نظارت بر داده‌ها: نابودی داده یا استفاده درست؟

زمانی که از حکمرانی داده سخن به میان می‌آید یکی از موضوعات مهمی که ابتدا به ذهن متبادر می‌شود بحث نظارت بر داده‌هاست. نظارت در زمره موضوعات حقوقی است که جایگاه مهمی دارد و در خصوص داده‌ها می‌تواند تا معدوم ساختن آنها یا تغییر داده‌ها پیش برود اما با حاکمیت قانون خواهیم دید که نظارت بر داده‌ها منجر به تغییر یا از بین رفتن داده‌ها نمی‌شود و آن را متناسب با هدف قبلی از پیش تعیین‌شده به گردش درمی‌آورد. در این یادداشت به بحث نظارت بر داده‌ها می‌پردازیم. شایان ذکر است برخی از مباحث مربوط به موضوع نظارت در این نوشته حاصل بخش اندکی از مباحث کلاس درسی نظارت بر اعمال حکومت استاد ارجمندم جناب آقای دکتر هداوند است. نظارت چیست؟ ابتدا لازم است مفهوم نظارت روشن شود تا بدانیم زمانی که از نظارت حرف می‌زنیم منظورمان چیست. زمانی که از نظارت سخن می‌گوییم مفاهیم متعددی در کنار آن می‌آید مانند بررسی، کنترل، بازبینی، واکاوی و... اما محل بحث اصلی ما در این یادداشت، مفهوم اصلی نظارت است که درون خود تمام این مفاهیم را گنجانده است. اینکه یک مجموعه چه به صورت HARD و چه به صورت SOFT با توجه به وظایف و عملکرد خود در راستای هدف از پیش تعیین‌شده عمل می‌کند مبرهن است که نیازمند نظارت است، حال این نظارت ممکن است به طرق مختلفی اعمال شود؛ مثلاً به صورت نرم‌افزار یا از طریق اشخاص یا ترکیبی از آن دو. هر پدیده‌ای یا مجموعه‌ای مدون دارای یک نظم مشخص است و در انتهای این نظم یک هدف را دنبال می‌کند، از این رو عملکرد آن کنترل می‌شود. این کنترل همان نظارت است. بنابراین حتی در عملکرد یک ماشین یا روبات نیز نظارت وجود دارد که از طرق گوناگونی اعمال می‌شود. ضوابط و شرایط نظارت نظارت بر هر موضوعی لازم است حداقل استانداردهایی را همراه داشته باشد تا...