جان وندایک (Jan Van Dijk) نماد یک آکادمیسین است: هیچ گاه درگیر حاشیه نشده است. کارش را میکند و برایش اهمیتی ندارد دربارهاش چه بگویند. چند مقاله بسیار مهم و تاثیرگذار دارد و یکی از کتابهایش جزو پنج اثر برتر کلاسیک دانشگاهی در حوزه مطالعات جامعه اطلاعاتی است. چند پژوهش برجسته برای اتحادیه اروپا انجام داده است که بر سیاستگذاری و اجرای قوانین مرتبط با جامعه اطلاعاتی تاثیر مستقیم داشته است. به زبان انگلیسی کاملا مسلط است و چند مقاله اصلی و کتابهایش را به زبان انگلیسی نوشته است. دیگر مقالات و پژوهشهایش بیشتر به زبان هلندی است. یکی از برجستهترین اساتید روششناسی و آمار در اروپاست اما در 15 سال اخیر هیچ گاه روششناسی درس نداده است. بیش از یک دهه است دو درس در مقطع لیسانس و دو درس در مقطع فوقلیسانس تدریس میکند و عناوین این دروس تغییر نکرده است. روزی چند ساعت مطالعه میکند و تقریبا مقاله و کتاب قابل تاملی در حوزه جامعه اطلاعاتی نیست که نخوانده باشد. کمحرف است و بسیار هوشمندانه و دقیق حرف میزند. سایت شخصی جذابی با نام «به جامعه شبکهای خوش آمدید» دارد.
اگر بخواهم پنج نفر را به عنوان مهمترین چهرههای زنده دانشگاهی جامعه اطلاعاتی نام ببرم، قطعا بری ولمن، مانوئل کاستلز و جان وندایک در این لیست قرار میگیرند. وندایک خالق نظریه جامعه شبکهای است و کتابی به همین نام دارد که اثری بسیار مهم است. او نیز مانند کاستلز با تکیه بر مطالعات نظری گسترده و پژوهشهای عملی دقیق، آثار اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی فناوری اطلاعات و ارتباطات را بررسی میکند. جان وندایک سالهاست درگیر نظریه دولت الکترونیکی، دموکراسی الکترونیکی و مشارکت الکترونیکی است. او برجستهترین استاد ارتباطات در اروپاست که جنبههای اجتماعی فرهنگی و سیاسی جامعه اطلاعاتی را مطالعه میکند و در مورد آثار رسانه جدید و جامعه شبکهای مینویسد. با مقاله «جامعه شبکهای» که در سال 1991 میلادی منتشر شد، به شهرت رسید. در این مقاله برای نخستین بار اصطلاح «جامعه شبکهای» را در توصیف جنبههای مختلف ناشی از ظهور فناوری اطلاعات و ارتباطات و گسترش شبکههای مجازی به کار برد. سال 1997 با انتشار مقاله «واقعیت جامعه مجازی» در فصلنامه «روندهای ارتباطات»، توجه چهرههای برجسته جامعه اطلاعاتی را به خود جلب کرد. این مقاله بسیار مورد توجه قرار گرفت؛ آنقدر که چهار نفر از برجستهترین اساتید ارتباطات و جامعهشناسی آن زمان ایالات متحده مقالاتی در مورد این مقاله و نظریه مطرحشده در آن نوشتند. این مقاله مجموعهای از نظریههای جامعه اطلاعاتی را در خود جای داده بود و یکی از تاثیرگذارترین مقالات حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات در دهه 90 میلادی بود. نویسنده در این مقاله تاکید می کند رسانههای مجازی جدید سرنوشت محتوم عصر ما هستند. او استدلال میکند با وجود همه مقاومتها، در نتیجه فناوری اطلاعات و ارتباطات همه وجوه اجتماعی و فرهنگی جوامع تغییر خواهد کرد؛ قواعد اقتصادی زیر و رو خواهد شد و معنای قدرت از تمرکز به تکثر و از دولت به افراد مرتبط جابهجا خواهد شد. سال 1997 میلادی انجمن...