به گزارش پیوست، در روزهای نه چندان دور تنها بانک‌ها بودند که تسهیلات ارائه می‌دادند و البته گرفتن این تسهیلات هم کار چندان آسانی نبود. اما طی یکی دو سال اخیر و با به بازار آمدن لند‌تک‌ها فرایند دریافت تسهیلات وام آسان‌تر شده است. اگرچه میزان تسهیلات لندتک‌ها کمتر از تسهیلاتی است که بانک‌ها ارائه می‌دهند اما واقعیت این است که آنها دسترس پذیری مردم به تسهیلات را تسهیل کرده‌اند. ویپاد یکی از بازیگران حوزه لند‌تک است و ما در این اپیزود ایستگاه پیوست با محمد آجدانی معاون بانکداری نوین داتین صحبت کردیم و از او پرسیدیم ویپاد به عنوان شعبه دیجیتال بانک پاسارگاد چطور اعتبارسنجی مشتریان را انجام می‌دهد و تسهیلات را ارائه می‌دهد؟

او در این باره می‌گوید: در درست‌ترین تعریف ویپاد ترابانک پاسارگاد است که قرار است به عنوان یک بانک دیجیتال گستره وسیعی از خدمات مالی را به شکل دیجیتال به مشتریان ارائه بدهد. طبیعتا یکی از نیازهای مهمی که کاربران در حال حاضر به آن احتیاج دارند تسهیلات است و به این شکل یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های ما در دایره تسهیلات قرار می‌گیرد. در ساده‌ترین حالت باید باید بگویم ما در واقع بانک دیجیتالی هستیم که اصلی‌ترین خدماتمان در حوزه لندتک است.

لندتکی‌ها در ابتدای راه

به گفته آجدانی هنوز سهم بازار لندتک در ایران به طور دقیق مشخص نیست و آمار مشخصی در کشور در این باره وجود ندارد. او در این باره می‌گوید: دیتا تجمیع شده‌ای از سهم بازار لندتکی‌ها در کشور وجود ندارد، یعنی تفکیک داده‌ها در هر پلتفرم به صورت جداگانه انجام نشده است و داده‌ها شفاف نیستند. در حقیقت لندتک‌ها در ابتدای راه هستند و در این مسیر هنوز کارهای زیادی برای انجام دادن دارند.

لندتک‌ها اغلب به بانک‌ها متصل هستند و برخی عنوان تسهیلات‌یار به آنها می‌دهند و آمار تسهیلات اینها به خود بانک‌های مادر و اصلی آنها باز می‌گردد.

آجدانی همچنین در زمینه تسهیلات ارائه شده از طرف بانک پاسارگاد و برآوردی از تسهیلات ارائه شده در ویپاد می‌گوید: بحث تسهیلات در بانک‌های خصوصی هم با بانک‌های دولتی تفاوت دارد. بانک‌های خصوصی در همه نقاط کشور فعال نیستند و تعداد آنها به هر حال با برخی‌های بانک‌های دولتی فرق می‌کند.

وام‌های خرد به عهده ویپاد است

آجدانی ادامه می‌دهد: ویپاد در ۱۳۰۰ شهر ایران و ۸۰۰۰ روستا خدمت می‌دهد و عمده تسهیلات خرد بانک پاسارگاد از طریق ویپاد ارائه می‌شود. در واقع تسهیلات ازدواج فرزندآوری و تسهیلاتی از این نوع از طریق خود شعب بانک پاسارگاد انجام می‌شود، اما عموم تسهیلات خرد در حد مبالغ زیر ۱۰۰ میلیون تومان در ویپاد پرداخت می‌شود.

او همچنین در زمینه میزان تسهیلات پرداختی در ویپاد توضیح می‌دهد: از سال ۱۴۰۱ پرداخت تسهیلات را آغاز کردیم و بیش از ۵ همت در یک سال و نیم گذشته وام پرداخت کرده‌ایم. از ۵ همت پرداخت شده،یک همت آن مربوط به سال ۱۴۰۱ و بیش از ۴ همت ان در ۶ ماه گذشته بوده است. یعنی در واقع این عدد ۴ برابر شده است.

آجدانی مبلغ این وام‌ها را از ۱تا۲۰ میلیون تومان عنوان می‌کند و می‌افزاید: ما تسهیلات خرد پلکانی به اسم پشتوانه داریم و در این طرح هیچ نیازی به تعهدات ضامن نداریم و تسهیلات ما همان اعتبار خرید است.

او همچنین در زمینه اینکه چرا ویپاد تسهیلات نقدی ارائه نمی‌دهد به مهرک محمودی سردبیر پیوست می‌گوید: حالا در دورترین نقاط کشور هم POS وجود دارد،گرچه ممکن است عده‌ای به پول نقد نیاز داشته باشند اما فعلا امکان دریافت پول نقد یا کارت به کارت فراهم نیست. در هر صورت این اعتبار خرید است اما ممکن است در آینده به سمت پرداخت تسهیلات به شکل نقدی نیز برویم.

هزار توی اعتبارسنجی

معاون بانکداری نوین داتین در زمینه چگونگی اعتبارسنجی در این پلتفرم می‌گوید: هدف و شعار ما از ابتدا فراگیری مالی بود و تلاش کردیم بر همین اساس در زمینه اعتبارسنجی هم اصول فعالیت‌هایمان روی اعتماد باشد. اما به صورت کلی ممیزی‌های خود را از طریق سمات، مکنا و صیاد و سامانه‌های رسمی نیز انجام می‌دهیم، اما بخشی از اعتبارسنجی در ادامه با رصد رفتار مشتری انجام می‌شود. ما بر اساس عمل به تعهدات گذشته کاربران پلکانی میزان اعتبار را افزایش می‌دهیم. اگر کاربری در این زمینه بدحسابی کند بدیهی است که دیگر اعتباری به آن تخصیص داده نمی‌شود.

او در زمینه دیتای اعتبارسنجی در ویپاد می‌افزاید: دیتای اعتبارسنجی دو سطح دارد یک سطح عمل به تعهدات فرد است که همین الان هم از طریق بانک پاسارگاد منعکس می‌شود، موارد بیشتر این موضوع به رفتار مشتری به داخل پلتفرم باز می‌گردد و ما در زمینه اشتراک دیتا با همکاران استقبال می‌کنیم اما تعامل چندسویه است و هر مجموعه‌ای محدودیت‌ها و چالش‌های خود را دارد و بازیگران دیگر هم باید تمایل به اشتراک‌گذاری داشته باشند. بانک مرکزی در این زمینه کارهایی کرده بود اما فعلا کار مدونی انجام نشده و پیگیری‌ها ادامه دارد.

نرخ بهره تسهیلات کمتر از تورم است

آجدانی به نقش تورم در توسعه لندتک‌ها نیز می‌پردازد و تشریح می‌کند: بدیهی است که تورم نقش مهمی را در توسعه و به طور کل نوع فعالیت‌ها لندتک‌ها بازی می‌کند. تورم و گرانی نیازهای مردم را به سمت تامین نیازهای اساسی می‌برد و بخشی از نیازهای جانبی مردم در همین مسیر تورم و گرانی از بین می‌رود. اما از سویی برای تامین بخشی از نیازها افراد به سمت تسهیلات می‌روند. با همه انتقادهایی که به بهره تسهیلات لندتکی‌‌ها می‌شود، اما نرخ بهره تسهیلات کمتر از تورم است و در شرایطی که تورم فزاینده است همچنان بدهکار بودن مزیت است.نمی‌توانم مطمئن باشم که تورم به نفع لندتک‌ها باشد چون تورم بحث تامین منابع را هم برای ما پیچیده کرده است.

در حال حاضر نرخ کارمزد ویپاد ۲۳درصد عقد مرابحه است و بخشی هم مربوط به کارمزد خدمات دیجیتال است چون در ویپاد کاربران در هر ساعت شبانه‌روز  می‌توانند از خدمات دیجیتالی ما استفاده کنند. درصد این کارمزد تا ۷ میلیون یک و نیم درصد است و مبلغ ۱۰ تا ۱۵ میلیون یک درصد است.

آجدانی ادامه می‌دهد: سرویس ویپاد تلاش کرده است در حوزه تسهیلات، نیازهای گروه‌های مختلف درآمدی را پاسخ بدهد. تسهیلات جدیدی به نام «برآیند» نیز از اواخر مهر راه‌اندازی می‌شود که سقف آن ۳۰ میلیون‌ تومان است و در فکریم این مقادیر را افزایش دهیم. حوزه تسهیلات برای مقاصد خاص هم در نظر گرفته‌ایم. پلتفرم دیجیتال خرید اعتباری بیمه هم به خدماتمان اضافه می‌شود. بحث مدیریت ثروت، فراگیری مالی، برایمان مهم است و می‌خواهیم مشتری ما در برابر تورم امنیت داشته باشند. به همین خاطر حساب رویش  با ۲۲ونیم درصد سود را در ویپاد قرار دادیم. به زودی صندوق‌های سرمایه‌گذاری هم به فعالیت‌های ویپاد اضافه می‌شود. در نهایت اینکه در حال حاضر ویپاد عمده فعالیت ویپاد شبیه به کارت اعتباری است و در حوزه تسهیلات فعالیت می‌کند.