رضا تقی‌پور کیست؟

۹ خرداد ۱۴۰۰ خبرگزاری تسنیم اعلام کرد با حکم علی نیکزاد، رئیس ستاد انتخاباتی ابراهیم رئیسی، رضا تقی‌پور در سمت مسئول فضای مجازی این ستاد منصوب شده است. انتشار این خبر، نام تقی‌پور را دوباره بر سر زبان‌ها انداخت و تنها ۲ روز بعد همان خبرگزاری گفت‌وگویی از تقی‌پور را روی خروجی خود قرار داد که درباره طرح جنجالی «ساماندهی فضای مجازی» سخن گفته بود.

جملاتی مانند «پیام‌رسان‌های خارجی مسدود می‌شوند، مگر اینکه قانون ما را بپذیرند… همه کاربران باید احراز هویت شوند… حبس و جزای نقدی برای توزیع و انتشار فیلترشکن… کنترل پیام‌ها در صورت «شروع» به ارتکاب جرائم علیه امنیت داخلی» از دل این گفت‌وگو بیرون آمدند و در شبکه‌های اجتماعی، دست به دست شدند. این طرح که از مدت‌ها پیش و حتی مجلس قبل در دستور کار اصولگرایان بود با واکنش شدیدی روبرو شد و پیوند خوردن آن با نام مسئول فضای مجازی ستاد انتخاباتی رئیسی، حاشیه‌ها را بیشتر کرد. اینکه چرا خبرگزاری تسنیم تصمیم گرفت در آن مقطع، چنین گفت‌وگوی را از تقی‌پور منتشر کند، مشخص نیست؛ اما پس از اعلام تقی‌پور مبنی بر اینکه چنین مصاحبه‌ای با خبرگزاری تسنیم انجام نداده است این خبر حذف شد و در ادامه مهدی دوستی، سخنگوی ستادهای مردمی ابراهیم رئیسی، اعلام کرد تقی‌پور هیچ سمتی در این ستاد ندارد.

رشد در وزارت دفاع

رضا تقی‌پور از آن دست مدیران است که پس از جنگ ترجیح داد، وارد کارهای نظامی نشود و به وزارت دفاع برود. او خود در گفت‌وگویی با پیوست درباره ورود به وزارت دفاع گفته بود: «سال ۶۸ در وزارت دفاع یک صنایع الکترونیک ایران بود، در شیراز. یک صنایع مخابرات ایران بود، همین صما در اقدسیه. ما هم در مجتمع شهید بهشتی بودیم که روی امنیت مخابرات کار می‌کردیم. صنایع قطعات ایران هم بود که الآن در سوهانک است. این چهارتا در یکدیگر ادغام شدند و اولین مدیرعاملش هم مهندس ریاضی بود. کسانی مثل من، فرقانی، صدوقی و بقیه اعتقاد داشتیم که جهاد هنوز ادامه دارد و باید آنچه را طی دوران جنگ ساخته شده است ادامه و توسعه داد. بدین ترتیب در دهه‌های ۶۷ تا ۷۰ بافت مدیریتی وزارت دفاع تغییر کرد.» در این ساختار جدید، تقی‌پور مدیر کل صنایع مخابرات و کامپیوتر‌ می‌شود و پس از آن بین سال‌های ۷۵ تا ۷۹ مدیرعامل صنایع الکترونیک ایران در شیراز (صاشیراز) است. پس از آن نیز قائم‌مقام مدیرعامل صاایران می‌شود.

بین سال‌های ۸۵ تا ۸۷ مدیرعامل صنایع مخابرات (صما) است تا در دولت اول محمود احمدی‌نژاد به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات می‌رود.

ورود به وزارت ارتباطات

با حضور محمد سلیمانی در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، برخی از مدیران وزارت دفاع وارد این وزارتخانه می‌شوند و در سمت‌های گوناگونی را برعهده می‌گیرند. یکی از این آنها رضا تقی‌پور است که معاون وزیر و رئیس سازمان فضایی می‌شود.

در سال‌های میانی دهه ۸۰ و همان زمان که پیشرفت در فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای به یکی از اهداف مهم حاکمیت تبدیل شد، فناوری فضایی نیز مورد توجه قرار گرفت. این دوره همزمان بود حضور تقی‌پور در سازمان فضایی و بدین ترتیب نام او برای نخستین بار در میان عموم مردم مطرح شد.

صندلی وزارت

سال ۸۸ و زمانی که محمد سلیمانی از وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات خداحافظی کرد، نام‌های مختلفی به عنوان وزیر بعدی در رسانه‌ها مطرح شد؛ اما از میان همه آنها محمود احمدی‌نژاد در یک برنامه تلویزیونی، رضا تقی‌پور را به عنوان گزینه نهایی خود مطرح کرد. تقی‌پور درباره آشنایی با احمدی‌نژاد می‌گوید: «من اصلاً آقای احمدی‌نژاد را جایی بیرون از صحنه پرتاب ماهواره ندیده بودم و برخورد شخصی هم با یکدیگر نداشتیم. برداشت من از دولت نهم توجهی بود که ایشان به جنب‌وجوش و تمرکز بر برنامه فضایی داشت. در همین حد هم گپ زدیم، وقتی ایشان می‌خواست کابینه دولت جدیدش را تشکیل دهد. گفت شما برنامه داده‌اید برای وزارت ارتباطات؟ گفتم نه، اگر فرصت بدهید من کسان دیگری را معرفی کنم. گفت شما به این کارها کاری نداشته باشید، بروید پیش آقای شیخ‌الاسلامی برنامه بدهید. نشستیم همان‌جا نوشتیم و بعدها اسم ما را در تلویزیون خواندند.»

بدین ترتیب او وزیر ارتباطات دولت دهم شد و دورانی پرحاشیه را آغاز کرد. چند ماه پس از آغاز به کار تقی‌پور در سمت جدید، کار واگذاری شرکت مخابرات ایران به بخش غیر دولتی، نهایی شد که می‌توان آن را میراث دوره سلیمانی دانست. از دیگر مواردی که برای او به ارث ماند، محدودیت پهنای باند ۱۲۸ کیلوبیت بر ثانیه برای کاربران خانگی بود. هرچند بعدها در این رابطه گفت: «من در آن صبحانه اتاق بازرگانی نگفتم اینترنت پرسرعت مصداق هرزه‌نگاری است، کاش نوار آن روز موجود بود. من همان کسی هستم که پروژه فیبرنوری و اینترنت نسل سوم را آوردم، پس این نمی‌تواند اعتقاد من باشد. در همان جلسه هم گفتم هر کسی برای کسب‌وکارش هر چقدر پهنای باند بخواهد در اختیارش می‌گذاریم ولی گفتم ۱۲۸K برای فعالیت علمی کفایت می‌کند و این درخواست‌ها برای پهنای باند بیشتر، برای آن مواردی است که هنوز در کشور ما پذیرفته نیست. سربسته به این جنبه اشاره کردم ولی آنچه نقل قول شد این نبود.» با این همه تقی‌پور موتورهای جست‌وجو را «موتورهای جاسوسی» خواند و «اینترنت فعلی» را دارای مبنای «اومانیستی و لیبرالیستی» دانست. همچنین کار ایجاد شبکه ملی اطلاعات در دوران او دنبال شد، هرچند تقی‌پور تاکید کرد این شبکه جایگزین اینترنت نخواهد شد.

اپراتورهای جدید

مزایده اپراتور سوم تلفن همراه ایران در دوران تقی‌پور انجام شد. پروانه این اپراتور برخلاف اپراتور دوم بدون حضور مشاور خارجی نوشته شد و در ادامه نیز کار برگزاری مزایده با پیچیدگی‌های زیادی همراه شد. برنده اول که سازمان تامین اجتماعی بود، می‌خواست با همراه اپراتور اتصالات امارات کار خود را آغاز کند؛ اما مشکلات سیاسی میان دو کشور، مانع از شکل‌گیری این همکاری شد و در نهایت قرار شد اپراتور سوم که رایتل نام گرفته بود، خودش شریک خارجی را انتخاب کند؛ اما این اتفاق نیز رخ نداد و در نهایت رایتل نتوانست سهم مناسبی از بازار داشته باشد. همچنین پروانه اپراتور سراسری فیبرنوری که اپراتور چهارم مشهور شد به کنسرسیوم ایرانیان‌نت داده شد؛ اما این اپراتور نیز هیچ‌گاه نتوانست کاری انجام دهد.

ادغام و ترک دولت

تلاش محمود احمدی‌نژاد برای ادغام وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در راه و شهرسازی با مخالفت جدی و پیگیرانه تقی‌پور روبرو شد و او تمام توان خود و وزارتخانه‌اش را برای جلوگیری از این اتفاق به کار گرفت و همان‌گونه که می‌شد حدس زد، این مخالفت با نظر دولت به مذاق رئیس دولت خوش نیامد و تقی‌پور از سمت خود کنار رفت.

رضا تقی‌پور پس از دولت، به عضویت شورای شهر تهران درآمد و سخنگوی این شورا شد. او در سال ۹۸ از تهران به مجلس شورای اسلامی راه یافت؛ اما سمت مدیریتی در مجلس نگرفت و تنها یک عضو کمیسیون صنایع است.