مخالفت آمریکا با نظارت یکپارچه بین‌المللی بر فناوری هوش مصنوعی

به گزارش پیوست به نقل از NBC، مایکل کراتسیوس، مدیر دفتر سیاست‌گذاری علم و فناوری کاخ سفید و نماینده آمریکا در نشست شورای امنیت پیرامون هوش مصنوعی، به صراحت در جلسه مربوط به هوش مصنوعی اعلام کرد که: «ما قاطعانه هرگونه تلاش از سوی نهاد‌های بین‌المللی برای اعمال کنترل متمرکز و حکمرانی جهانی بر هوش مصنوعی را رد می کنیم.»

او در ادامه صحبت‌های خود تاکید کرد که شکوفایی آینده که قرار است با کمک هوش مصنوعی رقم بخورد نه از طریق «مدیریت بوروکراتیک»، بلکه بر پایه «استقلال و حاکمیت کشورها» محقق خواهد شد.

با توجه به نقش پررنگ ایالات متحده در صنعت هوش مصنوعی و تاثیر‌گذاری گسترده شرکت‌های مستقر در این کشور بر پیشرفت این فناوری، موضع‌گیری تند این کشور علیه حاکمیت و نظارت بین‌المللی می‌تواند به مانعی مهم بر سر راه تنظیم‌گری و کنترل AI تبدیل شود.

با این حال، یک روز پیش از موضع‌گیری نماینده آمریکا در نشست سازمان ملل، دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا، در سخنرانی خود در مجمع عمومی اعلام کرد که کاخ سفید در حال پیشبرد یک سیستم راستی‌آزمایی هوش مصنوعی است که به‌ویژه در زمینه اجرای معاهده منع سلاح‌های بیولوژیک کاربرد خواهد داشت. ترامپ در عین حال به دوگانگی این فناوری اشاره کرد و گفت: «هوش مصنوعی می‌تواند یکی از بزرگ‌ترین چیزهای تاریخ باشد، اما در عین حال هم ممکن است خطرناک باشد. با این وجود می‌هوان از آن به طور گسترده و برای منفعت بسیاری استفاده کرد.»

تضاد مواضع آمریکا با رهبران جهانی

مواضع آمریکا در تضاد با دیدگاه‌های بسیاری از کشورهای دیگر حاضر در اجلاس است. ما ژائوشو، معاون وزیر خارجه چین، در واکنش مستقیم به سخنان کراتسیوس گفت: «باید محیطی باز، فراگیر، عادلانه و غیرتبعیض‌آمیز برای توسعه فناوری ایجاد کنیم و قاطعانه با یکجانبه‌گرایی و حمایت‌گرایی مخالفیم.» او تاکید کرد که چین از نقش‌آفرینی مرکزی سازمان ملل در حکمرانی هوش مصنوعی حمایت می‌کند.

پدرو سانچز نخست‌وزیر اسپانیا،  نیز در سخنرانی خود ضمن اشاره به اظهارات کراتسیوس، حمایت کامل خود را از همکاری بین‌المللی و نقش سازمان ملل اعلام کرد. او گفت: «ما باید در سطح بین‌المللی چشم‌اندازی هماهنگ و مشترک از هوش مصنوعی داشته باشیم، به گونه‌ای که سازمان ملل به عنوان بستر مشروع و فراگیر برای شکل‌گیری این اجماع ایفای نقش کند. زمان این کار همین حالا است، زمانی که چندجانبه‌گرایی بیشتر از همیشه زیر سوال و حمله است و ما باید مشخص کنیم که راهکار مناسب پاسخ به چالش‌ها، از جمله چالش‌هایی که هوش مصنوعی ایجاد می‌کند، چیست.»

سازمان ملل هفته گذشته نخستین نهاد ویژه برای حکمرانی هوش مصنوعی را با نام «گفت‌وگوی جهانی درباره حکمرانی هوش مصنوعی» معرفی کرد. دبیرکل سازمان ملل، آنتونیو گوترش، اعلام کرد این نهاد «سنگ‌بنای یک اکوسیستم جهانی هوش مصنوعی» خواهد بود که باید همگام با «سریع‌ترین فناوری در تاریخ بشر» حرکت کند.

گوترش همچنین از آغاز روند تشکیل یک هیئت علمی مستقل بین‌المللی خبر داد که وظیفه آن ارزیابی ظرفیت‌ها، خطرات و مسیرهای آینده هوش مصنوعی خواهد بود. این اقدام دنباله‌ای از سند «پیمان دیجیتال جهانی» است که سال گذشته در سازمان ملل به تصویب رسید و بستر حقوقی و سیاسی لازم برای گفت‌وگوهای کنونی را فراهم کرد. بر اساس برنامه‌ریزی‌ها، نخستین نشست کامل گفت‌وگوی جهانی در تابستان ۲۰۲۶ در ژنو و هم‌زمان با اجلاس سالانه «هوش مصنوعی برای خیر» اتحادیه بین‌المللی مخابرات برگزار خواهد شد.

با وجود مخالفت صریح آمریکا، برخی مقامات سازمان ملل برداشت واشنگتن را «غلط‌انداز» توصیف کرده‌اند. آماندیپ سینگ گیل، نماینده ویژه دبیرکل در حوزه فناوری‌های دیجیتال و نوظهور، در گفت‌وگو با شبکه NBC گفت: «این تصور که سازمان ملل به دنبال تنظیم مقررات از بالا به پایین بر هوش مصنوعی است، نادرست است. مقررات باید در سطح حاکمیت ملی باقی بماند. نقش ما ایجاد بسترهایی برای همکاری بین‌المللی است.»

به گفته او، هدف از این ابتکارها، ایجاد بستری برای تبادل نظر، هماهنگی و یافتن نقاط مشترک میان کشورهاست و این نهاد بین‌المللی به دنبال اعمال محدودیت‌های سخت‌گیرانه جهانی نیست.

کسی خواستار یک ساختار بوروکراتیک سنگین نیست

در واکنش به تحولات اخیر، رنان آراوخو، مدیر برنامه‌های موسسه سیاست و راهبرد هوش مصنوعی در واشنگتن، گفت: «هیچ‌کس خواستار یک ساختار سنگین و بوروکراتیک برای حکمرانی بر هوش مصنوعی نیست. آمریکا توانسته ائتلاف‌های دوجانبه و چندجانبه کوچکتری ایجاد کند. با این حال باید انتظار داشت که با پیشرفت سریع این فناوری، چالش‌های مرتبط با آن ماهیتی فراملی به خود گیرد.»

این سخنان بازتاب‌دهنده دو رویکرد متفاوت است که در یک سوی آن شاهد تمایل آمریکا به همکاری‌های محدود و بر اساس ارزش‌های مشترک با «کشورهای همفکر» هستیم و در سوی دیگر فشار جامعه جهانی برای ایجاد ساختارهای جامع‌تر و چندجانبه تحت نظارت سازمان ملل را مشاهده می‌‌کنیم.

با این حال اختلاف‌نظر‌های اخیر آمریکا با رهبران جهانی در مجمع عمومی سازمان‌ ملل بار دیگر نشان داد که هوش مصنوعی تنها یک موضوع فناورانه نیست، بلکه به سرعت به عرصه‌ای ژئوپلیتیکی و حتی ایدئولوژیک تبدیل شده است. آمریکا با تاکید بر «ارزش‌های آمریکایی» و پرهیز از مداخله سازمان‌های بین‌المللی، در پی جلوگیری از نفوذ رقبا و به‌ویژه چین در فرایند تعیین قواعد جهانی است. در مقابل، بسیاری از کشورها معتقدند که بدون سازوکارهای مشترک، خطرات ناشی از هوش مصنوعی را نمی‌توان کنترل کرد.