رقابت مدلهای هوش مصنوعی در معاملات رمزارزی: پیشتازی مدل دیپسیک
آزمایشگاه هوش مصنوعی Nof1.ai به تازگی رقابتی جذابی را میان مدلهای بزرگ AI راهاندازی کرده…
۲۸ مهر ۱۴۰۴
۲۹ مهر ۱۴۰۴
زمان مطالعه : ۹ دقیقه
سال ۲۰۲۴، رمزارزها بیش از هر زمان دیگری به میدان نبرد ژئوپلیتیکی و ابزار دور زدن تحریمها تبدیل شدند. با گسترش جنگها، فشارهای اقتصادی و محدودیتهای بانکی، کشورهای تحریمشده مانند روسیه و ایران بهسرعت به اکوسیستم رمزارزی روی آوردند تا جریان مالی خود را حفظ کنند. در همین حال، دولتها و نهادهای بینالمللی با تحریمهای نوین و عملیات هماهنگ، تلاش کردند شبکههای غیرقانونی رمزارزی را هدف قرار دهند. این کشاکش، نقطه تقاطع فناوری، سیاست و امنیت مالی را نشان میدهد و آینده تعاملات جهانی را در عصر بلاکچین شکل میدهد.
سال ۲۰۲۴ نقطهعطفی در تحول ساختار تحریمهای جهانی بود. تغییر در دامنه و راهبرد تحریمها نشان داد که فعالیتهای غیرقانونی زنجیرهای بهسرعت در حال تطبیق با واقعیتهای جدید ژئوپلیتیکی هستند. با گسترش جنگها، تنشهای اقتصادی و تضعیف اعتماد به سیستم بانکی سنتی، ارزهای دیجیتال بیش از هر زمان دیگری به بستر جایگزینی برای نقلوانتقال سرمایه در میان دولتها و نهادهای تحریمشده تبدیل شدند.
دفتر کنترل داراییهای خارجی وزارت خزانهداری ایالات متحده (OFAC) در سال ۲۰۲۴ تلاشهای خود را برای ردیابی و از بین بردن زیرساختهای مالی حامی دولتهای تحریمشده افزایش داد. برخلاف سالهای گذشته که تمرکز بر افراد یا گروههای خاص بود، تحریمهای جدید به سمت هدفگیری مستقیم شبکههای مالی و فناوریهای پشتیبان این دولتها سوق یافت.
بر اساس آمار رسمی، حوزهها و نهادهای تحت تحریم در سال ۲۰۲۴ مجموعاً ۱۵.۸ میلیارد دلار ارز دیجیتال دریافت کردند؛ رقمی که حدود ۳۹ درصد از کل تراکنشهای غیرقانونی رمزارزی را تشکیل میدهد. در همین سال، اُفک ۱۳ مجموعه تحریم جدید شامل آدرسهای رمزارزی صادر کرد؛ هرچند اندکی کمتر از سال ۲۰۲۳، اما همچنان دومین رقم بالای هفت سال اخیر محسوب میشود.
نکته قابلتوجه این است که سهم حوزههای قضایی تحریمشده از کل فعالیتهای رمزارزی مرتبط با تحریمها به نزدیک ۶۰ درصد از کل ارزش تراکنشها تا پایان سال رسید. این رشد چشمگیر عمدتاً ناشی از افزایش استفاده ایران و روسیه از رمزارزها بهعنوان ابزاری برای دور زدن محدودیتهای مالی بود.
تحریمهای رمزارزی سال ۲۰۲۴ بیش از هر چیز بر روسیه متمرکز بود. ایالات متحده و متحدانش در پاسخ به تداوم جنگ در اوکراین، از دستور اجرایی ۱۴۰۲۴ موسوم به فعالیتهای مضر دولت فدراسیون روسیه برای اعمال محدودیتهای گستردهتر استفاده کردند. این دستور اجرایی بهسرعت به ابزار اصلی OFAC برای تحریمهای رمزارزی بدل شد.
در این چارچوب، هدف تحریمها تنها افراد یا نهادهای منفرد نبودند، بلکه شبکههایی که عملیات مالی، تأمین تجهیزات نظامی یا جرایم سایبری را پشتیبانی میکردند نیز مورد هدف قرار گرفتند. روسیه با تکیه بر صرافیهای داخلی و پلتفرمهای فاقد احراز هویت (KYC) توانست بخشی از جریان مالی خود را حفظ کند، اما فشار نهادهای بینالمللی روند کار را برای این کشور دشوارتر ساخت.
در سال ۲۰۲۴ مجموعهای از عملیاتهای هماهنگ بینالمللی علیه نهادهای رمزارزی وابسته به روسیه انجام شد. این اقدامات بهطور خاص شرکتها، صرافیها و پردازشگرهایی را هدف گرفت که در خدمت اقتصاد جنگی روسیه یا شبکههای جرایم سایبری قرار داشتند.
۲۳ اوت ۲۰۲۴:
OFAC شرکت KB Vostok OOO، توسعهدهنده پهپادهای نظامی روسی را تحریم کرد. تحلیل تراکنشهای زنجیرهای نشان داد که یکی از طرفهای مرتبط با این شرکت ۱۶ تراکنش از مجموع ۲۴ تراکنش انجامشده با آدرس تحریمشده را انجام داده است و مبلغ این تراکنشها با قیمت پهپادهای «Scalpel» همخوانی داشت. این طرف معامله از آدرسهای واریز صرافی تحریمشده Garantex استفاده میکرد؛ صرافیای که بیش از ۱۰۰ میلیون دلار تراکنش رمزارزی را پردازش کرده بود. این شواهد احتمال ارتباط مستقیم میان شبکه رمزارزی و زنجیره تأمین تجهیزات نظامی روسیه را تقویت کرد.
۱۹ سپتامبر ۲۰۲۴:
پلیس فدرال آلمان در عملیاتی موسوم به «عملیات تبادل نهایی» زیرساخت ۴۷ صرافی روسیزبان بدون احراز هویت را توقیف کرد. این پلتفرمها که برای پرداخت باجافزارها و تراکنشهای دارکوب استفاده میشدند، به شهروندان روسیه امکان دور زدن تحریمها را میدادند. بررسیها نشان داد بسیاری از این صرافیها ورودیهای قابلتوجهی از بازارهای دارکوب و نهادهای تحریمشده داشتهاند.
۲۶ سپتامبر ۲۰۲۴:
OFAC صرافی روسی Cryptex و اپراتور آن سرگئی ایوانوف را به دلیل پولشویی بیش از ۵.۸۸ میلیارد دلار تراکنش غیرقانونی تحریم کرد. این اقدام بخشی از عملیات گستردهای با نام Operation Endgame بود که به همکاری OFAC، FinCEN، نیروهای انتظامی هلند و آمریکا انجام شد. در همین چارچوب، صرافی بدون احراز هویت PM2BTC نیز بهعنوان «نگرانی اصلی پولشویی» معرفی شد. در جریان این عملیات، ۷ میلیون یورو رمزارز توقیف و برای ایوانوف جایزه ۱۰ میلیون دلاری دستگیری تعیین شد.
۴ دسامبر ۲۰۲۴:
آژانس ملی مبارزه با جرم بریتانیا (NCA) در عملیاتی به نام Disruptor یک شبکه پولشویی چندمیلیارددلاری روسیزبان را متلاشی کرد. این عملیات منجر به دستگیری ۸۴ نفر و توقیف بیش از ۲۰ میلیون یورو نقدی و رمزارز شد. شبکههای Smart و TGR، که وجوه نخبگان روس و گروههای جرایم سازمانیافته را جابهجا میکردند، هدف اصلی این عملیات بودند. OFAC در ادامه چهار نهاد و پنج فرد ازجمله جورج روسی، بنیانگذار TGR را تحریم کرد.
بر اساس دادههای NCA، این شبکهها در بیش از ۳۰ کشور فعال بودند و علاوه بر پولشویی، پرداختهای باجافزاری، قاچاق مواد مخدر و حتی تأمین مالی عملیات جاسوسی روسیه را تسهیل میکردند.
اگرچه نهادهای مجری قانون توانستند بسیاری از صرافیهای بدون KYC را تعطیل کنند، اما شبکههای مشابه با نامهای جدید همچنان ظاهر میشوند. این صرافیها غالباً به زبان روسی فعالیت دارند، با بانکهای تحریمشده مانند Sberbank ارتباط دارند و فاقد ثبت قانونی مشخص هستند.
تحلیلهای زنجیرهای نشان میدهد که با وجود رشد تعداد صرافیهای تازه، حجم ورودی کلی به این پلتفرمها کاهش یافته است؛ موضوعی که بیانگر اثرگذاری ملموس تحریمهای هماهنگ غربی است. در نتیجه، با افزایش همکاری میان نهادهای بینالمللی و شرکتهای تحلیلی مانند Chainalysis، انتظار میرود اختلال در این شبکهها در سالهای آینده شدت بیشتری بگیرد.
همزمان با محدودیتهای بانکی، کشورهای تحت تحریم مانند روسیه و ایران بهدنبال توسعه سیستمهای پرداخت جایگزین بر پایه رمزارزها هستند. روسیه روابط مالی خود با اعضای گروه BRICS (برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) را تقویت کرده تا مکانیزمهای پرداخت خارج از سیستم دلار و سوئیفت را توسعه دهد.
اعضای بریکس حتی طرح ایجاد یک ارز دیجیتال مشترک را نیز بررسی کردهاند. از سوی دیگر، روسیه در حال آزمایش تسویه معاملات خارجی با استیبلکوینها و ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) است تا وابستگی به دلار آمریکا را کاهش دهد.
در همین راستا، در پاییز ۲۰۲۴ پارلمان روسیه قانونی را تصویب کرد که استخراج رمزارز را قانونی کرده و پرداختهای بینالمللی با رمزارز را مجاز دانست. این تغییر سیاستی چشمگیر، گامی برای کاهش اثر تحریمهای غرب و تسهیل تجارت خارجی محسوب میشود.
اگرچه پرداختهای داخلی با رمزارز در روسیه همچنان ممنوع است، این کشور در شاخص جهانی پذیرش رمزارز جزو پیشتازان محسوب میشود. پیش از تصویب قانون جدید، بانکهایی چون Rosbank تراکنشهای فرامرزی مبتنی بر رمزارز را آزمایش کرده بودند و اکنون بانک مرکزی روسیه به دنبال ادغام رمزارزها در ساختار مالی کشور با چارچوبی نظارتیتر است.
استفاده از رمزارز در کشورهای تحریمشده دو چهره دارد. از یکسو ابزاری برای دور زدن تحریمها و پولشویی دولتی است و از سوی دیگر، تنها راه نجات مالی برای شهروندانی که در اقتصادهای محدودکننده زندگی میکنند. در این مناطق، افراد و کسبوکارها برای حفظ ارزش دارایی خود، انتقال پول یا دور زدن محدودیتهای بانکی به رمزارزها پناه میبرند.
نهادهای نظارتی اما تفاوتی میان استفاده دولتی و فردی قائل نمیشوند؛ زیرا تحریمهای فراگیر عملاً هرگونه تعامل مالی با حوزههای تحریمشده را ممنوع کردهاند. بااینحال، از منظر انسانی، بسیاری از کاربران این کشورها صرفاً در پی حفظ دارایی خود در برابر تورم و بیثباتی اقتصادی هستند.
در کنار صرافیهای متمرکز، پلتفرمهای DeFi و میکسرهای رمزارزی مانند Tornado Cash نیز به چالشی برای قانونگذاران تبدیل شدهاند. این پلتفرمها غیرمتمرکزند و بر بستر قراردادهای هوشمند عمل میکنند؛ بنابراین قابل تعطیلی یا مسدودسازی مستقیم نیستند.
با وجود تحریمها و حتی بازداشت توسعهدهندگان Tornado Cash، این پلتفرم همچنان فعال است و در سال ۲۰۲۴ حدود ۱۰۸ درصد افزایش ورودی تراکنشها را نسبت به سال قبل تجربه کرد. بخش عمده این تراکنشها مربوط به وجوه سرقتشده از پل HECO بود که بیش از ۱۴۵ میلیون دلار اتریوم از طریق این میکسر جابهجا شد.
از سال ۲۰۱۹ تاکنون، بیش از ۲۵ درصد از وجوه پردازششده Tornado Cash به فعالیتهای غیرقانونی مرتبط بوده است. بااینحال، باید توجه داشت که این ابزار صرفاً برای مقاصد مجرمانه استفاده نمیشود؛ نمونهای از کاربرد مشروع آن، استفادهی ویتالیک بوترین (همبنیانگذار اتریوم) برای اهدای ناشناس کمک مالی به اوکراین پس از تهاجم روسیه بود.
پرونده Tornado Cash و شبکههای روسی نشان داد که فناوری غیرمتمرکز اجرای قانون را با چالشهای بیسابقهای روبهرو کرده است. در نوامبر ۲۰۲۴، دادگاهی در آمریکا اعلام کرد که OFAC در تحریم قراردادهای هوشمند این پلتفرم از حدود اختیارات خود فراتر رفته است؛ حکمی که سؤالات بنیادینی درباره مرزهای نظارت مالی در فضای غیرمتمرکز مطرح کرد.
با گسترش اکوسیستم رمزارزی، انتظار میرود که نهادهای نظارتی بهجای ممنوعیت، به سمت چارچوبهای مبتنی بر ریسک و همکاری بینالمللی حرکت کنند. ابزارهای تحلیلی زنجیرهای مانند Chainalysis در این مسیر نقش حیاتی دارند، زیرا با رصد تراکنشها در زمان واقعی، امکان شناسایی نهادهای تحریمشده و جلوگیری از ورود وجوه غیرقانونی به سیستم مالی رسمی را فراهم میکنند.
در آینده، تداوم تحریمها و رقابت میان قدرتهای اقتصادی، رمزارز را به میدان تازهای از تعامل ژئوپلیتیکی تبدیل خواهد کرد؛ جایی که مرز میان تأمین مالی غیرقانونی و حق دسترسی به سیستم مالی جهانی بیش از هر زمان دیگری مبهم است.
تحریمهای رمزارزی سال ۲۰۲۴ نقطه تلاقی فناوری، سیاست و امنیت مالی بودند. تمرکز فزاینده بر روسیه و شبکههای رمزارزی آن نشان داد که بلاکچین دیگر صرفاً ابزاری برای نوآوری مالی نیست، بلکه به صحنهای برای نبرد ژئوپلیتیکی تبدیل شده است. درحالیکه دولتها میکوشند با ابزارهای قانونی و نظارتی مسیر فعالیتهای غیرقانونی را مسدود کنند، بازیگران تحریمشده همچنان از انعطافپذیری فناوری غیرمتمرکز بهره میبرند. در این میان، تنها راهکار مؤثر، همکاری میان دولتها، شرکتهای تحلیلی و پلتفرمهای رمزارزی است تا توازن میان رعایت مقررات و حفظ دسترسی مشروع کاربران برقرار بماند.