نظرسنجی Pew از وضعیت نسل همیشه آنلاین آمریکا: نقش پررنگ شبکه‌های اجتماعی و چت‌بات‌ها در زندگی نسل آینده

به گزارش پیوست، داده‌های این موسسه نشان می‌دهد که همزمان با حضور گسترده نوجوانان در پلتفرم‌هایی مانند یوتیوب و تیک‌تاک، جهان آنلاین نوجوانان شاهد شکل‌گیری موج تازه‌ای است و آن استفاده گسترده نوجوانان از چت‌بات‌ها است. چت‌بات‌هایی که از ChatGPT و جمینای گوگل تا Character.ai را شامل می‌شوند (کاراکترای‌آی به تازگی استفاده برای زیر ۱۸ ساله‌ها را ممنوع کرده است.)

این پژوهش نشان می‌دهد که با وجود طرح نگرانی‌هایی متعدد درمورد اثرات شبکه‌های اجتماعی بر کودکان و نوجوانان، این فناوری نه‌تنها از زندگی آن‌ها عقب‌نشینی نکرده بلکه جلوتر رفته و اکنون به شکلی عمیق‌تر در جریان روزمره، تحصیلات، سرگرمی و حتی روابط اجتماعی آنان تنیده شده است. داده‌های پیو نشان می‌دهد یک‌پنجم نوجوانان آمریکایی تقریبا به‌طور دائمی در تیک‌تاک و یوتیوب حضور دارند و در کنار آن ۶۴ درصد از آنها از چت‌بات‌های هوش مصنوعی استفاده می‌کنند و این بین حدود ۳۰ درصدشان هر روز به سراغ چت‌بات‌ها می‌روند

تصویر سال ۲۰۲۵، نسلی‌ را ترسیم می‌کند که غرق در اینترنت رشد پیدا کرده است، بلکه اکنون با یک لایه جدید از تعامل دیجیتال مواجه شده است که تعامل روزمره با هوش مصنوعی‌های شخصی‌سازی شده است.

یوتیوب: مهم‌ترین پلتفرم دیجیتال برای نوجوانان

اگر قرار باشد فقط یک پلتفرم را مهم‌ترین بستر زندگی آنلاین نوجوانان بدانیم، طبق داده‌های پیو بی‌تردید آن پلتفرم یوتیوب است. حدود ۹۰ درصد نوجوانان می‌گویند از یوتیوب استفاده می‌کنند و نزدیک به سه‌چهارم آن‌ها هر روز به آن سر می‌زنند. دو پلتفرم دیگر یعنی تیک‌تاک و اینستاگرام با فاصله‌ای کمتر اما با محبوبیتی گسترده همچنان در میان نسل زد آمریکا حضور پررنگ دارند.

با وجود رواج چشمگیر شبکه‌های اجتماعی جدید و تغییر سلیقه کاربران، پلتفرم‌هایی مانند فیس‌بوک و ایکس (توییتر سابق) دچار افولی چشمگیر در این نسل جوان هستند و سهم استفاده نوجوانان از ایکس طی یک دهه از ۳۳ درصد به ۱۶ درصد کاهش یافته و فیس‌بوک نیز از ۷۱ درصد در سال‌های ۲۰۱۴–۲۰۱۵ به حدود ۳۰ درصد سقوط کرده است.

این روند نشان می‌دهد نسل جدید نوجوانان آمریکا دیگر علاقه‌ای به محیط‌های دیجیتال نوستالژی والدینشان ندارد و فضاهایی را ترجیح می‌دهد که ویدئو، موسیقی، میم‌ها و توصیه الگوریتم‌ها نقش پررنگ‌تری داشته باشند.

جالب اینکه واتس‌اپ برخلاف گذشته در حال افزایش نفوذ در میان نوجوانان آمریکایی است و آهسته اما پیوسته استفاده از این پلتفرم در حال رشد است. استفاده از این پیام‌رسان در میان نوجوانان از ۱۷ درصد در سال ۲۰۲۲ به ۲۴ درصد در ۲۰۲۵ افزایش یافته که بخشی از آن به دلیل افزایش تعاملات بین‌المللی و خانوادگی یا ورود نسل جدید مهاجران است.

شکاف‌های جنسیتی، نژادی و اقتصادی در استفاده از پلتفرم‌ها

تحلیل داده‌های پیو نشان می‌دهد که جنسیت، نژاد، قومیت، سن و درآمد خانوادگی همچنان نقش تعیین‌کننده در سلیقه دیجیتال نوجوانان دارد. دختران به‌طور کلی به پلتفرم‌های بصری و اجتماعی مانند اینستاگرام و اسنپ‌چت تمایل بیشتری دارند. در مقابل، پسران بیشتر به فضاهای تعاملی و وسیع‌تری مانند یوتیوب و ردیت گرایش پیدا کرده‌اند که فضایی مناسب برای ویدئوهای طولانی، بازی‌های ویدیویی و بحث‌های تخصصی است.

در سطح نژادی نیز روندهای جالبی مشاهده می‌شود. نوجوانان سیاه‌پوست آمریکایی تقریبا در تمام شبکه‌های محبوب، از اینستاگرام و تیک‌تاک گرفته تا یوتیوب و ایکس، حضور فعال‌تری نسبت به نوجوانان سفیدپوست دارند. داده‌ها نشان می‌دهد ۸۲ درصد از نوجوانان سیاه‌پوست از اینستاگرام استفاده می‌کنند در حالی که این عدد برای نوجوانان سفیدپوست تنها ۵۵ درصد گزارش شده است.

این اختلاف نه تنها به تمایلات متفاوت دیجیتال اشاره دارد، بلکه بیانگر این است که شبکه‌های اجتماعی برای گروه‌های مختلف نقش‌های اجتماعی متفاوتی ایفا می‌کنند و برای برخی محلی برای بیان هویت و برای برخی دیگر صرفا ابزاری برای سرگرمی تبدیل شده است.

از لحاظ درآمد خانوادگی نیز نوجوانانی که در خانواده‌های کم‌درآمدتر زندگی می‌کنند، استفاده بیشتری از فیس‌بوک و تیک‌تاک دارند (دو پلتفرمی که نسبت به دیگر شبکه‌ها مصرف اینترنت کمتری دارند و نیاز به دستگاه‌های پیشرفته در آن‌ها کمتر است.)

نسلی که تقریبا همیشه آنلاین است

یکی از بخش‌های مهم نظرسنجی پیو حضور تقریبا همیشگی نسل جوان ایالات متحده در فضای آنلاین است. این نظرسنجی نشان می‌دهد که ۹۷ درصد از نوجوانان آمریکایی هر روز از اینترنت استفاده می‌کنند و ۴۰ درصد آنها تقریبا همیشه آنلاین هستند. این نرخ نسبت به یک دهه قبل تقریبا دو برابر شده است و بازتاب جامعه‌ای را نشان می‌دهد که نقش اتصال فوری به اینترنت در آن بیش از پیش پررنگ شده است و دیگر بخشی از هویت نسل جدید محسوب می‌شود.

الگوهای استفاده دائم از اینترنت در محدوده‌های سنی نوجوانان نیز متمایز است. نوجوانان ۱۵ تا ۱۷ ساله بسیار بیشتر از گروه ۱۳ تا ۱۴ساله «همیشه آنلاین» هستند، موضوعی که بخشی از آن ناشی از استقلال بیشتر و بخشی دیگر ناشی از استفاده گسترده‌تر از شبکه‌های اجتماعی، چت‌بات‌ها و ابزارهای آموزشی مبتنی بر هوش مصنوعی است.

در این بین، باز هم شکاف نژادی قابل‌توجه است را می‌توان مشاهده کرد و طبق اعلام پیو، ۵۵ درصد نوجوانان سیاه‌پوست و ۵۲ درصد نوجوانان لاتین‌تبار گزارش می‌گویند تقریبا همیشه آنلاین هستند، اما این رقم برای نوجوانان سفیدپوست تنها ۲۷ گزارش شده است. این اختلافات در داده‌ها نیز به تنوع فرهنگی و نقش متفاوت شبکه‌های مجازی در زندگی گروه‌های مختلف اشاره دارد.

ورود هوش مصنوعی به زندگی نوجوانان: انفجار استفاده از چت‌بات‌ها

یکی از نکات کلیدی گزارش پیو، گسترش سریع استفاده از چت‌بات‌های هوش مصنوعی در میان نوجوانان است. پدیده چت‌بات‌ها که در اواخر سال ۲۰۲۲ و با ChatGPT به شهرت رسید حالا به نقش مهمی در زندگی نسل جوان دارد.

پیو در پرسشی از نوجوانان در این رابطه سوال کرده است که چگونه و چقدر از این ابزارها استفاده می‌کنند. پاسخ‌های ارائه شده نشان می‌دهد که ۶۴ درصد نوجوانان حداقل از یکی از چت‌بات‌های از جمله ChatGPT، جمینای ، Meta AI و Character.ai استفاده می‌کنند و حدود ۳۰ درصد آن‌ها هر روز این کار را انجام می‌دهند.

با این حال طبق این نظرسنجی در بین چت‌بات‌ها، ChatGPT با اختلاف بسیار زیاد محبوب‌ترین گزینه نوجوانان است. ۵۹ درصد نوجوانان می‌گویند که از آن استفاده می‌کنند و نرخ استفاده از چت‌بات‌ اوپن‌ای‌آی بیش از دو برابر جمینای گوگل یا Meta AI، هوش مصنوعی شرکت متا (مالک اینستاگرام و واتس‌اپ) است. با توجه به این آمار می‌توان گفت که چت‌بات‌های عمومی و چندمنظوره که قابلیت مکالمه، کمک در درس، ساخت متن و سرگرمی دارند، جذاب‌ترین شکل از هوش مصنوعی برای نوجوانان محسوب می‌شوند.

الگوهای جمعیتی استفاده از چت‌بات‌ها نیز مشابه شبکه‌های اجتماعی است. نوجوانان سیاه‌پوست و لاتین‌تبار بیشتر از نوجوانان سفیدپوست از این ابزارها استفاده می‌کنند. نوجوانان بزرگ‌تر (۱۵ تا ۱۷ ساله) نیز بیشتر از نوجوانان کوچک‌تر به چت‌بات‌ها رجوع می‌کنند.

این تفاوت‌ها بیانگر نسل تازه‌ای از عادت‌های دیجیتال است که در آن هوش مصنوعی نقشی هم‌تراز یا شاید حتی مهم‌تر از شبکه‌های اجتماعی خواهد داشت.

ترکیب شبکه‌های اجتماعی و هوش مصنوعی به زندگی دیجیتال نسل زد آمریکا شکل می‌دهد

تحلیل کلی اعداد نشان می‌دهد که سال ۲۰۲۵ نقطه‌ای مهم در هم‌پوشانی دو روند بزرگ دیجیتال در زندگی نوجوانان آمریکایی است. شبکه‌های اجتماعی در طول یک دهه گذشته پلتفرم اصلی ارتباط، سرگرمی و هویت‌سازی نوجوانان بوده‌اند اما اکنون هوش مصنوعی وارد میدان شده و شکل تازه‌ای از تعامل آنلاین را ایجاد کرده که در کنار شبکه‌های اجتماعی به یک وزنه مهم دیجیتال تبدیل شده است.

در حالی که شبکه‌های اجتماعی همچنان بیشترین بخش از زمان نوجوانان را به خود اختصاص می‌دهند، اما چت‌بات‌ها می‌توانند توجه آنان را هدایت یا حتی بازسازی کنند (چت‌بات‌هایی که طبق یک مطالعه جدید بهتر از تبلیغات سیاسی در تغییر نظر رای‌دهندگان عمل می‌کنند) از کمک در تکالیف مدرسه گرفته تا صحبت در مورد دغدغه‌های روزمره یا ارائه همراهی احساسی. این تغییرات پرسش‌های جدی در زمینه آینده سواد رسانه‌ای، سلامت روان، سیاستگذاری آموزشی و امنیت آنلاین نوجوانان را پدید می‌آورد.

در نگاه کلی می‌توان گفت که نظرسنجی جدید پیو تنها یک تصویر لحظه‌ای نیست بلکه نمایی از آینده نزدیکی است که در آن نوجوان آمریکایی (و احتمالا به شکلی مشابه در سراسر جهان) شبکه‌های اجتماعی و هوش مصنوعی را جزئی جدانشدنی از زندگی خود می‌دانند.

رفتارهای کنونی نوجوانان می‌توان تاثیر مهمی بر فردای نیروی کار، دانشگاه‌ها، فرهنگ عمومی و حتی سیاست داشته باشد. نسلی که امروز در تیک‌تاک و یوتیوب و ChatGPT وقت می‌گذراند، فردا در محل کار، تصمیم‌گیرنده، مصرف‌کننده و سیاست‌گذار خواهد بود.

طبق داده‌های پژوهش پیو، نوجوانان امروز در وضعیتی قرار دارند که دسترسی دائمی به اینترنت و ابزارهای هوش مصنوعی و استفاده از آنها را یک مساله طبیعی برآورد می‌کنند و نسخه تکامل‌یافته اینترنت در ۲۰۲۵ شامل ترکیبی از الگوریتم‌ها، یادگیری ماشین و تولید محتوای خودکار است و این نسل در آن راحت‌تر از بزرگسالان فعالیت دارد.