با وجود حمایتهای مالی و زیرساختی که تاکنون از سوی وزارت ارتباطات از پیامرسانهای داخلی صورت گرفته است اما همچنان این پیامرسانها نتوانستهاند آنگونه که باید مورد توجه کاربران ایرانی قرار بگیرند. جدیدترین بررسیهای صورتگرفته توسط مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا)، که در اواسط مهرماه سال جاری منتشر شد، نشان میدهد با وجود فیلترینگ تلگرام همچنان بیش از 47 درصد کاربران از این پیامرسان استفاده میکنند. در مقابل نیز در ماههای گذشته میزان استفاده از شبکههای اجتماعی داخلی کاهش چشمگیری پیدا کرده است. سونیتا سرابپور در این گزارش به وضعیت پیامرسانهای بومی بعد از فیلترینگ تلگرام و چرایی عدم استقبال کاربران از این پیامرسانها پرداخته است، با هم بشنویم.
«آغاز فعالیت قریب الوقوع است. » جملهای که این روزها اپراتورهای خصوصی پستی از مسئولان رگولاتوری بسیار میشنوند. 10 ماه از اعطای پروانه به اپراتورهای خصوصی پستی میگذرد اما آنها هنوز اجازه فعالیت رسمی ندارند. طبق قانون، زمان لازمالاجرا شدن قراردادهای فعالیت اپراتورهای خصوصی شش ماه پس از زمان اعطای پروانه به آنهاست و اکنون این زمان به پایان رسیده اما تا لحظه نگارش این گزارش اپراتورهای خصوصی پست نتوانستهاند کار خود را آغاز کنند. این در حالی است که اپراتورها در مرحله پیش از آغاز به کار نیز درگیر حاشیههایی شدهاند. گزارش بهناز توحیدی در این باره را بشنوید.
در انتظار چراغ سبز – شماره 64 ماهنامه پیوست
با صدای: میثم قاسمیشماره 64 ماهنامه پیوست، موضوع کیف پول الکترونیکی که بار دیگر به واسطه پرداخت الکترونیکی کرایه تاکسی در میان مسئولان و فعالان حوزه پرداخت مطرح شده را دستمایه تیتر اصلی خود (در انتظار چراغ سبز) قرار داده است. در جلسهای با حضور فعالان حوزه پرداخت که در فاوای شهرداری تهران برگزار شد طرحی برای کیف پول الکترونیکی شهری ارائه و قرار است در صورت تصویب از سوی فعالان حوزه به مدل جامع کیف پول الکترونیکی در کل کشور بدل شود. همین مساله، عنوان تیتر اصلی مجله شده است. از دیگر موضوعات مطرح در این شماره میتوان به پروندهای در مورد تاثیر تحریمها بر صنعت فاوا اشاره کرد.
در این اپیزود از رادیو پیوست مانند ماه گذشته، مروری داریم بر جدیدترین شماره ماهنامه پیوست. شما میتوانید با گوش کردن این شماره از رادیو پیوست از کلیات موضوعات مطرح شده در ماهنامه مطلع شوید و پس از آن مطالب و مقالات دلخواه خود را بخوانید. هماکنون نسخه الکترونیکی شماره 64 ماهنامه پیوست از طریق جار و فیدیبو در دسترس است و نسخه کاغذی آن را نیز میتوانید تهیه کنید.
سهمیه سوخت را روی بلاکچین معامله خواهند کرد
با صدای: بهناز توحیدی، مهرک محمودیاوایل آذرماه بحث ثبت نام کارت سوخت المثنی مطرح شد. بسیاری بر این باور بودند این طرح برای جلوگیری از قاچاق است و برخی دیگر معتقد بودند روی آوردن دوباره به کارت سوخت به معنای دو نرخی و سهمیه بندی آن است که بیژن زنگنه، وزیر نفت، بارها اعلام کرد هنوز تصمیمی برای سهمیهبندی و دو نرخی کردن سوخت گرفته نشده است. پس از آن تبدیل کارت سوخت به بانک مرکزی هم مطرح شد. اما این سوال پیش آمد چه تفاوتی بین کارت سوخت و کارت بانکی وجود دارد. در گفتوگویی با شهرام رضایی، مدیر برنامهریزی شرکت ملی پخش و پالایش فراوردههای نفتی ایران، در مورد چرایی اجرا شدن این طرح و مزیتهای کارت بانکی به کارت سوخت و آینده این طرح صحبت کردیم. شرح این گفتوگو را بشنوید.
مساله پرداخت الکترونیکی کرایه تاکسی حالا آنچنان پیش رفته که قرار است بخشی از طرح بزرگتری به نام کیف پول الکترونیکی شهری باشد. شهرداری مشهد مهرماه امسال برای اجرا شدن این طرح مزاید های بحث برانگیز ترتیب داد و آذرماه هم در سازمان فاوای شهرداری تهران جلسهای در همین زمینه با حضور همه بازیگران صنعت پرداخت برگزار شد و طرحی ارائه و از حاضران جلسه درخواست شد ظرف دو هفته نظرات درباره طرح و مشخصات نماینده خود را به سازمان فاوای شهرداری تهران اعلام کنند.
در مرحله بعد قرار است جلسه ای با حضور نمایندگان شرکتها برای ادامه کار برگزار شود. اما این جلسه هم آنچنان که باید نتوانسته نظر موافق همه بازیگران این عرصه را جلب کند. برخی از شرکتها مانند اپلیکیشن «تومن » از دعوت نشدن به این جلسه خبر می دهند و برخی دیگر مانند «رسید » با وجود دعوت شدن، خبر از خروج خود از شبکه پرداخت الکترونیکی کرایه تاکسی دادند.
رسیدن به یک نظر جمعی و توافق همهجانبه کار بسیار سختی به نظر میرسد و این طولانی شدن برای رسیدن به یک توافق، اولین آسیبها را نصیب جامعه استار تآپی کرده و جای پا را برای شرکتهای قدیمی و بزرگ مهیا میکند. در ابتدا به نظر میرسید پرداخت الکترونیکی کرایه تاکسی میتواند فضایی مناسب برای ایجاد کسبوکارهای جدید باشد. کسبوکارهایی که به واسطه ورود به این عرصه حالا با مشکلات بسیاری مواجه شده اند و تک تک در حال ترک زمین بازیاند. کیف پول الکترونیکی شهری یادآور گودو در نمایشنامه ساموئل بکت است. گودو که همه جا نامش بود اما اثری از خودش نبود. گزارش نسیم سلطان بیگی در این باره را بشنوید.
اگر امروز سازمان تاکسیرانی در خط مقدم پرداخت خرد شهری قرار گرفته است، تقریباً 15 سال پیش شرکت بهرهبرداری راهآهن شهری (متروی تهران) این نقش را بازی می کرد. اگر امروز تاکسیرانی میخواهد برای سادهتر شدن موضوع کرایه تاکسی امکان پرداخت خرد الکترونیکی را در تاکسی ها فراهم کند، تقریباً 15 سال پیش نیز مترو تصمیم گرفته بود با ایجاد کیف پولهایی امکان خرید بلیت سادهتر شود. طرح اولیه شرکت مترو ایجاد کیف پولی بود که مسافران قطار شهری و دارندگان این کیف پول علاوه بر اینکه هزینه بلیت آن را پرداخت می کنند بتوانند از طریق آن در ایستگاههای مترو از فروشگاهها خرید کنند؛ اما اجرای این طرح در همان ابتدا با مخالفت بانک مرکزی مواجه شد.
بانک مرکزی اعلام کرد این اقدام مترو بدون اینکه بانکی خدمات تسویه را انجام دهد امکانپذیر نیست اما مترو میتواند کیف پول تک منظوره ایجاد کند و فقط برای یک هدف از آن بهره برد. هرچند شهرداری و مترو در آن زمان نتوانستند طرح کیف پول خود را اجرا کنند اما آن اظهار نظر بانک مرکزی موجب شد آنان به فکر ایجاد بانک شهر بیفتند تا بتوانند طرحهای اینچنینی را سادهتر به اجرا درآورند. کارت مترو پس از مدتی در خطوط اتوبوسرانی نیز مورد استفاده قرار گرفت. همان زمان که این طرح به صورت کامل در خطوط اتوبوسرانی مورد بهرهبرداری قرار گرفت ایده استفاده از آن در تاکسیرانی نیز روی میز مدیران شهرداری رفت. حال سوال این است که آیا پرداخت کرایه تاکسی میتواند قفل کیف پول الکترونیکی را باز کند؟ برای یافتن پاسخ این سوال، گزارش مهرک محمودی در این باره را بشنوید.
قطع روابط مالی، محدود شدن دسترسی به سرویسهای بینالمللی و کمیاب شدن سختافزارهای مورد نیاز صنعت آیتی تنها بخشهای کوچکی از تاثیر تحریمها بر صنعت فاوای کشور هستند و مشخص نیست با آغاز دور جدید تحریمها سرنوشت این صنعت چگونه رقم خواهد خورد. در چنین شرایطی سوال اینجاست که آیا توان فناورانه کشور به تنهایی میتواند صنعت فاوا را زنده نگه دارد یا خیر. برای پیدا کردن پاسخ این سوال، به سراغ ولیالله فاطمی رفتیم و با او درباره فرصت ها و تهدیدهای پیش روی صنعت فناوری کشور گفتوگو کردیم. او که به توان فناورانه کشور اعتماد دارد تجسم کامل این توان را در شبکه شتاب می بیند.
در خلال گفتوگو بارها تاکید میکند این نمونه موفق میتواند در سایر بخشهای فناوری کشور تکرار شود و ما را از وابستگی به دانش و فناوری سایر کشورها رها سازد. شرح این گفت وگو را بشنوید.
درآمد ارزی راه نجات شرکتهای آیتی است
با صدای: آرش برهمنددر مقابل تحلیلگرانی که تحریمها را سراسر ننگ و شوربختی میبینند، برخی نیز معتقدند در شرایط تنگنای اقتصادی هم میتوان فرصتهایی برای رشد صنایع داخلی پیدا کرد. سیامک قاسمی، مدیرعامل موسسه مطالعات اقتصادی بامداد، در همین گروه جای دارد. آرش برهمند به بهانه نشستی که این موسسه چندی پیش با همکاری سازمان نظام صنفی رایانه ای استان تهران برای شرح وضعیت پیش روی شرکتهای فناوری برگزار کرده بود به سراغ قاسمی رفته تا ضمن زیر ذرهبین قرار دادن آمارهای جالب توجهی که در آن سمینار اشاره شد، این موضوع را بررسی کند که در شرایط تحریم چگونه شرکتهای آیتی میتوانند خود را زنده نگه دارند. مشروح این گفتوگو را بشنوید.
ارباب دروازهها- شماره 63 ماهنامه پیوست
با صدای: میثم قاسمیشماره 63 ماهنامه پیوست، موضوع واگذاری مرزبانی دیجیتال به نیروهای مسلح در طرح ساماندهی پیامرسانهای اجتماعی که در مجلس در حال بررسی است را دستمایه تیتر اصلی خود (ارباب دروازهها) قرار داده است. در این طرح عنوان شده است که پهنای باند اینترنت کشور در اختیار نیروهای مسلح قرار گیرد. همین موضوع که در روزهای گذشته واکنشهای متفاوتی را در کشور به دنبال داشته، تیتر اصلی مجله شده است. از دیگر موضوعات مطرح در این شماره میتوان به پروندهای در مورد سامانه دسترسی آزاد به اطلاعات اشاره کرد.
در این اپیزود از رادیو پیوست مانند ماه گذشته، مروری داریم بر جدیدترین شماره ماهنامه پیوست. شما میتوانید با گوش کردن این شماره از رادیو پیوست از کلیات موضوعات مطرح شده در ماهنامه مطلع شوید و پس از آن مطالب و مقالات دلخواه خود را بخوانید. هماکنون نسخه الکترونیکی شماره 63 ماهنامه پیوست از طریق جار و فیدیبو در دسترس است و نسخه کاغذی آن را نیز میتوانید تهیه کنید.
مادهای در نظر گرفته شده در طرح پیامرسانهای اجتماعی که در کمیسیون فرهنگی مجلس در حال بررسی است در یک ماه گذشته جنجال زیادی در فضای رسانهای کشور به پا کرده است. این ماده که به تعبیر بسیاری به معنی خارج کردن مدیریت اینترنت از بدنه دولت و واگذاری آن به نیروهای مسلح است حالا جایگاه وزارت ارتباطات و آینده سیاستگذاری این وزارتخانه در حوزه اینترنت را با هالهای از ابهام مواجه کرده است.
مدیران وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات معتقدند اگر این ماده به قانون تبدیل شود تلاشهای این وزارتخانه در راستای انحصار زادیی در بخش اینترنت کشور را هدف قرار میدهد و به انحصارگرایی بیشتر در این حوزه دامن میزند. اما آن سوی میدان نهادهای مرتبط با نیروهای مسلح مانند سازمان پدافند غیر عامل و پلیس فتا اعلام میکنند که آنها قصد گرفتن اختیارات وزارت ارتباطات را ندارند و تمام خبرهایی هم که تاکنون منتشر شده جریانسازی خبری است.
در گزارش «ارباب دروازهها» که میشنوید زوایای سیاسی و اقتصادی این ماده از طرح پیامرسانهای اجتماعی و اینکه چگونه مجلس چنین مادهای را در یک طرح کلی قرار داده است را بررسی کردیم.
چند نفر از شما تاکنون به سامانه شفافیت اطلاعات مراجعه و سوال و درخواستی مطرح کردهاید؟ رضا باقری اصل، عضو هیات عامل سازمان فناوری اطلاعات، در این گفتوگو چالشی را مطرح میکند و از مخاطبان پیوست میخواهد که با شرکت در این چالش تعداد درخواستهای مطرحشده در سامانه شفافیت دستگاهها را بالا برند. به اعتقاد او هنوز مردم به سوال کردن عادت نکردهاند، در حالی که میتوان از دستگاهها سوال کرد و آنها را به چالش کشید.
اگر تعداد درخواستها و سوالها زیاد شود، این سامانه تبدیل به چالشی برای تمامی دستگاهها میشود و مسئولان آن مجبور به پاسخگویی به سوالات و درخواستها میشوند و به نوعی مطالبهگری شکل میگیرد. شاید در آن زمان شفافیت اطلاعات و دسترسی آزاد به اطلاعات پدید آید، موضوعی که سعی کردیم در این گفتوگوی به آن بپردازیم.
گسترش پیامرسانها در کشور و استفاده هر روزه شهروندان از این ابزارکهای ارتباطی موجب شده است تا هر روز تقاضاهای بیشتری بر بستر آن مطرح شود اگر روزی مردم انتظار داشتند از پیامرسان فقط به منظور بستر انتقال پیامشان استفاده کنند اما این روزها دوست دارند از طریق پیام رسان علاوه بر اینکه با دوستانشان ارتباط میگیرند خریدهای روزانه خود را انجام دهند و حتی فراتر از آن برخی از کارهای روزمره خود از قبیل پرداختهای بانکی و بیمهای یا پرداخت حقبیمه خود را نیز از این طریق انجام دهند. البته این فقط انتظار شهروندان ایرانی نیست، این سرویسها تقریبا در کشورهای دیگر دنیا نیز به صورت پراکنده ارائه شده است اما مدل بازار ایران همیشه با سایر کشورها متفاوت بوده است.
تاکید بر ایرانی بودن پیامرسانها برای ارائه خدمات بانکی موجب شده است که هیچکدام از پیامرسانها نتوانند سرویسهای مورد نیاز شهروندان را به صورت کامل تامین کنند چرا که محدود بودن تعداد مشترکان آنان موجب شده تا سرویسدهندگان علاقهای به مذاکره برای ارائه سرویسهای خود روی آنان نداشته باشند.
از سویی برخی از پیامرسانهای ایرانی نیز پیش از آنکه بر نقش پیامرسانی خود متمرکز شوند میخواهند روی نقشهای جانبی از قبیل پرداختها تمرکز کنند.
در این گزارش سعی شده است وضعیت پیامرسانهای ایرانی برای ارائه خدمات بانکی و آمادگیشان در این بخش مورد بررسی قرار گیرد. با هم گوش کنیم.
این گزارش در شماره 63 ماهنامه پیوست صفحه 64 با عنوان « کار پیامرسان پرداخت نیست» منتشر شده است.
قصد گرفتن اختیار کامل گذرگاههای اینترنت را نداریم
با صدای: آرش برهمندصداهای غالب این روزها همگی حاکی از تبعات منفی واگذاری گذرگاههای اینترنت به نیروهای مسلح است؛ تبعاتی که در نهایت ماشه تحریم اینترنت را به دست خودمان خواهد کشید. این استدلال وقتی از زبان برخی از مقامات وزارت ارتباطات به عنوان نهاد تخصصی این حوزه مطرح میشود بیش از پیش نگرانکننده به نظر میرسد. برای یافتن پاسخ این دغدغهها گفتوگویی با حسین رمضانی، معاون حقوقی و بینالملل پلیس فتا، به عنوان نهادی که سالها وظیفه تشخیص و مقابله با جرائم سایبری را بر عهده داشته، انجام دادیم. گفتوگویی که در خلال آن رمضانی بارها تاکید کرد به دنبال گرفتن اختیار کامل گذرگاههای اینترنت بینالملل نیستیم و میخواهیم با دستور و نظارت مقامات قضایی، سامانهای هوشمند برای رصد جرائم سایبری در گذرگاههای ورودی اینترنت مستقر کنیم.
نگاه نظامی به مدیریت اینترنت درست نیست
با صدای: سونیتا سرابپور«تعیین مرز دیجیتالی و مرزبانی برای آن با محوریت نیروهای مسلح»، که به عنوان یک ماده در طرح ساماندهی پیامرسانهای اجتماعی دیده شده، از آن مادههایی است که هر مقام مسئول در مورد آن دیدگاه متفاوتی دارد. دیدگاهی که بعضاً به دو دسته کاملاً مخالف یا کاملاً موافق تقسیم میشود. محمود صادقی، حقوقدان و نماینده تهران در مجلس، معتقد است روشن و شفاف نبودن کلیت طرح ساماندهی و ابهامات موجود در ماده «تعیین مرزبانی دیجیتالی» باعث شده این طرح با این حاشیهها و اظهارنظرهای متفاوت همراه باشد.
در گفتوگویی که بین روزهای شلوغ کاری صادقی توانستهایم با او انجام دهیم تصریح میکند که ورود نیروهای مسلح برای افزایش امنیت سایبری کشور و همافزایی با وزارت ارتباطات خوب است اما اگر قرار باشد این نهاد روی محتوا هم نظارت داشته باشد، این ورود خطرناک خواهد بود. محمود صادقی که فعالیت قابل توجهی در شبکههای مجازی و مخصوصاً توییتر دارد از جمله نمایندگان محدود مجلس است که بیگانه با فضای مجازی نیست و آنطور که خودش به پیوست میگوید در زمان ریاست جمهوری محمد خاتمی کارهای مطالعاتی حقوقی هم روی مباحث مربوط به جامعه اطلاعاتی انجام داده است. با صادقی در مورد جنبههای حقوقی و ساختاری ماده مربوط به مرزبانی دیجیتالی که در طرح ساماندهی پیامرسانهای اجتماعی در نظر گرفته شده به گفتوگو نشستیم.
امنیت را بهانهای برای تامین منفعت اقتصادی میکنند
با صدای: سونیتا سرابپورچند هفته پیش بود که طرح ساماندهی شبکههای اجتماعی در مجلس مطرح شد. طرحی که پیش از این البته به طور مختصرتر در شورای عالی فضای مجازی هم بررسی و تصویب شده بود. اما فارغ از جزئیات مختلف این طرح، یک ماده از آن سروصدای زیادی به پا کرد. بندی که ظاهراً راهبری اینترنت را از دست دولت، و به طور مشخص وزارت ارتباطات به عنوان نهاد تخصصی این حوزه، خارج میکند و به دست نیروهای مسلح میسپرد. به بهانه همین موضوع به سراغ امیر ناظمی، معاون وزیر ارتباطات که به تازگی بر صندلی ریاست سازمان فناوری اطلاعات هم تکیه زده است، رفتیم تا نظر او را درباره این تغییر راهبری و دلایل پشت پرده آن جویا شویم.