شهرداری تهران به سمت برگزاری مناقصه تمام الکترونیکی می‌رود

مدیرعامل سازمان فاوای شهرداری تهران با بیان این مطلب در گفت‌وگو با پیوست اعلام کرد: «طبق طراحی انجام شده پس از استقرار کامل این سامانه آگهی‌ها و اسناد مربوط به مناقصات و مزایده های شهرداری تهران در سامانه تالار آگهی منتشر و متقاضیان شرکت در معاملات می‌توانند نسبت به دریافت الکترونیکی اسناد از این سایت اقدام کنند.»

محمد فرجود گفت: «پیمانکاران متقاضی شرکت در مناقصه‌ها باید یک بار گواهی  امضای الکترونیکی خود را (شخص حقیقی و حقیقی) از مرکز میانی (CA) مرکز توسعه تجارت الکترونیکی دریافت کنند سپس  می‌توانند به کمک آن اسناد مناقصه را به‌صورت الکترونیکی امضا کنند و آن را با کلید مخصوص کارفرما رمزگذاری و برای بخش مربوط شهرداری که مناقصه را برگزار کرده ارسال کنند.»

او ادامه داد که این مدل جایگزین روش مهر و موم پاکت‌ها  به صورت دستی محسوب می‌شود. او در توضیح فرایند ارسال پاکت‌های شرکت در مناقصه گفت: «متقاضی اطلاعات رمزنگاری شده توسط نرم افزار را در سامانه بارگزاری می‌کند. در جلسه کمیسیون معاملات با کنترل مکانیزه پیش‌نیازهای بازگشایی پاکت‌ها، توسط توکن مخصوص رمزگشایی می‌شود و اطلاعات قیمت‌های پیشنهادی در سامانه وارد شده و کمیسیون بر اساس محاسباتی سیستمی همچون محاسبات قیمت عادله و ظرفیت آزاد پیمانکار اقدام به تعیین برنده می‌‌کند.»

او در ادامه افزود: «در نهایت صورت‌جلسه کمیسیون توسط کلیه اعضا به صورت دیجیتالی امضا می‌شود. تمامی فرآیندهای پس از برگزاری کمیسیون نیز مانند انعقاد قرارداد، دستور کار، بازدید، صورت‌جلسات و صورت‌وضعیت و هم‌چنین معاملات غیرقراردادی در سامانه جامع معاملات پیش‌بینی شده است.»

فرجود با اشاره به اینکه در دوره آزمایشی همچنان اسناد کاغذی مناقصه نیز در کنار اسناد الکترونیکی دریافت می‌‌شود گفت: «ضروری است متناسب با این تحولات فناوری قوانین و دستورالعمل‌های مربوط به آن نیز بارگذاری شود که در حال همکاری با معاونت مالی و اداری شهرداری نیزدر این زمینه هستیم.»

پیش از این رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیکی در نامه‌ای به کلیه دستگاه‌های مشمول قانون مناقصات طی نامه‌ای، فراهم ‏شدن قابلیت امضای الکترونیکی اسناد پاکت‏‌های شرکت در مناقصات و حذف فرآیند ارسال نسخ فیزیکی را اعلام کرده بود. طبق مصوبه مرکز توسعه تجارت الکترونیکی از ابتدای شهریور ماه نسخه‌های فیزیکی اسناد شرکت در مناقصه و مزایده‌های دولتی در سامانه تدارکات الکترونیکی حذف شد و از این پس شرکت‌ها و سازمان‌های مشمول قانون مناقصات و مزایده‌ها، فقط اسناد الکترونیکی خود با امضای الکترونیکی را روی سامانه ستاد بارگذاری و در مناقصه‌ها و مزایده‌ها شرکت می‌کنند.

همچنین مرکز توسعه تجارت الکترونیکی نپذیرفتن اسناد الکترونیکی از سوی مناقصه‌گزار و الزام مناقصه‌گر به ارسال اسناد کاغذی مناقصه را پس از فراهم کردن زیرساخت لازم برای ارسال الکترونیکی اسناد مناقصه و امضای دیجیتال آن اسناد تخلف می‌داند. البته هنوز به نظر می‌رسد مناقصه‌های شهرداری تهران روی سامانه ستاد منتقل نشده است. هم‌اکنون بسیاری از شهرداری‌های شهرهای دیگر مناقصه‌های خود را از طریق سامانه ستاد برگزار می‌کنند اما شهرداری تهران جزو دستگاه‌هایی است که به نظر می‌رسد به دلیل حجم بالای مناقصه‌هایش، فرایند مهاجرت به سمت سامانه ستاد را طی نکرده است.

فرجود تاکید کرد که موضوع پاکت‌ها و اسناد کاغذی مناقصه فقط ۵ درصد فرایند اجرایی برگزاری مناقصه‌ است هم‌اکنون شرایطی فراهم شده است تا کلیه فرایندهای برگزاری مناقصه از ابتدای درخواست تا رسیدن به قرارداد به صورت کاملا الکترونیکی برگزار شود و این تفاوت اصلی سامانه شهرداری با سامانه ستاد دولت است.

هر چند که شهرداری تهران هنوز برای برگزاری مناقصه‌های خود به سامانه تدارکات الکترونیکی دولت متصل نشده است و مناقصه‌های خود را روی این بستر برگزار نمی‌کند اما طبق قانون ملزم به برگزاری تمامی مناقصه‌های خود بر بستر ستاد است.

طبق توافق صورت گرفته در جلسه صدویازدهم کمیته شفافیت و شهر هوشمند، سازمان فاوای شهرداری تهران باید حداکثر ظرف مدت یک ماه، امضای الکترونیکی و همچنین حذف اسناد فیزیکی در مناقصه‌ها و مزایدها را برای این سازمان عملیاتی ساخته و گزارش اجرای آن را به شورای اسلامی شهر تهران ارسال کند.

مدرعامل سازمان فناوری اطلاعات شهرداری تهران هم‌‌چنین در خصوص ایجاد درگاه متمرکز امضای الکترونیک افزود: «لازمه یک سامانه کاربردی جهت بهره‌برداری از خدمات امضای دیجیتال، قابلیت تعامل با مولفه‌های زیرساخت‌های کلید عمومی است. شهرداری تهران، با توجه به تنوع زیاد سامانه‌های نرم‌افزاری و همین‌طور معماری‌های مختلف و به‌منظور یکپارچه‌سازی راه‌اندازی زیرساخت کلید عمومی، به منظور کاهش هزینه و زمان بهره‌برداری از خدمات امضای دیجیتال در سامانه‌های اطلاعاتی وابسته، اقدام به‌راه اندازی سامانه‌ای متمرکز تحت عنوان درگاه متمرکز امضای الکترونیکی کرده است.»

طبق گفته او از طریق این درگاه، هر یک از سامانه‌های فعال در سطح شهرداری تهران، که قصد امضای محتوای خود را داشته باشد، فارغ از درگیری با چالش‌های حوزه پیاده‌سازی زیرساخت کلید عمومی و فعال‌سازی آن، می‌تواند محتوای مورد نظر را از طریق یک بستر امن درون شبکه‌ای به درگاه امضا ارسال کرده و پس از انجام عملیات امضای در این درگاه، شناسه ارجاع جهت دسترسی به محتوای امضاء شده در مخزن درگاه را دریافت نماید.

حال طبق آن‌چه مدیرعامل سازمان فناوری اطلاعات شهرداری تهران اعلام می‌کند زیرساخت‌های فنی برگزاری مناقصات به صورت کاملا الکترونیکی فراهم شده است ولی به دلیل این که پروسه امضای دیجیتال اتفاقی جدید در شهرداری است و با توجه به گستردگی و تنوع ارایه خدمات و ذینفعان و پیمانکاران متعدد اجرایی کردن این فرایند نیاز به فرهنگ‌سازی و آموزش هم دارد که این موضوع باعث می‌شود اجرای کامل آن قدری به طول بیانجامد .

او همچنین افزود: برای اینکه بتوانیم تمامی مناقصه‌ها را به صورت الکترونیکی برگزار کنیم باید تمامی پیمانکاران شهرداری موفق به دریافت امضای الکترونیکی شوند و برای رسیدن به این مرحله باید فرایند دریافت امضا را بسیار ساده کنیم. پس از اتمام دوره آزمایشی و اطمینان از عملکرد سامانه و پیاده‌سازی سامانه در بخش‌های مختلف شهرداری، بقیه مراحل این کار طبق یک برنامه زمان‌بندی شده انجام خواهد شد.