قطار نرم‌افزار در ایستگاه تحویل

پروژه نرم‌افزاری و به تبع آن قرارداد نرم‌افزاری، سفر است. از ایستگاهی آغاز می‌شود و سرانجام هم به مقصدی منتهی می‌شود. «مقصد» همان پایانی است که از آغاز موضوع «قصد» طرفین قرارداد بوده. به همین جهت است که در مبادی و اصول اولیه تدوین قرارداد، انواع و اقسام روش‌ها و الزامات دیده شده برای شفاف ساختن قصد. در سلسله یادداشت‌های قبل، مفصل از فرازها و فرودها و سربالایی‌ها و سرپایینی‌‌های سفر صحبت کردیم. از توقفگاه‌های بین‌راهی و توشه و رخدادهای احتمالی تاکنون که رسیده‌ایم به مقصد، یعنی تحویل نرم‌افزار بر اساس مفاد قرارداد. شاید این جملات به نظرتان به شوخی و مزاح شبیه باشد، اما احتمالاً خیلی از شما در تجربیات کسب و کاری‌تان با این نقطه روبه‌رو شده‌اید که در نظر پیمانکار به ایستگاه پایانی رسیده‌اید اما کارفرما پیاده نمی‌شود. یا قرارداد به نحوی تنظیم شده که کارفرما انتظار دارد در ایستگاه پایانی پیمانکار پیاده شود و کلید قطار را تحویل دهد، اما این پیمانکار است که پیاده نمی‌شود یا پیاده می‌شود اما کلید قطار را تحویل نداده یا کلید تحویل شده اما روی مخزن سوخت قفلی تعبیه شده که امکان سوخت‌گیری برای دیگران منتفی است. فرض کنیم که همه این اتفاق‌ها نیفتاد و همه چیز به بهترین شکل پیش رفت و قطار به همان ترتیبی که در قرارداد توافق شده تحویل کارفرما شد، اما از فردا انبوهی از نقص‌ها و ایرادها آشکار می‌شود که کارفرما را از موضع فرمایش کار به موضع اسیر پیمانکار تنزل می‌دهد. یا در مقابل فرض کنید قطار تحویل شده و پیمانکار نیز انتظار دارد از پروژه خارج شود اما یکباره کارفرما درمی‌یابد که لکوموتیوران ندارد و به لطایف‌الحیلی می‌خواهد پیمانکار را گرفتار خود حفظ کند. همه اینهایی که من در قالب مثال گفتم، رخدادهایی است که شما در عرصه واقعی کسب و کار (بالاخص در حوزه پیاده‌سازی و توسعه نرم‌افزار) تجربه کرده‌اید. و...