پژوهش Pew:‌ نگرانی اکثریت آمریکایی‌ها از تاثیر هوش مصنوعی بر خلاقیت و روابط انسانی

به گزارش پیوست، این نظرسنجی که از ۹ تا ۱۵ ژوئن ۲۰۲۵ میان ۵ هزار و ۲۳ بزرگسال آمریکایی انجام شده، نشان می‌دهد که حدود نیمی از مردم آمریکا (۵۳ درصد) معتقدند گسترش استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی باعث تضعیف توانایی انسان‌ها برای تفکر خلاق خواهد شد. تنها ۱۶ درصد باور دارند این فناوری خلاقیت را تقویت می‌کند و درصد مشابهی نیز می‌گویند این فناوری تاثیری بر خلاقیت نخواهد داشت.

خطر هوش مصنوعی برای روابط انسانی

یکی از نگرانی‌های عمده شهروندان آمریکایی، تاثیر منفی هوش مصنوعی بر کیفیت روابط انسانی است. ۵۰ درصد از پاسخ‌دهندگان پیش‌بینی کرده‌اند که استفاده گسترده از این فناوری توانایی انسان‌ها در ایجاد و حفظ روابط معنادار را کاهش می‌دهد. در مقابل، تنها ۵ درصد چنین تاثیری را مثبت دانسته‌اند و یک‌چهارم هم معتقدند این فناوری تفاوتی در این حوزه ایجاد نخواهد کرد.

این یافته‌ها نشان می‌دهد در حالی که هوش مصنوعی می‌تواند ابزاری سودمند در پردازش اطلاعات یا تحلیل داده‌ها باشد، بسیاری از مردم نگران جایگزینی تعامل انسانی با تعامل ماشینی، انزوای اجتماعی یا سطحی شدن روابط هستند.

تاثیر هوش مصنوعی بر مهارت‌های حل مسئله انسان‌ها

با وجود بدبینی گسترده، بخشی از جامعه آمریکا به نقش مثبت هوش مصنوعی در برخی مهارت‌ها امیدوار است. ۲۹ درصد از پاسخ‌دهندگان گفته‌اند که هوش مصنوعی می‌تواند توانایی انسان‌ها در حل مسئله را بهبود بخشد. با این حال، باز هم سهم بیشتری (۳۸ درصد) معتقدند این فناوری به تضعیف این مهارت مهم انسانی می‌انجامد.

نکته قابل توجه این است که میان ۱۶ تا ۲۰ درصد شرکت‌کنندگان در نظرسنجی نسبت به پیامدهای این فناوری در حوزه‌های مختلف مطمئن نیستند و همین موضوع نشان می‌دهد که ابهام و عدم قطعیت در نگاه عمومی به هوش مصنوعی همچنان بالاست.

نگرانی‌ مردم آمریکا رو به افزایش است

مقایسه آمار جدید موسسه Pew با داده‌های سال‌های گذشته نشان می‌دهد که نگرانی آمریکایی‌ها درباره آینده هوش مصنوعی رو به افزایش است. در سال ۲۰۲۱ تنها ۳۷ درصد گفته بودند که بیشتر «نگران» تا «هیجان‌زده» هستند. اکنون این عدد به ۵۰ درصد رسیده است. در مقابل، تنها ۱۰ درصد بیشتر از اینکه نگران باشند، هیجان‌زده‌اند و ۳۸ درصد نیز احساسات متناقض داشته و گفته‌اند به یک اندازه نگران و هیجان‌زده‌اند.

از منظر ارزیابی کلی، ۵۷ درصد از مردم خطرات اجتماعی ناشی از هوش مصنوعی را «بالا» ارزیابی کرده‌اند، در حالی که تنها ۲۵ درصد مزایای آن را بالا دانسته‌اند. بیشترین نگرانی که پاسخ‌دهندگان به آن اشاره دارند، تضعیف مهارت‌های انسانی و کاهش کیفیت روابط اجتماعی است.

خواسته اکثریت برای کنترل بیشتر و شفافیت

یکی دیگر از یافته‌های مهم این مطالعه، تمایل شهروندان به کنترل بیشتر بر نحوه استفاده از هوش مصنوعی است. حدود ۶۰ درصد از شرکت‌کنندگان خواستار کنترل بیشتری درمورد نحوه استفاده از این فناوری در زندگی خود هستند. تنها ۱۷ درصد سطح کنترل‌های فعلی را کافی می‌دانند و ۲۱ درصد نیز نظر مطمئنی در این رابطه ندارند.

با این حال، مردم به طور کامل مخالف بهره‌گیری از هوش مصنوعی نیستند. سه‌چهارم پاسخ‌دهندگان اعلام کرده‌اند حاضرند تا حدی اجازه دهند این فناوری در کارهای روزمره به آنها کمک کند.

تمایل به کنترل بیشتر با دغدغه شفافیت در تولید محتوا گره خورده است. ۷۶ درصد از آمریکایی‌ها گفته‌اند برایشان «بسیار مهم» یا «خیلی مهم» است که بدانند متن‌ها، تصاویر یا ویدئوها توسط انسان تولید شده یا توسط هوش مصنوعی. این در حالی است که بسیاری از مردم نسبت به مهارت خود در تشخیص محتوای هوش مصنوعی از انسانی اطمینان ندارند، به گونه‌ای که ۵۳ درصد اعتراف کرده‌اند اعتماد به نفس چندانی در تشخیص این موضوع ندارند.

نقش‌آفرینی هوش مصنوعی در کجا قابل‌قبول است؟

در خصوص حوزه‌های کاربردی، مردم آمریکا تفاوت روشنی میان کاربرد‌های شخصی و جنبه‌های علمی و تحلیل قائل هستند. اکثریت قاطع مخالف نقش‌آفرینی هوش مصنوعی در زمینه‌هایی چون انتخاب شریک عاطفی یا توصیه‌های مذهبی هستند. حدود دو سوم گفته‌اند هوش مصنوعی نباید در قضاوت درباره امکان عاشق شدن دو نفر نقشی داشته باشد و ۷۳ درصد نیز این فناوری را در حوزه ایمان و مذهب بی‌ربط دانسته‌اند.

در مقابل، بیشتر مردم موافق استفاده از هوش مصنوعی در فعالیت‌های تحلیلی و علمی هستند. به عنوان مثال، ۷۴ درصد با استفاده از این فناوری در پیش‌بینی وضعیت آب‌وهوا موافق‌اند. همچنین ۷۰ درصد آن را در کشف جرایم مالی و سواستفاده‌های بیمه‌ای مفید می‌دانند. ۶۶ درصد به نقش آن در توسعه داروهای جدید باور دارند و ۶۱ درصد نیز از به‌کارگیری آن در شناسایی مظنونان جنایی حمایت می‌کنند.

جالب اینکه ۴۶ درصد از مردم معتقدند هوش مصنوعی می‌تواند در حمایت روانی و مشاوره سلامت ذهنی نقش آفرینی کند اما باید توجه داشت که همچنان این دسته سهمی کمتر از نصف دارند.

شکاف نسلی افزایش یافته است

بر اساس نظرسنجی Pew، شکاف نسلی در میزان آگاهی و تجربه کاربری هوش مصنوعی بسیار چشمگیر است. در حالی که ۶۲ درصد از بزرگسالان زیر ۳۰ سال گفته‌اند «خیلی زیاد» درباره هوش مصنوعی شنیده‌اند یا مطالعه کرده‌اند، تنها ۳۲ درصد از افراد بالای ۶۵ سال چنین سطحی از آگاهی دارند. این شکاف نسبت به سال ۲۰۲۲ افزایش یافته است.

جالب اینکه جوانان که بیشترین اطلاعات و آگاهی را درمورد این فناوری دارند، نگاه منفی‌تری نسبت به آن پیدا کرده‌اند. اکثریت جوانان نسبت به پیامدهای منفی بدبین هستند به گونه‌ای که ۶۱ درصد از افراد زیر ۳۰ سال پیش‌بینی می‌کنند استفاده بیشتر از هوش مصنوعی باعث افت خلاقیت خواهد شد و ۵۸ درصد می‌گویند افزایش استفاده از این فناوری در نهایت به روابط انسانی آسیب می‌زند. این نسبت‌ها در میان افراد بالای ۶۵ سال به حدود ۴۰ درصد کاهش می‌یابد؛ اختلافی که نشانگر نگرانی بیشتر جوانان نسبت به افراد مسن است.