چرا فراگیری مهارت‌های مرتبط با هوش مصنوعی مهم است؟

به گزارش پیوست، تعجیل در آموختن و کسب مهارت‌های مرتبط با هوش مصنوعی باید به عنوان یک ضرورت دیده شود. زیرا بی‌توجهی به این امر نه تنها متوجه خود افراد است بلکه در مقیاس کلان‌تر سازمان‌ها و اقتصاد جامعه را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

سمیه نعمتی، عضو هیات علمی پژوهشگاه نیرو در پاسخ به این سوال خبرنگار پیوست که به نظر شما کدام شغل‌ها در صدر مشاغل در معرض تغییر هستند گفت: کارهای ساده و تکراری مانند بایگانی، صدورنامه‌ها، حضور و غیاب و غیره در بسیاری از سازمان‌ها، خصوصا در بخش دولتی، انجام می‌شود. این بخش هرچند که ممکن است تغییر آن با مقاومت همراه باشد، ولی باید توجه داشت ورود هوش‌مصنوعی و جایگزینی مشاغل با آن دیر یا زود اتفاق خواهد افتاد.

او در ادامه با تاکید بر اهمیت مهارت‌های مرتبط با هوش مصنوعی، افزود: فکر در این باره که هنوز برای یادگیری زمان وجود دارد و می‌توان توسعه و تحول کارکنان را به تاخیر انداخت، یک خیال خام است. این مساله چیزی نیست که بعد از به وقوع پیوستن به دنبال آموزش و راه‌یابی باشیم. می‌بایست متصدی هر شغل را به اندازه کافی توسعه و آموزش داد؛ تا توانایی کنار آمدن با شرایط برای آن به وجود بیاید، چراکه در غیر این صورت در کنار بیکاری شخص، سازمان نیز در انجام اموز روزانه خود ناتوان می شود.

در سال ۲۰۱۳ کال فری و مایکل آزبورن استادان دانشگاه آکسفورد انگلستان، مقاله‌ای درباره احتمال کامپیوتری و اتوماتیک شدن مشاغل نوشتند. آنها در مقاله خود پیش‌بینی کردند، ظرف ۱۰ تا ۲۰ سال آینده، ۴۷درصد از تمام شغل‌های آمریکا در خطر جایگزینی با نسخه کامپیوتری خود قرار می‌گیرند. با روندی که جهان به سمت آن در پیش است به نظر می‌رسد این دو استاد دانشگاه آکسورد، آینده را به خوبی پیش‌بینی کرده‌اند. بر اساس خبری با عنوان «تغییر ماهیت دست‌کم ۲۰ میلیون شغل تا سال ۲۰۲۸» که در پیوست منتشر شد می‌توان این موضوع را از جنبه ویژه‌ای مورد مطالعه قرار داد.

نعمتی در آخر بهترین زمان برای آموزش مهارت‌های مرتبط با هوش مصنوعی و جلوگیری از بحران‌های شغلی آینده را، به این دلیل که در سن‌های کم موجب تغییر تفکر و به کارگیری راحت‌تر مهارت می‌شود، سنین پایین عنوان کرد.

مطالعات جدید خبر از ورود هوش‌مصنوعی به احساسات می‌دهد. گفته می‌شود ابزارهای جدید AI، می‌توانند احساسات فرد را از متن تشخیص دهند. بنابراین شاید بهتر باشد اینطور بگوییم که هیچ آینده قطعی را نمی‌توان برای هوش‌مصنوعی و توانایی‌های آن پیش‌بینی کرد. براین اساس باید دید با وجودی که نمی‌توان آینده هوش مصنوعی و کارکردهای آن را یش بینی کرد به راستی چه چیزی من را به عنوان یک انسان از هوش مصنوعی جدا می کند؟ چه چیزی موجب می شود من، همچنان به عنوان عضوی از نیروی کار از اهمیت برخوردار باشم؟

هوش، هنر، تجربه و خلق؛ مهم‌ترین ویژگی انسان

محمدرضا احمدی، مدیر منابع انسانی صباایده در پاسخ به سوال ویژگی‌های متمایز انسان و هوش مصنوعی گفت: آنچه موجب تفاوت میان مشاغل به کارگرفته شده انسان و هوش‌ مصنوعی می شود، سطح بالاتری از هوش، هنر، تجربه و خلق تفاوت است. افرادی که درک بالاتری از مفاهیم جدید دارند، بعضا می‌توانند با هوش‌ مصنوعی همکاری کرده و سطح بالاتری از هنر را خلق کنند. در غیر این صورت من نیز عضوی از این عدد بزرگ کنار گذاشته شده توسط هوش‌ مصنوعی خواهم بود.

او با تاکید بر غیرقابل پیش‌‌بینی بودن مهارت‌های آینده هوش‌ مصنوعی، در توضیح مهارت در دنیای هوش مصنوعی، ادامه داد: در ابتدا دید کل و کلانی که نسبت به یک سیستم وجود دارد. در مرحله بعد هرچیزی که در این مقطع مرتبط به روابط انسانی است و در آخر آنچه که با فضای انسانی ارتباط دارد از اهمیت زیادی برخوردار است. به عنوان مثال هوش‌ مصنوعی در سازمانی که دسترسی مناسبی به اینترنت ندارد، امکان آموزش دیدن را فراهم نمی‌کند. در نتیجه افرادی که در این مقطع به علت محدودیت‌های اطلاعاتی دید کل‌نگری دارند، می‌توانند جایگاه مناسبی کسب کنند. از سوی دیگر ابزاری از هوش‌ مصنوعی وجود دارد که می تواند به عنوان روانشناس خدمات‌رسانی کند، ولی باید دید در این مقطع آیا امکان انتقال حس و تجربه وجود داشته و آیا می‌توان آنچه که با روح و روابط انسانی در تعامل است را با هوش‌ مصنوعی جایگزین کرد یا خیر.

مهم‌ترین مسئول آموزش مهارت‌ها: خود فرد

احمدی در پاسخ به این سوال که چه کسی مسئول آموزش مهارت‌ است، گفت: در درجه اول خود فرد مسئول است. هوش‌ هیجانی یکی از مهارت‌های مهم در زندگی‌ است و بررسی‌ها نشان می‌دهد هر شخصی که در جامعه از هوش‌ هیجانی بیشتری برخوردار بوده در زندگی موفقیت بیشتری کسب کرده‌است. اما صرفا خود فرد مسئول این مساله نیست. در درجات بعدی این جامعه، خانواده و سازمان است که موظف به ایجاد ظرفیت و زیر‌ساخت‌های لازم برای قرارگیری افراد در معرض آموزش‌ها است. جنس ایجاد ظرفیت و زیرساخت‌های لازم در هر بخش متفاوت‌است. به عنوان مثال در یک سازمان در صورتی که زیرساخت مناسب برای توسعه مهارت‌های نرم، همکاری، همدلی و توسعه مهارت‌های تیمی صوت نگیرد، طبیعتا فرد نمی‌تواند به شکل فعالانه نسبت به شرایط رفتار کند.

«آموزش» به عنوان یکی از راه‌های مقابله با تهدیدهای شغلی هوش‌ مصنوعی توسط بسیاری از صاحب‌نظران این حوزه مورد تاکید قرارگرفته است. عباس آزادمنش، مدیر تیم 24 آموز، علاوه‌بر آموزش؛ بر اهمیت خودشناسی و به دنبال آن استعدادیابی تاکید می‎‌کند. خودآگاهی مفهومی است که نشان می‌دهد، هرچه یک فرد آگاهی بیشتری از ویژگی‌ها و توانمندی‌های خود داشته باشد؛ موفقیت شغلی بیشتری را کسب می کند، چراکه می داند استعدادهایش باید در چه حوزه‌ای به کار گرفته شود.

آزادمنش با اشاره به اینکه در کنار پیشرفت‌های هوش‌ مصنوعی بسیاری از مشاغل به سمت آنلاین شدن در پیش‌اند، گفت: جدا از تهدید شغلی وابسته به هوش‌ مصنوعی، امکان فروش اینترنتی برای بسیاری از مشاغل به وجود آمده‌ و درحال رشد است. پیشرفت برخی کسب‌وکارها به سمت فروش اینترنتی، موجب کاهش سود مشاغل حضوری شده و شاغلین این حوزه را با تهدید مواجه کرده‌ است. برای مثال برخی از کارگزاران فروش اینترنتی خدمات بیمه، فروش بیشتری نسبت به شرکت‌های بیمه دارند و پیش‌بینی می‌شود به مرور زمان جایگزین این شرکت‌ها شوند.

او در ادامه افزود: بر اساس نموداری که خود به آن پرداخته بودم، در زمان کرونا حدود یک میلیون نفر از مشاغل خود خارج شده و در سال ۱۴۰۱ که تقریبا همه‌گیری کرونا به پایان رسیده بود تنها ۳۰۰ هزار نفر به شغل‌های خود بازگشتند. به این معنا که حدود ۷۰۰ هزارنفر از شغل‌های خود فاصله گرفته و وارد مشاغل آنلاین شدند.

آزادمنش با تاکید بر اهمیت تخصصی‌سازی، گفت: با روند موجود، توجه به تخصصی سازی و توسعه مهارت‌ها است که می‌تواند به آینده شغلی موفق و بدون تهدید کمک کند. نوع این تخصصی سازی و این مساله که باید روی چه مهارت‌هایی تمرکز کرد، ارتباط زیادی به فرد و نوع شغل دارد. با این حال یکی از بحث‌های مهمی که در آموزش‌های تعامل محور و گروهی مطرح می شود؛ بحث کوچینگ(Coaching) است.

استعدادیابی؛ ابتدای هر موفقیت

او در توضیح اهمیت استعدادیابی در زندگی ادامه داد: امروزه کوچینگ و برنامه‌ریزی برای موفقیت‌ شغلی اهمیت زیادی دارد، اما قبل از آن استعدادیابی قبل از طی کردن مراحل تحصیلات و شغل، یک نکته کلیدی و عامل موفقیت است. در کنار این موارد همچنین توانایی استفاده از نرم‌افزارهای جدید مانند هوش‌ مصنوعی نیز از مبانی مهم تخصصی‌سازی به شمار می‌رود.

او در پایان با اشاره به پیچیدگی برخی از مشاغل گفت: برای مثال در بحث بیمه، برخی از انواع بیمه‌ها می‌توانند به شکل آنلاین فروخته شود ولی بیمه‌ای مانند بیمه سکوی نفت را نمی‌توان به راحتی و به شکل آنلاین عرضه کرد. این نوع بیمه نیازمند مشاوره و در نظرگیری برخی مسائل است که براین اساس بحث تخصصی بودن برخی مشاغل مطرح می شود. برخی از موضوعات پیچیدگی‌های مربوط به خود را دارد که نیازمند افزایش تخصص در آن حوزه است.