پست از ماه آینده مرسولات گرانبها نیز جابه‌جا می‌کند

شرکت پست فروردین ماه امسال طبق بخشنامه‌ای، اداره‌های کل پست استان‌ها و مناطق پستی را تا اطلاع ثانوی از قبول مرسولات حاوی فلزات گرانبها نظیر طلا و فلزات گرانبها منع کرد. این موضوع در حالی است که ضوابط نحوه فروش آنلاین طلا از سوی مرکز اصناف و بازرگانان ایران ابلاغ شده است. هم‌اکنون برای استارت‌آپ‌های این حوزه مشکلاتی ایجاد شده است. چرا شرکت پست چنین منعی ایجاد کرده است؟

به دلیل افزایش غیرمنتظره حجم مرسولات، شبکه پستی برای پاسخگویی به حجم نیازهای ارتباطی هموطنان با محدودیت‌های مختلفی در زمینه‌های زیرساختی، وسایط نقلیه، نیروی انسانی و غیره مواجه شده است. به عنوان مثال در فرآیند رهسپاری و توزیع مجبور بودیم از امکانات و ناوگان بخش خصوصی استفاده کنیم. این مسئله گاه مشکلاتی را در تأمین امنیت مرسولات پستی به وجود می‌آورد. به همین خاطر با توجه به چالش‌های موجود در زمینه قبول و توزیع مرسولات گرانبها نظیر طلا و جواهر و همچنین مشکلاتی که در زمینه تشخیص اصالت اینگونه مرسولات برای متصدیان وجود داشت، تصمیم بر این شد که به صورت موقت محدودیت‌هایی را برای پذیرش این مرسولات در نظر بگیریم. البته دراین مورد تاکیدهای لازم برای تهیه و طراحی فرایند اختصاصی در راستای قبول و ارسال مرسولات گرانبها انجام شده و امیدوارم طبق برنامه‌ریزی انجام گرفته ظرف یک ماه آینده و بر اساس تعاملات انجام شده با اتحادیه‌های صنف طلا و جواهر و کسب وکارهای مجازی این محدودیت برطرف شود.

در راستای بخشنامه‌های مختلف شرکت پست، اوایل خردادماه هم بخشنامه‌ای از سوی شرکت پست صادر شد که براساس آن حق الزحمه جمع‌آوری مرسولات بستر تجارت الکترونیکی از محل فروشگاه تغییر کرد، پست سفارشی از این بسترها حذف شد و قیمت پست پیشتاز افزایش یافت. این بخشنامه با واکنش اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی و انتقاد کسب‌وکارها کوچک روبرو شد. در شرایط اقتصادی فعالی که افراد در تلاش هستند با راه‌اندازی کسب‌وکارهای مجازی درآمدزایی داشته باشند، چرا شرکت پست چنین بخشنامه‌ای صادر کرده است؟

شرکت پست با فراهم کردن زیرساخت‌های نرم‌افزاری لازم در خصوص تولید بارکد پستی زمینه مناسبی را برای کسب وکارهای فعال در حوزه تجارت الکترونیکی فراهم کرده است. توجه جدی به این حوزه از جمله اولویت‌های اساسی شرکت بوده است.دراین مورد سیستم بازاریابی شرکت تحقیقاتی انجام داد و نظر فعالان این حوزه را دریافت کرد. براساس این تحقیقات، موضوع سرعت سیر در کیفیت این خدمت، دغدغه اصلی فعالان این حوزه است. به همین خاطر تدابیری اتخاذ شد تا سرویسی متناسب با نیازهای مشتریان طراحی و ارائه شود. از سوی دیگر مطابق برنامه‌ریزی انجام شده تسهیلاتی از جمله کاهش هزینه خدمات تحویل در مقابل بها از ۳ درصد به یک درصد و حذف هزینه حق ثبت به عاملان کسب وکارها ارائه شد و نتیجه آن کاهش ۸ درصدی میانگین نرخ این سرویس نسبت به سال‌های قبل شد.از طرفی در حال حاضر هیچگونه محدودیتی در پذیرش سرویس سفارشی در صورت تحویل مرسولات به باجه‌های پستی وجود ندارد. البته باید به این نکته هم اشاره کنم که برخی از فروشگاه‌ها و شرکت‌های اینترنتی ملاحظاتی در زمینه جمع‌آوری و نحوه دریافت آن داشتند که برای رفع مشکلات آنها یکسری اقدامات انجام دادیم. مانند اینکه مبلغ هزینه جمع آوری از ۱۱ هزار ریال به ۵ هزار ریال به ازای هر مرسوله کاهش پیدا کرد که در قبال آن مبلغی تحت عنوان حق اشتراک دریافت می‌شود.طبق برنامه‌ریزی انجام شده همچنین دفاتری در سطح کشور برای دریافت مرسولات صاحبان کسب و کار طراحی شده تا کسب‌وکارها نیازی به خدمت جمع آوری پست نداشته باشند و مرسولات خود را به نزدیک‌ترین دفتر پستی تحویل دهند.

این اقداماتی که ذکر کردید در حالی است که یکی از چالش‌های حوزه تجارت الکترونیکی موضوع لجستیک است. گزارش مرکز توسعه تجارت الکترونیکی هم نشان می‌دهد که تقریبا ۷۷ درصد ارسال مرسولات تجارت الکترونیکی  از طریق پست صورت می‌گیرد و سهم پست خصوصی در این بخش بسیار اندک است. برخی معتقد هستند که پست در این حوزه انحصار ایجاد کرده و علاقه‌ای به حضور بخش خصوصی ندارد و فعالیت محدود شرکت‌ها در این زمینه خود اثبات کننده این ادعا است.

خیر به این صورت نیست. طبق قانون اساسنامه تشکیل شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران توجه به بخش خصوصی همواره به عنوان یک اصل روشن و شفاف مورد تأکید بوده و این موضوع نیز توسط سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی مورد پیگیری قرار گرفته است. سازمان تنظیم مسئولیت صدور پروانه اپراتورهای بخش خصوصی را برعهده دارد و قطعاً پست به عنوان یک نهاد حاکمیتی و ملی همواره آمادگی همکاری با بخش خصوصی را دارد. همچنین بهره‌برداری از بخش خصوصی در حال حاضر در کلیه فرآیندهای عملیاتی قبول، آماده سازی، رهسپاری و توزیع در حال انجام است.

شرکت پست چه راهکارهای خاصی برای توسعه تجارت الکترونیکی و آماده کردن بستر برای توزیع کالا پیش‌بینی کرده است؟

همواره رویکرد بهبود زیرساخت‌های پستی برای توسعه تجارت الکترونیکی به عنوان یک برنامه کلان و جدی در دستور کار شرکت قرار گرفته است. به صورتی که در ماه‌های اخیر اقدامات مهم و قابل توجهی در این زمینه انجام شده است. مهمترین آنها عبارتند از ایجاد مرکز هوشمند تجزیه و مبادلات خلیج فارس برای تجزیه و رهسپاری مرسولات قراردادی استان تهران، به‌کارگیری ۷ هزار عدد باکس چرخدار و ۴ هزار ترولی (قفسه چرخدار) جهت افزایش کیفیت، افزایش ۴۰ درصدی ظرفیت ناوگان رهسپاری، افزایش ۱۰۰ درصدی ناوگان توزیع، بهبود فضای عملیاتی در استان‌های مختلف نظیر گیلان، البرز، خراسان رضوی و غیره و توسعه زیر ساخت‌های پرداخت برای سرویس تجارت الکترونیکی.

 در گذشته مرسولات از تمام نقاط ایران به تهران می‌آمد و از آن‌جا توزیع می‌شد؛ اما از مرداد ماه سال گذشته شرکت پست پنج هاب پستی جدید راه‌اندازی کرد تا بار ترافیکی افزایش مرسولات کشور به صورت منطقه‌ای تقسیم شود. با راه‌اندازی هاب‌های پستی جدید چه تغییراتی در سرعت جابه‌جایی و کیفیت مرسولات ایجاد شده است؟

نکته قابل توجه در مورد مرسولات پستی این است که در سال‌های اخیر علیرغم ظهور شبکه‌های ارتباطی و فناوری‌های نوین، ماهیت مرسولات پستی از پست نامه به امانات و بسته‌های پستی تغییر پیدا کرده است. با شیوع بیماری کرونا در ۱۶ ماه اخیر شبکه پستی با حجم قابل توجهی از امانات و بسته‌های پستی مواجه بوده است. افزایش بسته‌های پستی منجر به ایجاد فشار مضاعف بر عملکرد مرکز تجزیه و مبادلات کشور واقع در چهاراه لشگر شد. به همین خاطر برای ساماندهی این وضعیت ۶ هاب پستی منطقه‌ای شامل اصفهان، مشهد، تبریز، شیراز، همدان و هاب شمال (ساری) راه‌اندازی شد. با راه اندازی این مراکز علاوه بر کاهش تمرکز حدود ۲۵ درصدی فرآیند آماده سازی و رهسپاری، مدت زمان سیر مرسولات پستی کاهش پیدا کرد. در این مورد همچنین با کاهش تعداد دفعات تخلیه و بارگیری و کاهش نقاط مبادله کیفیت خدمت‌رسانی به مشتریان بهبود قابل توجهی پیدا کرد.

این مراکز تجزیه و مبادلات به سورتینگ هوشمند مجهز شدند؟ 

بله. براساس برنامه‌ریزی انجام شده قرارداد ساخت سیستم تجزیه بسته و امانت مرکز تجزیه و مبادلات لشگر با ظرفیت ۱۲ هزار مرسوله در ساعت منعقد شد. امیدوارم تا پایان شهریور ماه به دست صنعتگران داخلی مورد بهره‌برداری قرار بگیرد. در ماه‌های اخیر همچنین هاب‌های پستی اصفهان و شیراز هم به سیستم سورتینگ مجهز شدند. علاوه بر تجهیز هاب‌های پستی، در نظر داریم تا پایان مرداد ماه مراکز هوشمند مشهد، تبریز و خوزستان  نیز افتتاح شود. با پیاده‌سازی این‌ طرح‌ها سرعت پردازش مرسولات به طور قابل توجهی افزایش یافته و حجم قابل توجهی از بی‌ترتیبی‌های پستی مانند اشتباه تجزیه، آسیب‌دیدگی و غیره کاهش پیدا می‌کند.