کدام رمزارزها از سلطه سنگین بیت‌ کوین بر بازار کاسته‌اند؟

ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin) که از سال 2011 در بخش توسعه نرم‌افزاری و مقاله نویسی برای جامعه بیت‌کوینی فعالیت می‌کرد و به گفته خودش زمانی که بیت‌کوین کمتر از یک دلار بود در ازای هر مقاله حدود ۵ بیت‌کوین دریافت می‌کرد، در سال 2015 بنیاد اتریوم را هم‌بنیان‌گذاری کرد. بنیادی که از درونش پروژه‌ها و چهره‌‌های بزرگی مثل هاسکینسون خالق کاردانو و خیلی‌های دیگر بیرون‌ آمدند.

حالا این بازار عظیم حدود ۲/۲ هزار میلیارد دلار ارزش دارد، یعنی بیشتر از تولید ناخالص داخلی کشور ایتالیا. امروزه عاشقان تکنولوژی سراسر جهان از جمله ایران با جهان رمزارزی آشنا هستند و شاید سرمایه‌ای در آن دارند. در این متن قصد داریم چند پروژه بزرگ رمزارز به جز بیت‌کوین که در یک دهه اخیر خلق و برای خود در این بازار سهمی دست و پا کردند را بررسی کنیم.

اتریوم؛ بزرگ‌ترین رقیب بیت‌کوین و بهشت دیفای

 اتریوم که طرح اولیه‌اش را سال 2013 ویتالیک به ثبت رساند، در سال 2014 توسعه را پایان داد و از 30 ژولای 2015 آغاز به کار کرد. این شبکه به دلیل پشتیبانی از قرارداد‌های هوشمند و امکان توسعه اپلیکیشن‌های نامتمرکز و به ویژه اپلیکیشن‌های اقتصاد نامترکز یا دیفای در یک سال اخیر شهرت بسیاری پیدا کرده است. اتریوم در حال حاضر 412 میلیارد دلار حجم بازار دارد که یعنی کمتر از یک پنجم (19.04 درصد) از سرمایه بازار کریپتو در این بلاکچین انباشته شده است.

دارایی‌های غیرهمتا یا NFTها هم از جمله پدیده‌های ‌نوین جهان کریپتو هستند که به تازگی توجه بسیاری زیادی را به خود جلب کرده‌اند. یکی از بلاک‌چین‌های معروف برای ساخت و ارائه دارایی‌های غیرهمتا شبکه اتریوم است و بزرگترین بازار NFTها به نام Opensea روی شبکه اتریوم فعالیت می‌کند.

بازار دیفای یا اقتصاد نامتمرکز هم که صرافی‌های نامترکز بزرگی مثل یونی‌سواپ را شامل می‌شود در حال حاضر بیش از 140 میلیارد دلار حجم بازار دارد و اتریوم سهم عمده را در این بازار به خود اختصاص داده است.

ارز بومی این شبکه Ether در یک سال اخیر رشد قیمت قابل توجهی داشته و این رمزارز پس از تجربه اوج قیمت 4362 دلاری و سپس سقوط قیمت (البته در دورانی که بازار رمزارزها به طور کامل سقوط کرد)، در زمان نگارش این متن حدود 3 هزار و 500 دلار قیمت دارد.

یکی از عوامل افزایش قیمت این رمزارز در ماه‌های اخیر را می‌توان اجرایی شدن هارد فورک لندن و اضافه شدن یک فرایند سکه سوزی به این شبکه دانست. شبکه اتریوم پس از هارد فورک لندن، هزینه تراکنش‌ها را که پیشتر به ماینر‌ها می‌داد در یک فرایند سکه سوزی از بین میبرد.

کاردانو؛ استفاده از الگوریتم اثبات سهام

بیت‌کوین و اتریوم هردو (حداقل فعلا) از الگوریتم گواه بر کار(work of prof) برای اداره شبکه خود استفاده می‌کنند. براساس این الگوریتم شبکه‌های اتریوم و بیت‌کوین هردو وابسته به ماینر‌هایی هستند که علاوه بر تایید و انجام تراکنش‌ها، در فرایند اجماع نقش کلیدی دارند. یکی از معایب اصلی این الگوریتم مصرف بالای انرژی و آلودگی محیط زیستی است؛ با اینکه اتریوم 2.0 قرار است شرایط را تغییر داده و از الگوریتم گواه بر سهم (Proof of stake) در این شبکه استفاده کند اما این به‌روزرسانی هنوز به طور کامل اجرایی نشده است.

کاردانو از شبکه‌های رقیب اتریوم که در سال 2015 توسط چارلز هاسکینسون، از اعضای سابق بنیاد اتریوم، هم‌بنیان‌گذاری شده است در حال حاضر از الگوریتم اجماع گواه بر سهم استفاده می‌کند.

این شبکه با استفاده از تکنیک شاردینگ که با راه حل لایه دومی به نام Hydra امکان پذیر شده سرعت بیشتری نسبت به اتریوم دارد. کاردانو به تازگی با هارد فورک آلونزو، قابلیت قرارداد‌های هوشمند را نیز به این شبکه اضافه کرد و درنتیجه فعالیت بسیاری از اپلیکیشن‌های هوشمند و دارایی غیرهمتا (NFT)ها نیز در این شبکه امکان پذیر شده است.

رمزارز بومی شبکه کاردانو یعنی ADA چندین مرتبه در سال 2021 اوج قیمت جدیدی را به ثبت رسانده و حالا این رمزارز با کمی فاصله گرفتن از اوج قیمت ۳/۱ دلاری در صرافی کوین‌کپ‌مارکت حالا با قیمتی در حدود ۲/۴ دلار معامله می‌شود.

این رمزارز در حال حاضر با سرمایه بازار بیش از 77 میلیارد دلار، ۳/۵۶ درصد از حجم بازار کریپتو را به خود اختصاص داده است.

بلاک‌چین بایننس؛ توکنی که به کوین تبدیل شد

بلاک‌چین بایینس در واقع یکی از فرزندان شبکه اتریوم است. این بلاک‌چین که در حال حاضر در رده چهارم بازار کریپتو از لحاظ حجم بازار قرار دارد متعلق به صرافی بزرگ بایننس است. بایننس کوین یا BNB، ابتدا به عنوان یک توکن ERC-20 روی بلاک‌چین اتریوم ارائه شد و بعدها در سپتامبر سال 2020 با راه‌اندازی بلاک‌چین اختصاصی «Binance Chain» به این شبکه مهاجرت کرد.

بعدها بایننس برای حضور در حوزه قرارداد‌های هوشمند یک شبکه موازی به نام «Binance smart Chain» یا شبکه هوشمند را نیز راه‌اندازی کرد که به عنوان یک لایه دوم برای بلاک‌چین بایننس عمل می‌کند و امکان استفاده از قرارداد‌های هوشمند را فراهم کرده است.

توکن بومی این شبکه «BNB»، پس از اینکه چهار ماه پیش اوج قیمت 690 دلاری تجربه کرد حالا قیمتی حدود 418 دلار دارد و با سرمایه بازاری بیش از 70 میلیارد دلار، ۳/۲۴ درصد از بازار کریپتو را به خود اختصاص داده است.

 ریپل؛ قدیمی‌تر از بلاک‌چین

ریپل در واقع زاده طرحی به نام ریپل‌پی (Ripplepay) است که در سال 2004 توسط راین فاگر در ونکوور کانادا راه‌اندازی شد. این شبکه درحالی که از بلاک‌چین استفاده نمی‌کرد اما هدف یکسانی را در بتن خود داشت؛ ابزاری برای انتقال امن و ارزان پول به سراسر جهان و رهایی از قید و بند‌های دست و پا گیر سیستم بانکی. این شبکه سال‌ها به همان شکل به کار خود ادامه داد تا در سال 2012، فاگر این شرکت را به جد مک‌کالب، آرتور بریتو و دیوید شوارتز فروخت و هدف آنها استفاده از  در یک شبکه ارز دیجیتال بود. شرکت جدید OpenCoin نام گرفت و آنها با استفاده از کد منبع ریپل‌پی، یک شبکه پرداخت مبتنی بر دفتر کل را برای موسسات امور مالی طراحی کرده و در سال 2013 دو مرحله جذب سرمایه را با موفقیت پشت سر گذاشتند.

سپس در سال‌های 2013 و 2015  نام این شرکت را به ترتیب به Ripple Labs و سپس به Ripple تغییر کرد. این شرکت در سال 2016 مجوز فعالیت در بخش رمزارزها را از سازمان خدمات مالی نیویورک دریافت کرد و وارد حوزه رمزارزها شد.

با اینکه بسیاری رمزارز این شرکت یعنی XRP را مغایر با ماهیت نامتمرکز می‌دانستند (از آنجایی که یک شرکت پشت این طرح بود)، اما در نهایت این رمزارز در جامعه رمزارزی پذیرفته شد. این شبکه یکی از معدود تکنولوژی‌های بلاک‌چینی است که مورد توجه بانک‌ها قرار گرفته است و با اینکه بانک‌ها به دلیل نوسان قیمت هنوز علاقه‌ای به استفاده از XRP ندارند، اما این رمزارز به دلیل سرعت بالا و هزینه تراکنش پایین گزینه خوبی برای انتقال دارایی و پول محسوب می‌شود.

رمزارز بومی این شبکه بیش از 50 میلیارد دلار حجم بازار دارد و ۲/۳۳ درصد از بازار کریپتو را به خود اختصاص داده است. این رمزارز با وجود اینکه چهار سال پیش اوج قیمت ۳/۸۴ دلار را تجربه کرده اما مشکلات قانونی و شکایت سازمان بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) علیه آنها باعث افت شدید قیمت شد و در حال حاضر هر XRP  ۱/۰۹ دلار ارزش دارد.

 سولانا؛سریع‌تر از  ویزا و مسترکارت

پروژه سولانا که طرح اولیه و وایت‌پیپر آنرا اناتولی یاکوونکو در اواخر سال 2017 منتشر کرد سریع‌ترین شبکه بلاک‌چینی است که مدعی است می‌تواند تا 50 هزار تراکنش را در ثانیه پردازش کند.

این پروژه دو سال بعد در قالب شرکت Solana Labs اقدام به جذب سرمایه برای ساخت شبکه کریپتو کرد و در دو دوره بیش از 20 میلیون دلار توکن را به صورت خصوصی به فروش رساند.

این شبکه رمزارزی که علاوه بر سرعت بالا از قرارداد‌های هوشمند نیز پشتیبانی می‌کند با استفاده از مکانیزم اجماعی به نام اثبات تاریخچه یا «Proof of History»، مدعی است که تا 50 هزار ترانکش را در ثانیه پشتیبانی می‌کند.

رمزارز بومی این شبکه SOL به لطف قابلیت‌های بسیار خوب این بلاک‌چین در چند ماه اخیر به شدت مورد توجه قرار گرفته و این رمزارز توانست 9 روز پیش اوج قیمت 214 دلار را به ثبت برساند. همین شهرت یک باره گریبان گیر این شبکه شد و شلوغی شبکه باعث خاموشی آن شد و جمعه گذشته قیمت این رمزارز در یک سقوط آزاد به ۱۳۵/۲۵ دلار رسید.

سولانا در حال حاضر با قیمت بیش از 162 دلار معامله می شود و با سرمایه بازاری در حدود 47 میلیارد دلار، ۲/۱۷ حجم بازار کریپتو را به خود اختصاص داده است.

در حالی که بیشتر تازه واردن بازار کریپتو اولین بار با بیت‌کوین سر از این بازار درآوردند، اما در یک دهه اخیر بزرگترین رمزارز جهان با رقبای قدرتمندی همراه شده که سلطه بیت‌کوین را روی بازار کریپتو کاهش داده و هرکدام سهم چشمگیری از این بازار بدست آورده‌اند؛ حدود ۵ ماه است که سلطه بیت‌کوین بر بازار رمزارزها به زیر 50 درصد سقوط کرده است.

البته که موفقیت این پروژه‌ها به معنای شکست بیت‌کوین نیست اما شاید همین رقبا کاستی‌های بیت‌کوین را بیشتر پررنگ و نمایان کنند و جامعه بیت‌کوین را به فکر تغییر بیاندازند. استفاده از الگوریتم اثبات کار و نگرانی‌های محیط زیستی مدتها است که برای این شبکه مشکل ساز شده و حتی کشوری مثل چین که عمده ماینر‌های این شبکه را میزبانی می‌کرد به دلیل همین نگرانی‌ها بسیاری از مزارع را از تعطیل و قدرت این شبکه به شدت کاهش یافت.

با این حال حامیان بیت‌کوین معتقدند که این شبکه با الگوریتم فعلی هم آلودگی کمتری نسبت به سیستم مالی سنتی دارد و استخراج کنندگان به دنبال استفاده از منابع تجدید پذیر و پاک برای کاهش این آلودگی‌ها هستند. به نظر شما آینده بیت‌کوین در بازار رمزارزها چه خواهد شد؟ تغییر یا بقا به همین شکل فعلی؟