گوگل دیپ‌مایند برای حفظ مزیت رقابتی انتشار تحقیقات هوش مصنوعی را محدود می‌کند

به گزارش پیوست، دیپ‌مایند روند تایید و بررسی مقالات را سخت‌گیرانه‌تر و بوروکراتیک‌تر کرده است، به طوری که انتشار تحقیقات این گروه، به‌ویژه آن‌هایی که به مدل‌های مولد (Generative AI) مربوط می‌شوند، با موانعی روبرو شده است. به گفته هفت نفر از محققان فعلی و سابق دیپ‌مایند، این تغییرات بیشتر با این هدف اعمال شده‌اند که از افشای نوآوری‌های قابل استفاده توسط رقبا و همچنین جلوگیری از مقایسه مدل زبانی جمنای (Gemini) با سایر مدل‌های پیشرو مانند GPT-4 اوپن‌ای‌آی جلوگیری شود.

این تغییر یک تحول مهم در رویکرد دیپ‌مایند نسبت به جامعه علمی محسوب می‌شود. این شرکت که در گذشته همواره به انتشار تحقیقات پیشگامانه شهرت داشت، حالا ترجیح می‌دهد یافته‌های خود را با تاخیر منتشر کند یا انتشار برخی مقالات حساس خود را به طور کامل منتفی کند. برخی کارکنان این مجموعه می‌گویند سیاست جدید به جای تمرکز بر تحقیقات بنیادی، بیشتر بر محصولات تجاری تمرکز می‌کند و همین امر باعث نارضایتی بسیاری از محققان و حتی خروج آنها از شرکت شده است.

تأثیر تغییر سیاست‌های دیپ‌مایند در مورد تحقیقات و محصولات

سیاست‌های دیپ‌مایند در حالی متحول شده‌اند که این واحد از سال ۲۰۲۳ با واحد هوش مصنوعی بومی شرکت گوگل به نام گوگل برین (Google Brain) ادغام شد. هدف از این ادغام، سرعت بخشیدن به توسعه محصولات مبتنی بر هوش مصنوعی عنوان شده است، زیرا برخی سرمایه‌گذاران گوگل نگران بودند که این شرکت در رقابت هوش مصنوعی از شرکت‌هایی مانند اوپن‌ای‌آی و متا عقب مانده و برتری رقابتی خود را از دست داده است.

دیپ‌مایند جایگاه مهمی در بحث تحقیقات علمی و پیشبرد فناوری هوش مصنوعی دارد. برخی محققان این واحد معتقدند که اگر سیاست‌های جدید در گذشته اجرا می‌شد، انتشار تحقیقات کلیدی مانند مقاله معروف «ترانسفورمرها» که در سال ۲۰۱۷ منتشر شد و مبنای مدل‌های هوش مصنوعی امروزی محسوب می‌شود، بسیار دشوار می‌بود. یکی از پژوهشگران فعلی این گروه می‌گوید : «در حال حاضر نمی‌توانم انتشار مقالات ترانسفورمر را برای استفاده عمومی تصور کنم.»

طبق گزارش‌ها، اکنون انتشار مقالات استراتژیک درباره هوش مصنوعی مولد، مشمول یک دوره تاخیر شش‌ماهه است تا گوگل به واسطه همین تاخیر بتواند برتری رقابتی خود را نسبت به دیگر فعالان حفظ کند.

همچنین، محققان باید قبل از انتشار هر مقاله‌ای چندین لایه تاییدیه داخلی را از بخش‌های مخلتف شرکت دریافت کنند. یک منبع آگاه اعلام کرده است که این فرآیند جدید برای جلوگیری از اتلاف وقت پژوهشگران روی مقالاتی که از نظر استراتژیک مناسب نیستند طراحی شده است. با این حال، برخی از کارکنان معتقدند که این سیاست‌ها فضای تحقیقات علمی را محدود کرده و خروج برخی پژوهشگران را به دنبال داشته است.

یکی از مهم‌ترین موارد عدم انتشار تحقیقات، به مقاله‌ای مربوط می‌شود که نقاط ضعف مدل زبانی جمنای را در مقایسه با GPT-4 اوپن‌ای‌آی نشان می‌داد. بر اساس گزارش‌ها، دیپ‌مایند از انتشار این مقاله جلوگیری کرد تا وجهه جمنای تحت‌الشعاع قرار نگیرد. با این حال، گزارش دیگری می‌گوید این شرکت در اقدامی متفاوت، از انتظار مقاله‌ای که نقاط ضعف امنیتی چت‌جی‌پی‌تی را نشان می‌دهد نیز به دلایل اخلاقی جلوگیری کرده است تا اقدامی خصمانه علیه اوپن‌ای‌آی تلقی نشود.

تمرکز دیپ‌مایند بر تجاری‌سازی

گوگل پس از شکل‌گیری موج جدید هوش مصنوعی مولد با انتشار ChatGPT در سال‌های اخیر، تمرکز ویژه‌ای بر توسعه محصولات مبتنی بر هوش مصنوعی داشته است که باعث رشد ارزش سهام این شرکت شده است. از جمله مهم‌ترین نوآوری‌های اخیر گوگل می‌توان به بهبود قابلیت خلاصه‌‌های مبتنی بر هوش مصنوعی در موتور جستجوی گوگل و معرفی عامل هوش مصنوعی «آسترا» (Astra) اشاره کرد که قادر است در لحظه به سوالات کاربران، حتی اگر این سوالات در قالب ویدئو، صدا و متن ارائه شوند، پاسخ دهد.

نمود نگاه جدید گوگل را همچنین می‌توان در صحبت‌های مدیرعامل شرکت و اشاره آن به برنامه‌ریزی‌های هوش مصنوعی شرکت مشاهده کرد. سوندار پیچای در تماس خود با سرمایه‌گذاران گوگل اعلام کرده است که در سال ۲۰۲۵ این شرکت بر ادغام هرچه بیشتر هوش مصنوعی با موتور جستجو تمرکز می‌کند و به نظر آینده جستجو را در یک قالب چت‌بات مانند می‌بیند و این در حالی است که شرکت‌های رقیب و به ویژه اوپن‌ای‌آی تمرکز خود را روی بخش جستجو افزایش داده‌اند و این شرکت از محصول تازه‌ای با تمرکز ویژه بر بخش جستجو رونمایی کرده است.

با این حال، این تغییر رویکرد باعث نگرانی برخی از محققان دیپ‌مایند شده است. در گذشته، موفقیت آن‌ها از طریق انتشار مقالات در مجلات علمی برتر سنجیده می‌شد، اما اکنون تمرکز بیشتر روی بهبود محصولات تجاری مانند مجموعه جمنای و استفاده از منابع پردازشی و مجموعه داده‌های داخلی است.

یکی از پژوهشگران سابق دیپ‌مایند گفته است: «اگر امکان انتشار مقاله وجود نداشته باشد، آینده حرفه‌ای شما به عنوان محقق به خطر می‌افتد.» در نتیجه، برخی از کارکنان دیپ‌مایند که به پژوهش آزاد علاقه داشتند از این مجموعه جدا شده‌اند.

در همین حال، دمیس حسابیس، مدیرعامل دیپ‌مایند، تلاش کرده تا بین نیازهای تجاری گوگل و آرزوی دیرینه‌اش برای دستیابی به هوش مصنوعی عمومی (AGI) تعادل برقرار کند. یکی از کارکنان فعلی این شرکت در این باره می‌گوید: «او هرآنچه در مسیر این موضوع باشد را حذف می‌کند. او به افراد می‌گوید که این یک شرکت است و نه کمپ یک دانشگاه؛ اگر می‌خواهید در چنین جایی کار کنید، پس از شرکت خارج شوید.»

با وجود چالش‌های فعلی، دیپ‌مایند همچنان یکی از بزرگ‌ترین مراکز تحقیقاتی هوش مصنوعی در جهان محسوب می‌شود و سالانه صدها مقاله علمی منتشر می‌کند. اما سیاست‌های جدید این شرکت، نشان‌دهنده چرخش از یک مرکز تحقیقاتی آزاد به یک نهاد تجاری‌محور است که هدف آن حفظ برتری رقابتی در صنعت هوش مصنوعی است.