غول‌های تکنولوژی چین به آرامی راه خود را از روسیه جدا می‌کنند؛ ترس از تحریم‌ها و سکوت در مقابل پکن

به گزارش پیوست، به نقل از وال‌استریت ژورنال، چندین شرکت بزرگ چینی بدون هیچ‌گونه بیانیه علنی، ارسال محموله به روسیه را کاهش داده‌اند. شرکت‌های تکنولوژی چین از جمله تولیدکنندگان اصلی یکسری محصولات خاص محسوب می‌شوند.

به گفته این افراد، در بین این شرکت‌ها نام‌هایی مثل لنوو، غول سازنده کامپیوتر و شرکت شیائومی، سازنده گجت و گوشی هوشمند، دیده می‌شود. به دلیل مخالفت پکن با تحریم‌های غربی، این شرکت‌ها برخلاف شرکت‌های غربی هنوز بیانیه‌ای رسمی در مورد حمله روسیه به اوکراین منتشر نکرده‌اند.

با این حال شرکت تکنولوژی SZ DJI، غول سازنده پهپاد‌های قابل فروش در بازار مصرفی، ماه گذشته در اقدامی غیرمنتظره از تعلیق تجارت خود در روسیه و اوکراین خبر داد.

مجموع صادرات تکنولوژی چین به روسیه هم در ماه‌های مارس تا فوریه به شدت کاهش یافته است. بر اساس تازه‌ترین داده‌های بازرگانی دولت چین، ارسال محموله‌های لپ‌تاپ بیش از ۴۰ درصد، گوشی‌های هوشمند حدود دوسوم و صادرات پایگاه‌های مخابراتی هم ۹۸ درصد کمتر شده است. گفتنی است در پی قرنطینه‌های کرونایی در شانگهای که منزلگاه بسیاری از کالاهای صادرات چین محسوب می‌شود، تجارت این کشور با عمده بخش‌های جهان هم به مشکل خورده است.

این کاهش صادرات پیرو موجی از تحریم‌های مالی و کنترل صادرات ایالات متحده و متحدانش علیه روسیه شکل گرفته است. آمریکا و متحدانش به دنبال حمله روسیه به اوکراین این کشور را هدف تحریم‌های سخت قرار داده و ایالات متحده شرکت‌های چینی ناقض قوانین را تهدید به مجازات کرده است.

به گفته افراد مطلع، ‌شرکت‌های بزرگ سازنده چیپ ایالات متحده که از جمله تامین‌کنندگان اصلی شرکت‌های چینی هستند، مشتریان خود را به پیروی از قوانین ترغیب می‌کنند. آمریکایی‌ها می‌خواهند مطمئن شوند که مبادا نیمه‌رسانای ساخت آنها از طریق کالاهای شخص ثالث سر از روسیه درآورد و باعث نقض قوانین شود.

وزارت بازرگانی چین ماه گذشته (آوریل ۲۰۲۲) در عین اعتراف به مشکلاتی که تحریم‌ها برای تجارت چین با روسیه ایجاد کرده است از شرکت‌ها خواست «تا در برابر اجبار خارجی سر خم نکرده و از انتشار بیانیه‌های نامناسب خارجی خودداری کنند».

کاهش شدید صادرات تکنولوژی به روسیه ثمره طبیعی تحریم‌های غربی است. این تحریم‌ها با نفوذ در زنجیره عرضه، حتی با وجود مخالفت دولت‌هایی مثل چین، رفتار شرکت‌هایی در مناطق بسیار دورتر از مرزهای خود را تغییر می‌دهند. داده‌های رسمی حوزه بازرگانی نشان می‌دهد صادرات چین به روسیه در مجموع از ماه فوریه تا مارس ۲۷ درصد کاهش یافته است.

تاثیر و نمود تحریم‌ها چین را به فکر راهی برای مقابله با آنها انداخته است. این کشور ابزارهایی را برای مقابله با تحریم‌های خارجی در نظر گرفته است. از جمله این ابزارها می‌توان به قوانینی اشاره کرد که در صورت نادرست بودن تحریم‌ها، شرکت‌های چینی را مجبور می‌کند این تحریم‌ها را نادیده بگیرند و نقض کنند. با این حال پکن هنوز دستوری در این رابطه صادر نکرده است.

با ضربه‌ای که تحریم‌های آمریکا به شرکت‌های چینی وارد می‌کند، احتمال شدت گرفتن تنش بین آمریکا و چین بر سر موضوعاتی مثل جنگ روسیه و اوکراین افزایش یافته و برنامه‌های چین برای توسعه زنجیره‌ عرضه‌ای مستقل از تکنولوژی آمریکا قدرت می‌گیرند.

تحریم‌های آمریکا شامل تمهیداتی است که صادرات به بخش دفاعی روسیه را منع کرده و از صادرات محصولاتی که با استفاده از تجهیزات، نرم‌افزار یا طرح‌های آمریکایی، حتی توسط شرکت‌های غیرآمریکایی ساخته می‌شوند جلوگیری می‌کند. چنین اقداماتی به ویژه در بخش تکنولوژی مثمر ثمر واقع شده است. شبکه در هم تنیده عرضه جهانی قدرت زیادی را در اختیار دولت آمریکا قرار داده است.

با این همه، با وجود تحریم‌های گسترده، برخی از اقلام روزنه‌ای برای فرار از تحریم‌ها پیدا کرده‌اند. برای مثال، بیلاین (Beeline)، اپراتور تلکام روسی متعلق به شرکت هلندی وئون (Veon)، اوایل این ماه (مه ۲۰۲۲) از تحویل تجهیزات ارتباطی ساخت شرکت هواوی چین در ماه مارس خبر داد. طبق اعلام شرکت، سفارش این محموله بر اساس برآورد آنها از نیازهای آینده شرکت است و این محموله «با تمامی قوانین موجود، از جمله قوانین کنترل صادرات آمریکا همخوانی دارد».

جینا ریموندو، وزیر بازرگانی ایالات متحده در ماه آوریل ۲۰۲۲، اعلام کرد واردات تکنولوژی‌های پیشرفته روسیه به دنبال قوانین کنترل صادرات آمریکا و متحدانش به نصف رسیده و روسیه در عین دست‌وپنجه نرم کردن با مساله کمبود نیمه‌رسانا، برای تامین قطعات مورد نیاز ارتش هم به مشکل خورده است. او در مصاحبه‌ای که در ماه مارس با نیویورک تایمز انجام داد، شرکت‌های چینی را تهدید کرد که در صورت تخطی از تحریم‌ها مجازات می‌شوند.

استیو برازیر، مدیر ارشد تحقیقات شرکت کانالیز، می‌گوید اگر دسترسی یک شرکت کامپیوتری چین به یکی از عرضه‌کنندگان اصلی قطع شود، «برایش فاجعه‌بار خواهد بود. به همین دلیل می‌توان درک کرد که بخواهند از چنین وضعیتی اجتناب کنند».

کوین ولف، یکی از مقامات سابق اداره بازرگانی و از وکلای شرکت حقوقی Akin Gump Strauss Hauer & Feld LLP، می‌گوید اگرچه تحریم‌های آمریکا برای دستگاه‌های الکترونیکی مصرفی استثناهایی قائل می‌شود، اما برای مجاز بودن صادرات این نوع محصولات هم باید مستقیماً به مشتریان یا سازمان‌های غیردولتی به فروش برسند.

لنوو، بزرگ‌ترین سازنده کامپیوترهای شخصی و دومین برند پرطرفدار کامپیوتر در روسیه، از جمله شرکت‌های چینی است که ارسال محموله به روسیه را متوقف کرده است.

این شرکت که یکی از پرطرفدارترین فروشندگان کامپیوتر آمریکا هم محسوب می‌شود کمی پس از آغاز جنگ و شروع تحریم‌ها، ارسال محموله به روسیه را متوقف کرد. با این حال طبق اعلام شرکت‌های لجستیک و محققان بازار، این شرکت همچنان به فروش موجودی دستگاه‌های خود در روسیه ادامه می‌دهد.

طبق اعلام افراد مطلع، شیائومی، برند پرطرفدار گوشی هوشمند که سال گذشته پس از سامسونگ دومین برند پرفروش روسیه شد، نیز محموله‌های ارسالی به روسیه را کاهش داده است و برخی از فعالان این حوزه می‌گویند در چند هفته اخیر هیچ محموله‌ای دریافت نکرده‌اند.

با این حال برخی شرکت‌ها مشکلی با علنی شدن قطع رابطه با روسیه ندارند. شرکت DJI ماه گذشته اعلام کرد به کسب‌وکار خود در روسیه و اوکراین کاهش می‌دهد. چنین بیانیه‌ای برای شرکت‌های چینی موضوع نادری است. اقدام این شرکت در حالی انجام گرفت که گزارش‌های منتشرشده نشان‌دهنده مشکلات پهپاد‌های ساخت آنها در میدان نبرد بود و مقامات اوکراینی از مشکلات فنی محصولات این شرکت گله‌مند بودند.

سخنگوی DJI در بیانیه‌ای گفت:‌ «DJI تصمیم دارد به جای انتشار بیانیه در مورد یک کشور، بیانیه‌ای در مورد اصول خود منتشر کند. DJI با استفاده از پهپادها در جهت آسیب مخالف است و ما برای اطمینان از اینکه پهپادهایمان در میدان نبرد استفاده نشوند، فروش خود را موقتاً در این کشور‌ها متوقف می‌کنیم.»

منبع: WSJ