نگاه سنتی ناشران مانع انتشار به روز و متنوع کتاب دیجیتال می‌شود

به گزارش پیوست، دهقانی مدیرعامل طاقچه، دلیل تنوع پایین کتاب در پلتفرم‌های آنلاین را نگاه سنتی برخی از ناشران می‌داند. دهقانی در این خصوص می‌گوید: «یکی از دلایل تنوع کمتر در نشر دیجیتال نگاه سنتی ناشران به این حوزه کاری است و این موضوع باعث می‌شود عقد قرار داد به این قشر از ناشران به کندی پیش رود. از سویی ناشرانی که از پیش قرارداد دارند نیز انتشار کتاب در پلتفرم آنلاین را اولویت خود نمی‌دانند.»

البته مجید شریفی مدیرعامل کتابراه می‌گوید در حال حاضر تنوع کتاب‌های دیجیتال در سال‌های اخیر بهتر شده است: «اکنون تقریباً اکثر کتاب‌های محبوب که به تازگی چاپ شده‌اند در کتابراه وجود دارند و هم‌زمان با چاپ نسخه چاپی در کتابراه قرار می‌گیرند. مشکل تنوع کم کتاب مقاومت برخی از ناشران در برابر پلتفرم‌های دیجیتال کتاب، موضوعی عمومی بود که باعث شد در برخی موارد همکاری کندی با ناشران شکل بگیرد.»

اما او نسل جدید ناشران را به دلیل رویکرد متفاوتشان به بازاریابی، همکاران بهتری برای نشر کتاب دیجیتالی دانست زیرا این گروه علاقه بیشتری برای دیده‌شدن در فضای مجازی دارند.

شریفی در این خصوص توضیح می‌دهد: «این ناشران تعداد زیادی کتاب دارند و در نمایشگاه کتاب امسال نیز با حضور گسترده خود جای ناشران سنتی را گرفتند. این ناشران خودشان از دیجیتال مارکتینگ استفاده می‌کنند و بیشتر در صفحات مجازی و اینترنتی فعالیت می‌کنند و در شبکه‌های مجازی فعالیت خوبی انجام می‌دهند؛ آنها درواقع پلتفرم‌های آنلاین را دنباله کار خود می‌دانند و نقش پلتفرم‌های آنلاین را به عنوان یک کمک‌کننده برای تبلیغات دیجیتالی می‌شناسند.»

امیر بهدانی مدیرعامل فیدیبو نیز درباره نقش ناشران در تنوع کتاب‌های الکترونیکی عنوان کرد: «برخی از انتشاراتی‌ها کتاب‌های خود را هم‌زمان با انتشار فیزیکی به پلتفرم ارائه نمی‌کنند به همین دلیل است که کتاب فیزیکی وارد بازار می‌شود اما در هیچ‌کدام از پلتفرم‌های کتاب دیجیتال نیست.»

 کپی‌برداری در کتاب الکترونیکی اتفاق نمی‌افتد

کپی‌برداری از اثر یکی از نگرانی‌هایی است که نویسندگان در زمینه کتاب الکترونیکی مطرح می‌کنند. به اعتقاد برخی از نویسندگان اگر اثر به صورت الکترونیکی موجود باشد، راحت‌تر می‌توان از روی آن کپی و منتشر کرد.

از سویی دیگر پلتفرم‌های کتاب دیجیتال می‌گویند فناوری آنها به گونه‌ای است که این مشکل را حل کرده‌اند.

دهقانی مدیرعامل طاقچه، کپی‌برداری از محصولات را از دو جنبه فنی و حقوقی مورد بررسی قرارداد و گفت: «از بعد فنی طاقچه سعی کرده است تا محصولات خود را به گونه‌ای طراحی کند که امکان کپی وجود نداشته باشد و جلوی خروج محصول از پلتفرم را بگیریم. در این راستا از رمزنگاری و روش‌های مختلف کدگذاری استفاده کردیم.»

مدیرعامل طاقچه ادامه می‌دهد از لحاظ حقوقی اقداماتی وجود دارد که در صورت بروز کپی‌برداری بتوان پیش‌گرفت اما نکته این جاست که هنوز باید اقدامات بیشتری برای امنیت اثر صورت گیرد؛ در نتیجه هنوز ناشران و نویسندگان نگرانی بسیاری در خصوص انتشار غیرقانونی اثر خود از طریق کپی‌برداری دارند. دهقانی این نکته را متذکر می‌شود که در دیگر کشورها از لحاظ حقوقی و فرهنگی مشکل اخیر حل شده است.

او همچنین ادامه می‌دهد که وظیفه بررسی مجوز کتاب‌ها بر عهده وزارت ارشاد است زیرا این بررسی علاوه بر این که برای پلتفرم سخت است اصلاً مبنای قانون ندارد.

مدیرعامل کتابراه نیز عنوان کرد که پلتفرم‌های کتاب دیجیتال امنیت بیشتری دارند و اساسا کپی‌برداری از روی کتاب‌های چاپی انجام می‌شود. او گواه این موضوع را وجود نمونه‌هایی از کتاب‌های کپی شده از روی کتاب‌های چاپی در پلتفرم‌هایی مانند تلگرام معرفی می‌کند.

بهدانی مدیرعامل فیدیبو نیز در اینباره عنوان می‌کند: «این موضوع به صورت فنی غیرممکن است زیرا با الگوریتم‌هایی که داریم کتاب تنها در خود اپلیکیشن مورد استفاده قرار می‌گیرد.»

هزینه توسعه پلتفرم جای هزینه کاغذ را گرفته است

هنگامی که موضوع فرایند چاپ و قیمت بالای کاغذ کنار می‌رود و کتاب صورت دیجیتال به خود می‌گیرد، مخاطبان انتظار دارند قیمت‌ها نیز به صورت چشمگیری کاهش پیدا کند. با وجود قیمت پایین‌تر کتاب الکترونیکی نسبت به کتاب چاپی اما باز هم قیمت‌ها برای بسیاری راضی کننده نیست.

مدیرعامل طاقچه درباره این موضوع توضیح می‌دهد: « قیمت کتاب الکترونیکی هم اکنون چیزی در حدود سی الی پنجاه درصد نسخه چاپی آن است اما این عدد ثابت نیست. البته که قیمت‌گذاری در دست ناشر و تولید‌کننده محتوا است.»

او همچنین عنوان می‌کند که با وجود کنار رفتن فرایندهای چاپی،‌ هزینه‌های نگهداری پلتفرم و فعالیت دیجیتال خود هزینه‌هایی دارد که جای هزینه چاپ کتاب را می‌گیرد.

مجید شریفی مدیرعامل کتابراه نیز اعتقاد دارد به لحاظ آماری کتاب الکترونیکی قیمتی برابر با ۳۰ الی ۵۰ درصد از قیمت کتاب چاپی را دارد و این به معنای آن است که اکثر اوقات کتاب دیجیتال از نصف قیمت کتاب چاپی نیز ارزان‌تر است.

استفاده از هوش مصنوعی راه تازه پلتفرم‌های کتاب دیجیتال  

همانطور که هوش مصنوعی در بسیاری از کسب‌وکارها وارد شده راه خود را به پلتفرم‌های کتاب دیجیتال نیز باز کرده است.

مجید شریفی مدیرعامل کتابراه نوع استفاده از هوش مصنوعی در کتابراه را اینگونه توضیح می‌دهد: «موضوع بعدی از دید کاربران که مورد توجه قرار گرفت نوع معرفی کتاب در کتابراه است؛ در این راستا به کمک هوش‌مصنوعی و رفتارهای خریدهای پیشین کاربر پیشنهاداتی را به کاربران ارائه می‌دهیم تا مخاطب بتواند کتاب مورد نظر خود را در بین کتاب‌های فراوانی که وجود دارد پیدا کند. همچنین برای پیشبرد فعالیت‌هایمان از گیمیفیکیشن استفاده می‌کنیم.»‌

در طاقچه نیز هوش مصنوعی نقش نوعی جست‌وجو گر پیشرفته‌تر را بازی می‌کد. بهدانی در این باره توضیح می‌دهد: «یکی از ویژگی‌هایی که اخیرا به طاقچه اضافه شده است ویژگی کتابجو است که به کاربران این اجازه را می‌دهد تا با توصیف کتاب مورد نظر آن را جست‌وجو کنند و به نتیجه برسند.»

مدیرعامل فیدیبو نیز درباره به کارگیری هوش مصنوعی در این پلتفرم توضیح داد: « اکنون تنها ابزار هوش مصنوعی که در بازار کتاب دیجیتالی وجود دارد مربوط به فیدیبو است که گزینه‌ای است به نام راوی. راوی این امکان را به مخاطب می‌دهد تا متن را به صورت صوتی نیز گوش کند. جدا از این مواردی مثل شناسایی سلیقه مخاطب و پیشنهاداتی متناسب با آن‌ .»

بازار در دست کتاب چاپی است

وقتی سهم بازار نشر دیجیتال را در برابر نشر کتاب چاپی مقایسه و بررسی می‌کنیم به نظر می‌آید هنوز با وجود قیمت بیشتر کتاب‌های چاپی،‌ سهم عمده بازار هنوز در دست مخاطبان کتاب‌های کاغذی است.

شریفی مدیرعامل کتابراه می‌گوید: « واقعیت این است که آمار دقیق و درستی وجود ندارد اما می‌توان گفت حدود ۵ الی ۶ درصد از سهم بازار نشر کتاب ایران نیز در دست نشر دیجیتال است که البته این آمار ارزیابی کتابراه درباره پلتفرم‌های قانونی است.»

به گفته مهدی دهقانی، مدیرعامل پلتفرم طاقچه سهم بازار کتاب‌الکترونیکی ا زکل بازار نشر کتاب را کمتر از ۱۰ درصد برآورد کرد.

اما به نظر می‌رسد سهم بازار فیدیبو در میان ناشران دیجیتال بیشتر از باقی رقبا باشد. مدیرعامل فیدیبو سهم بازار فیدیبو از بازار دیجیتال را نزدیک به ۴۷ تا ۵۳ درصد عنوان کرد و دلیل این سهم بازار قابل توجه را برندینگ و پیشرو بودن در حوزه کتاب دیجیتال دانست. او همچنین اطلاع داد که فیدیبو قصد دارد در آینده تبدیل به هاب فرهنگ و هنر شود و علاوه بر کتاب سراغ حوزه‌های دیگر فرهنگ و هنر نیز برود.