خط مقدم شفافیت: بلاک‌چین چگونه علیه پول‌شویی مبتنی بر تجارت به پا می‌خیزد

تهدید پول‌شویی مانند بسیاری دیگر از فعالیت‌های مجرمانه دیگر به ‌طور مستمر تکامل پیدا می‌کند تا از قافله دیجیتالی‌ شدن عقب نماند. پول‌شویی اَشکال مختلفی هم دارد و پو‌ل‌شویی مبتنی بر تجارت یکی از آنهاست. دیوان محاسبات دولت ایالات‌ متحده در نامه‌ای خطاب به اعضای مجلس سنا در سال 2019، پول‌شویی مبتنی بر تجارت (TBML) را «ابزار اصلی شستن درآمد کثیف» نامید.

پاندمی این تهدید را تشدید کرد زیرا ریسک پول‌شویی مبتنی بر تجارت در زنجیره‌های تامین فیزیکی و دیجیتالی در نتیجه افزایش تقاضا برای کالاها و خدمات خاص در کارزار مبارزه با ویروس افزایش یافته است. شتاب گرفتن فرایند دیجیتالی‌ شدن در وضعیت پاندمی فرصتی اساسی برای شبکه‌های تجاری فراهم آورده تا از قدرت فناوری‌های جدید برای مبارزه با جرم مالی بهره بگیرند و بنابراین خودشان را با عصر مدرن سازگار کنند.

مبهم و پراکنده

گروه ویژه اقدام مالی (FATF) پول‌شویی مبتنی بر تجارت را به چهار نوع اصلی تقسیم می‌کند: اعلام صورت‌حساب کالاها کمتر یا بیشتر از مقدار واقعی؛ اعلام موارد حمل‌ونقل کالاها کمتر یا بیشتر از مقدار واقعی از جمله «محموله‌های شبح‌وار» (phantom shipments) که جابه‌جایی‌شان پنهان می‌ماند؛ تهیه چند نسخه متفاوت از صورت‌حساب برای کالاهای یکسان- که در آن، اسناد تجاری به‌ طور مکرر در چند نوبت استفاده می‌شوند-؛ و توصیف دروغین یا کاذب کالاها.

یکی از دلایل اصلی پول‌شویی مبتنی بر تجارت را می‌توان اتکا بر فرایندهای سنتی ثبت کاغذی در زنجیره‌های تامین جهانی قلمداد کرد. نتیجه این وضعیت، شکل‌گیری یک شبکه تجاری مبهم و پراکنده است.

در عین ‌حال، شبکه‌های تجاری و زنجیره‌های تامین در اقتصادی که به‌ طور شتابان جهانی می‌شود بیش ‌از پیش پیچیده می‌شوند و طرف‌ها و نقاط تماس مختلف را پوشش می‌دهند. برگزیت این مساله را در سرتاسر اروپا تشدید کرده است. کاغذبازی اداری ناشی از این فعالیت‌ها و افزایش تعداد طرف‌های ناشناخته زمینه اصلی آسیب‌پذیری را برای کسب‌وکارهایی پدید آورده‌اند که به دنبال انجام تراکنش‌های امن هستند.

فین‌تک‌ها تلاش می‌کنند راه‌حل‌هایی برای رعایت قوانین مربوط به جرم مالی در شرکت‌های منفرد پیدا کنند اما هیچ طرفی یک چشم‌انداز کلی برای پشتیبانی از خط مقدم دفاع در عملیات مالی تجاری ارائه نداده‌ است.

همه این موارد، باعث شده تقاضای روش‌هایی افزایش بیابد که می‌توانند با تکیه بر تنها یک منبع واحد حقیقت عمل کنند و در ادامه، فرایندهای زنجیره تامین و تجارت بومی دیجیتالی را بسازند.

بومی شدن دیجیتالی

فناوری بلاک‌چین می‌تواند به غلبه بر بسیاری از چالش‌هایی منجر شود که به بروز نقاط ضعف در زنجیره‌های تامین می‌انجامند و این اطمینان را به کسب‌وکارها می‌دهند که آنها می‌توانند تراکنش‌هایشان را با اعتماد و حفظ حریم انجام دهند. به نظر می‌رسد این مساله در هر دو زنجیره تامین فیزیکی و دیجیتالی صدق می‌کند.

یک دفتر کل نامتمرکز و توزیع‌یافته می‌تواند شفافیت را در کل شبکه تجاری افزایش و دستکاری در صورت‌حساب را راحت‌تر تشخیص دهد. چنین دفتر کلی همچنین سنجش صحت داده و مبداء کالاهای فیزیکی در زنجیره‌های تامین را هم تسهیل می‌کند.

رونوشت بارنامه یکی از نمونه‌های خاص ریسک مبتنی بر تجارت است که کاربرد فناوری بلاک‌چین به‌ طور ویژه به آن رسیدگی می‌کند. موجی از رسوایی‌های کلاهبرداری در بخش تجارت کالاها در سال‌های اخیر برخاسته و سقوط هین لئونگ ترِیدینگ یکی از نمونه‌های مشهور آن است. این تاجر دریایی سوخت اعتراف کرد حدود ۸۰۰ میلیون دلار زیان را پنهان کرده و موجودی نفت را که پشتوانه وام‌ها بوده‌ فروخته است. اگر فرایندهای مبتنی بر فناوری نوین جایگزین فرایندهای قدیمی در بخش تجارت کالا می‌شدند، بسیاری از این مشکلات فروکش می‌کرد یا حتی کاملاً برطرف می‌شد.

امور مالی بنیادین در تراکنش تجارت کالاها بر اساس تنظیمات شخص ثالث متعلق به باربرها و متصدیان تنظیم می‌شود. بنابراین، مراقبت ویژه و کامل از بازیگران در زنجیره تامین از اهمیت اساسی برخوردار است. شبکه‌ مبتنی بر بلاک‌چین تضمین می‌کند که هر یک از طرف‌ها می‌توانند اطلاعات سند را برای کسب تایید تبادل کنند. بانک‌ها، شرکت‌ها و بازارهای سرمایه تجاری هر کدام یک «گره» را اداره می‌کنند و صاحب هویتی تاییدشده در شبکه هستند. علاوه ‌بر این، جریان اطلاعات در این تنظیمات دوطرفه است. بنابراین، اسناد را می‌توان برای تضمین اصالت و یکپارچگی‌شان، اعتبارسنجی و برای تضمین حریم کامل، رمزنگاری کرد. همزمان، می‌توان به دفاتر ثبت طرف ثالث این قدرت را داد که به یک شبکه مشترک وصل شوند و اطلاعات را تایید کنند.

افزون بر مزایای فوری که بلاک‌چین می‌تواند برای ارتقای سطح امنیت و اعتبارسنجی تراکنش‌ها به ارمغان آورد، بانک‌ها هم می‌توانند از طریق خودکارسازی فرایندها در شبکه‌های تجاری در هزینه‌ها صرفه‌جویی کنند. بانک‌ها سالانه میلیاردها دلار صرف شناسایی فعالیت غیرقانونی می‌کنند و فشار برای این کار از جانب مجریان و ناظران مقررات وارد می‌شود. در واقع، بانک‌ها معمولاً گزارش‌های دفاعی درباره تراکنش‌های مشکوک ارائه می‌دهند حتی وقتی دلیلی برای انجام این کار وجود ندارد. این مساله در ادامه به افزایش فشار کاری روی تنظیم‌کننده‌های مقررات منجر می‌شود.

تحول در تجارت

بلاک‌چین از ظرفیت بالقوه برای ایجاد تحول در فرایندهای منسوخ و صرفه‌جویی در هزینه‌ها در همه بخش‌های موجود برخوردار است. بلاک‌چین می‌تواند فرایند سنتی تجارت را متحول کند و تغییری بزرگ رقم بزند.

ماهیت نامتمرکز و توزیع‌یافته بلاک‌چین، این فناوری را به ابزاری ایده‌آل برای یکپارچه کردن طرف‌های پراکنده و منفرد در شبکه‌های تجاری سنتی تبدیل می‌کند. یک دفتر کل جامع و شفاف که همه تراکنش‌ها را در یک شبکه تجاری پوشش می‌دهد از توانایی کافی برای شناسایی کلاهبرداری در زمینه‌هایی برخوردار است که بانک‌ها دسترسی و کنترل محدودی به آنها دارند.

خروجی این بحث شکل‌گیری رویکردی مشارکتی است در زمینه جرم مالی، رعایت مقررات، به اشتراک‌گذاری بیشتر اطلاعات و کاربرد فناوری نوپدید برای ریشه‌کن کردن پولشویی مبتنی بر تجارت.

منبع: تریژری منیجمنت