سهم آیفون در ایران به کمتر از ۱۰ درصد رسید
اندروید با سهم ۷۲ درصدی در جهان و ۹۱ درصدی در ایران، بیرقیبترین سیستمعامل موبایل…
۳۰ شهریور ۱۴۰۴
تاکسی اینترنتی دات‌وان؛ نوآوری بدون مجوز یا تکرار قانون‌گریزی؟
۱ مهر ۱۴۰۴
زمان مطالعه : ۶ دقیقه
بابک زنجانی پس از آزادی از زندان، با نام «دات‌وان» به عرصه تاکسی‌های اینترنتی پا گذاشته است. او از تحول شهری، اینترنت ماهواره‌ای و برند ملی می‌گوید؛ اما براساس آنچه بخش‌های مختلف میگویند هیچ‌کدام از این عناوین، مجوز و پروانه ندارند. این در شرایطی است که او به تازگی فراخوانی منتشر کرده است که بتواند با شهرداری و وزارت گردشگری و سایر سازمان‌ها فعالیت کند. آیا او می‌تواند همچنان به راه خود ادامه دهد یا سرانجام جایی با سد قانون برخورد می‌کند؟
به گزارش پیوست، بابک زنجانی به تازگی طی فراخوانی اعلام کرده است که گروه دات‌وان آمادگی دارد با وزارت گردشگری، شهرداری‌ها، استانداری‌ها و سازمان‌های راهداری در این پروژه همکاری کند. او در توییتی نوشته است: این طرح با هدف ایجاد مراکز مدرن و چندمنظوره اجرا می‌شود که شامل ایستگاه شارژ سریع خودروهای برقی، کافه و خانه کتاب مدرن در زمان شارژ خودرو، سوپرمارکت و فروشگاه خدماتی خودرویی، سرویس‌های بهداشتی استاندارد و سایر خدمات رفاهی موردنیاز شهروندان و مسافران است.
او تاکید کرده است که تمامی مراحل طراحی، ساخت و بهره‌برداری توسط دات‌وان انجام می‌شود. نهادهای مشارکت‌کننده صرفا کافی است زمین مناسب را در اختیار طرح قرار دهند.
بابک زنجانی پس از آزادی از زندان و در حالی که هنوز میان قوه قضاییه و وزارت نفت و بانک مرکزی بر سر بازپرداخت بدهی‌های او اختلاف نظر وجود دارد، حساس‌ترین بخش‌های فناوری را برای فعالیت جدید انتخاب کرده است. تاکسی اینترنتی و اینترنت پرسرعت دو بخش از اکوسیستم فناوری ایران هستند که گرچه سال‌هاست از ظهورشان می‌گذرد؛ اما همچنان در متن منازعات قرار دارند.
زنجانی چند هفته پیش در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «تاکسی‌های دات‌وان فقط وسیله‌ای برای کسب درآمد چند میلیون تومانی تاکسی‌داری نیستند، بلکه برند‌سازی قدرتمند در سطح ملی و بین‌المللی، فضاسازی زیبا و مدرن برای جامعه، جذب جوانان و بانوان و به‌کارگیری هوش‌مصنوعی در سفرها هستند.»
او پا را فراتر گذاشت و ادعا کرد تاکسی‌های دات‌وان سکوی دریافت اینترنت ماهواره‌ای و پخش وایرلس آن تحت عنوان اپراتور نسل پنجم خواهند بود. از نگاه زنجانی، دات‌وان تنها یکی از ۱۹ شرکتی است که می‌تواند زندگی شهری را به معنای واقعی متحول کند.
اینها در شرایطی عنوان می‌شوند که به تازگی باز هم بر سر نهاد مجوزدهنده با تاکسی‌های اینترنتی اختلاف نظر پیش آمده است و باز هم شهرداری خود را متولی این امر قلمداد می‌کند. به همین خاطر بود که مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران، اعلام کرد: «هیچ تاکسی اینترنتی بدون طی کردن مسیر قانونی و اخذ مجوز حق فعالیت در تهران ندارد.» این موضع‌گیری نشان داد که دست‌کم در پایتخت، دات‌وان شانس چندانی برای شروع فعالیت ندارد. شاید به همین دلیل، زنجانی فعلا مسیر را از شهرهایی چون کرج و اصفهان آغاز کرده است. زنجانی درباره مقصد تازه تاکسی‌های خود اعلام کرد که پس از کرج و اصفهان، این بار نوبت به منطقه آزاد چابهار رسیده است؛ جایی که به گفته او، ۱۰۲ دستگاه تویوتا BZ3X با رانندگان بومی، خانم و آقا، با لباس‌های یکپارچه محلی و مجهز به فناوری‌های روز آماده خدمت‌رسانی خواهند بود.
در ادامه جنجال‌های این تاکسی اینترنتی جدید، ادعای مالک دات‌وان درباره ارائه اینترنت ماهواره‌ای حساسیت‌های بیشتری به‌دنبال داشت. برخی از فعالان حوزه گفتند که ارائه اینترنت ماهواره‌ای بدون مجوز غیرقانونی است. به این ترتیب، تاکسی‌هایی که قرار بود علاوه‌بر جابه‌جایی مسافر، خدمات اینترنتی هم عرضه کنند، در همان گام نخست با مانعی جدی روبه‌رو شدند.
عکسی که بابک زنجانی از امضای قرارداد یا تفاهم‌نامه میان شرکتی به نام «ارتباطات سیار هوشمند امین» و یک فرد چینی منتشر کرد با و سخن از ارائه اینترنت ماهواره‌ای، با واکنش‌های منفی روبه‌رو شد. آیا این شرکت پروانه اپراتور مجازی تلفن همراه (MVNO) را دارد؟ براساس اطلاعات منتشر شده در سایت سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، چنین نیست. در همین حال اگر مجوز MVNO دریافت کند باز هم برای ارائه اینترنت ماهواره‌ای نیاز به دریافت پروانه دیگری دارد.
مجوز دات‌وان به کجا رسید
رئیس اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای مجازی، رضا الفت‌نسب نیز بارها در این باره صحبت کرده است. او گفته است هر کسی که بخواهد کسب‌وکاری در فضای مجازی راه‌اندازی کند باید در درگاه ملی مجوزها درخواست خود را ثبت کند و به مرور اقداماتی که از او خواسته شده از جمله مراجعه به اتحادیه را انجام دهد و کسب جواز کند. نه بابک زنجانی و نه شرکت شهرزاد وابسته به شهرداری از طریق درگاه ملی مجوزها اقدامی صورت نداده‌اند. بنابراین اگر مجوزی دریافت نشده باشد، ما طبق قانون نامه اخطار پلمب صادر خواهیم کرد. پلیس نیز موظف است طبق قانون فعالیت بدون مجوز را متوقف کند.
او تاکید کرده بود: «هیچ راه فرعی یا استثنایی برای دور زدن الزام قانونی وجود ندارد. بر اساس آیین‌نامه سال ۱۳۹۸، هرگونه فعالیت در حوزه تاکسی هوشمند ملزم به دریافت مجوز از اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی است؛ این آیین‌نامه هیچ استثنایی قائل نشده و به صراحت اعلام کرده که همه فعالان این حوزه باید مجوز بگیرند.»
بعدتر او در صفحه شخصی خود خبر داد که دات‌وان درخواست مجوز خود را در درگاه ملی مجوزها ثبت کرد. الفت‌نسب این اقدام را یک قدم مثبت دانست و گفت که منتظریم تاکسی شهرزاد شهرداری تهران هم مطابق قانون و آیین‌نامه نظام صنفی مسیر قانونی را طی کند. قانون برای همه یکسان است؛ نه اسم زنجانی معافیت می‌آورد و نه جایگاه زاکانی.
الفت‌نسب همچنین توضیح داد که بر اساس قانون جهش تولید دانش‌بنیان، اگر شرکت‌هایی بتوانند محصولات نوآورانه تولید کنند، هیچ سازمان دولتی یا عمومی حق ندارد محصول مشابهی را تولید کند. در این موارد، شورای رقابت باید ورود کند و مانع ایجاد رقابت ناسالم شود. این نکته نشان می‌دهد که مسئله فقط نبود مجوز نیست؛ بلکه ورود نهادهای عمومی یا افراد پرحاشیه به بازاری که تاکسی‌های اینترنتی قدیمی‌تر با هزار محدودیت در آن فعالیت می‌کنند، می‌تواند به معنای تهدید عدالت رقابتی باشد.
زنجانی در توییت‌هایش از چشم‌اندازی روشن سخن گفته؛ تاکسی‌های برقی با فناوری‌های نوین، رانندگان محلی با لباس‌های سنتی، سکویی برای اینترنت نسل پنجم و برندی ملی. این تصویر به‌ویژه در مناطقی مانند چابهار جذاب است. اما کارشناسان میگویند که واردات خودرو بدون مجوز فعالیت، ریسک بالایی دارد. همچنین اینترنت ماهواره‌ای نیازمند مجوزهای متعدد و حساسیت‌های امنیتی است. اکنون دات‌وان در گام ثبت درخواست مجوز قرار دارد. این یعنی فعالیت رسمی آن هنوز قطعی نشده است. در عین حال، وعده‌های بزرگ بابک زنجانی درباره اینترنت ماهواره‌ای و تحول شهری با محدودیت‌های قانونی و هشدارهای نهادهای ناظر روبه‌روست.
سرنوشت این پروژه به دو عامل گره خورده است؛ شفافیت و پایبندی به قانون از سوی مجریان و واکنش نهادهای ناظر در عمل. اینکه دات‌وان بتواند از مسیر قانونی عبور کرده و به‌عنوان یک بازیگر جدید وارد بازار شود یا نه، تعیین خواهد کرد این تجربه به فرصتی تازه برای حمل‌ونقل هوشمند بدل می‌شود یا نمونه‌ای دیگر از طرح‌های پرحاشیه‌ای که نیمه‌تمام مانده‌اند.
ارسال دیدگاه