نشت گسترده اطلاعات کاربران از طریق بدافزار: ۱۸۳ میلیون کاربر جیمیل در معرض خطر
تحقیقات تازه کارشناسان امنیت سایبری از نشت عظیم اطلاعات کاربران ایمیلی خبر میدهد که به…
۶ آبان ۱۴۰۴
۶ آبان ۱۴۰۴
زمان مطالعه : ۳ دقیقه

ایلان ماسک مالک شرکت هوش مصنوعی xAI و شبکه اجتماعی ایکس، پس از طرح اتهامات متعدد درمورد سوگیری محتوای ویکیپدیا پروژه جدیدی با عنوان GrokiPedia یا گراکیپدیا را برای رقابت با این دائرهالمعراف آنلاین راهاندازی کرد. این منبع جدید که روز گذشته (۲۷ اکتبر ۲۰۲۵) رسما راهاندازی شد به گفته ماسک کاملا متنباز و قابل استفاده برای همه است. با این حال تنها چند ساعت پس از آغاز فعالیت این منبع اطلاعاتی که توسط شرکت xAI راهاندازی شده است، برای مدتی به دلیل اختلال از دسترس خارج و مجدد آنلاین شد. بر اساس اعلام رسمی، GrokiPedia در حال حاضر بیش از ۸۸۵ هزار مقاله را در خود جای داده است.
به گزارش پیوست، این وبسایت که صفحه اصلی آن طراحی ساده با زمینهای تیره، یک نوار جستوجوی بزرگ در مرکز صفحه و فونتی شبیه به ترکیبی از ویکیپدیا و چتبات Grok دارد از هوش مصنوعی برای مدیریت محتوا، راستآزمایی و ویرایش محتوا استفاده میکند.
در کنار نوار جستجوی این وبسایت عبارت «نسخه v0.1» درج شده که نشان میدهد پلتفرم هنوز در مراحل اولیه توسعه قرار دارد و در پایین صفحه نیز میتوانید تعداد مقالات موجود در این منبع را مشاهده کنید. گفتنی است که تعداد مقالات گراکیپدیا در حال حاضر بسیار کمتر از رقیب خود است و تنها نسخه انگلیسی ویکیپدیا در حال حاضر حدود ۷.۰۸ میلیون مقاله دارد.

علاوه بر این برخلاف ویکیپدیا، کاربران امکان ویرایش مستقیم مقالهها را ندارند اما میتوانند از طریق سامانهای ویژه، درخواست تصحیح یا گزارش خطا را در اختیار شرکت بگذارند. ساختار مقالات شامل تیتر، زیربخش و منابع است و از نظر ظاهری تا حد زیادی شبیه ویکیپدیا طراحی شده است.
بخش عمده محتوای این دائرهالمعارف از ویکیپدیا اقتباس شده و تحت مجوز Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 منتشر میشود. با این حال، برخی مقالات تقریبا مشابه نسخه اصلی هستند، موضوعی که باعث نگرانی برخی ناظران شده است.
لارن دیکینسون، سخنگوی بنیاد ویکیمدیا، همچنین در واکنش به استفاده هوش مصنوعی در دائرهالمعارف ایلان ماسک نوشت: «دانش ویکیپدیا همیشه انسانی بوده و خواهد بود. مردم با هر پس زمینهای از طریق همکاری و اجماع آزاد، یک بازتاب بیطرف و زنده از درک انسان را منتشر میکنند… حتی گراکیپدیا هم برای موجودیت خود به ویکیپدیا نیاز دارد.»
ایلان ماسک طی بیانیهای، GrokiPedia را «گامی ضروری در مسیر رسیدن به هدف xAI برای درک جهان هستی» توصیف کرد. با این حال، نسخه ۰.۱ نشان میدهد که پروژه هنوز در مرحله آزمایشی است و توسعه آن در آینده ادامه خواهد داشت.
برخی تحلیلگران هشدار دادهاند که چندین مقاله در GrokiPedia با دیدگاههای اجماعی ویکیپدیا متفاوت است، موضوعی که میتواند در اعتبارسنجی علمی و بیطرفی دادهها چالشبرانگیز باشد.
با این حال راهاندازی GrokiPedia دو پیام کلیدی برای کاربران و کسبوکارها دارد. اول اینکه یک منبع اطلاعاتی جدید و ساختارمند را شاهد هستیم و در صورت سرمایهگذاری گسترده xAI، میتواند به سرعت گسترش یابد و نکته بعدی نیز اهمیت تایید مستقل اطلاعات است، حتی زمانی که محتوای تولیدشده به ظاهر «تاییدشده و بیخطا» باشد.
به گفته کارشناسان، اگر GrokiPedia بتواند تعادلی میان سرعت تولید محتوای هوش مصنوعی و دقت انسانی برقرار کند، ممکن است در آینده به رقیبی جدی برای ویکیپدیا بدل شود اما این منبع اطلاعاتی همچنان برای رسیدن به آن مسیری طولانی در پیش دارد.