع باعث کاهش تأخیر و افزایش سرعت انتقال داده‌ها می‌شود. به لحاظ امنیت نیز به دلیل استفاده از TLS 1.3 در واقع از امن‌ترین نسخه TLS استفاده می‌کند. TLS یک پروتکل رمزگذاری است که از داده‌های انتقالی بین سرور و مرورگر محافظت می‌کند.
ضمن اینکه HTTP3 از تکنیک‌هایی مانند Zero-RTT و QPACK استفاده می‌کند که باعث بهبود کارایی ارتباط می‌شوند. Zero-RTT به سرور اجازه می‌دهد تا بدون نیاز به تأیید هویت اولیه، با مرورگر ارتباط برقرار کند. این امر باعث کاهش تأخیر و افزایش سرعت اتصال می‌شود. همچنین QPACK یک الگوریتم فشرده‌سازی است که باعث کاهش اندازه بسته‌های داده می‌شود. این امر باعث افزایش کارایی شبکه و کاهش تأخیر می‌شود.