سایه سنگین ترامپ بر روابط فناورانه آمریکا و اروپا؛ قاره سبز در تلاش برای خودکفایی است

به گزارش پیوست، وایرد می‌گوید فعالان اروپایی در حال بازنگری رویکرد خود نسبت به شرکت‌های بزرگ اروپایی از جمله در بخش خدمات ابری و فناوری اطلاعات هستند اما شرکت‌ها و دولت‌های اروپایی مسیر سختی را برای کاهش وابستگی پیش روی خود دارند.

تمرکز اروپا بر استقلال از شرکت‌های آمریکایی

طبق گزارش وایرد، شرکت‌های بزرگ و دولت‌های اروپایی در حال بازنگری برنامه‌های خود برای استفاده از خدمات ابری سه غول فناوری آمریکا یعنی آمازون، مایکروسافت و گوگل هستند که به ترتیب با AWS، مایکروسافت آژور و گوگل کلود به عنوان بزرگترین ارائه دهندگان زیرساخت ابری جهان شناخته می‌شوند.

این شرکت‌ها تامین‌کننده بخش وسیعی از زیرساخت‌ دیجیتال جهان محسوب می‌شوند، اما نگرانی‌های حریم خصوصی و احتمال دسترسی دولت ترامپ به داده‌های کاربران باعث شده تا فعالان اروپایی روی جایگزین‌های بومی و فاصله گرفتن از ارائه دهندگان آمریکایی تلاش کنند.

ماریچه شاکه، عضو پیشین پارلمان اروپا و پژوهشگر مرکز سیاست سایبری دانشگاه استنفورد، می‌گوید: «در اروپا تمایل زیادی برای کاهش خطر یا وابستگی بیش از حد به شرکت‌های فناوری آمریکایی دیده می‌شود، زیرا این نگرانی وجود دارد که ممکن است [داده‌ها] به عنوان سلاحی علیه منافع اروپا مورد استفاده قرار گیرند.»

اولین نشانه‌های تغییر در سیاست‌های فناورانه اروپا

نگرانی‌ کشور‌ها و شرکت‌های اروپایی با اقدامات عملی نیز همراه شده است. نمایندگان مجلس هلند در تاریخ ۱۸ مارس هشت قطعنامه را به تصویب رساندند که دولت را به کاهش وابستگی به فناوری‌های آمریکایی و استفاده از جایگزین‌های اروپایی تشویق می‌کند. چند روز پیش از این اقدام نیز بیش از ۱۰۰ سازمان اروپایی در نامه‌ای سرگشاده به مقامات اتحادیه اروپا خواستار «افزایش استقلال فناورانه» در قاره سبز شدند و تصریح کردند که شرایط موجود به «خطرات امنیتی و وابستگی» منجر می‌شود.

شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات ابری در اروپا نیز به افزایش تقاضا برای جایگزینی خدمات آمریکایی اشاره دارند. دو شرکت Exoscale و Elastx می‌گویند تعدادی از مشتریان در دو هفته گذشته به جدایی از ارائه دهندگان آمریکایی اشاره کرده‌اند و برخی از همین حالا روند جدایی را آغاز کرده‌اند.

ماتیاس نبائر، مدیرعامل شرکت سوئیسی Exoscale، می‌گوید: «ما شاهد افزایش تقاضا از سراسر اروپا هستیم. برخی از مشتریان ما، به‌ویژه در دانمارک، به صراحت اعلام کرده‌اند که به دلیل سیاست‌های دولت آمریکا و اظهارات ترامپ درباره گرینلند، به دنبال فاصله گرفتن از خدمات ابری آمریکایی هستند.»

جوآکیم اوهمان، مدیرعامل شرکت سوئدی Elastx، نیز می‌گوید وضعیت کنونی موجب تغییر نگرش بسیاری از شرکت‌ها شده است: «یک نگرانی بزرگ درمورد عدم قطعیت در همه حوزه‌ها وجود دارد و از نگاه اروپاییان، ایالات متحده ممکن است دیگر با آنها در یک جبهه نباشد. اینها عواملی هستند که باعث شده‌اند افراد یا سازمان‌ها به دنبال جایگزین باشند.»

نگرانی اروپا از خدشه در توافق اشتراک‌گذاری داده میان اتحادیه اروپا و آمریکا

یکی از نگرانی‌های اصلی شرکت‌ها و دولت‌ها اروپایی به توافقی میان اتحادیه اروپا و آمریکا بر می‌گردد که امکان تبادل داده میان این دو منطقه را فراهم کرده و در عین حال از حقوق کاربران محافظت می کند. دادگاه‌های اروپایی چندین نسخه پیشین این توافق را به دلیل برآورده نکردن پیش‌نیاز‌های امنیتی لغو کردند و حالا با تغییر دولت در ایالات متحده، نگرانی‌های تازه‌ای سر برآورده‌اند.

ترامپ در ماه ژانویه سه عضو دموکرات هیئت نظارت بر حفظ حریم خصوصی و آزادی‌های مدنی (PCLOB)‌ را که به مدیریت این توافق کمک می‌کنند، برکنار کرد. این اقدام به افزایش تردید‌ها پیرامون این توافق دامن می‌زند. علاوه بر این به گفته اوهمان، نگرانی‌هایی از شرکت‌های اروپایی درمورد قانون CLOUD Act در ایالات متحده به گوش می‌رسد.

این قانون به مقامات آمریکایی اجازه می‌دهد تا برای دسترسی به داده‌های کاربران، حتی اگر در خارج از خاک آمریکا ذخیره شده باشند، درخواست دسترسی ارائه کنند. این موضوع به نگرانی‌های زیادی پیرامون حریم خصوصی داده‌ها دامن زده است.

دیو کوتلهوبر، بنیان‌گذار شرکت زیرساخت فناوری SkunkWerks در اتریش، می‌گوید از اوایل سال جاری شروع به انتقال سرورهای خود را از شرکت‌های آمریکایی به ارائه‌دهندگان اروپایی کرده است. او می‌گوید: «اول و مهمتر از همه در اینجا ارزش‌های ما است. از نظر من حریم خصوصی یک حق است و نه یک امتیاز.»

با ایان حال کوتلهوبر می‌گوید چنین تصمیمی برای یک کسب‌وکار کوچک همچون شرکت او راحت‌تر است اما این کار برخی از مالیات‌هایی که به دولت ترامپ پرداخت می‌شود را نیز حذف می‌کند.  او می‌گوید: «بهترین کاری که می‌توانم انجام دهم این است که سهم کوچک خودم را حذف کنم و در عین حال اطمینان حاصل کنم که به حریم خصوصی کاربران من حفظ شده و به آن احترام گذاشته می‌شود.»

استفن اشمیدت، مدیرعامل شرکت Medicusdata، ارائه دهنده خدمات متن به گفتار برای پزشکان و بیمارستان‌های اروپا، می‌گوید حفظ داده در اروپا همواره یک ضرورت بوده است اما در هفته‌های اخیر درخواست کاربران در این باره بیشتر شده است. او می‌گوید: «از ابتدای سال ۲۰۲۵، مشتریان علاوه بر تضمین مکان داده دائم خواستار استفاده از ارائه دهندگان ابری هستند که شرکت‌های بومی اروپا باشند.» اشمیدت می‌گوید بخشی از خدمات شرکتش به Exoscale منتقل شده است.

چالش‌های اروپا برای جایگزین کردن زیرساخت آمریکایی

با وجود نشانه‌های بسیاری که از تلاش شرکت‌ها و دولت‌ها برای فاصله گرفتن از فناوری آمریکایی به چشم می‌خورد، کارشناسان معتقدند که روند گذار فناوری بومی را نمی‌توان به سرعت نهایی کرد. بسیاری از شرکت‌ها و دولت‌ها برای تأمین نیازهای خود از چندین سرویس ابری استفاده می‌کنند و انتقال کامل داده‌ها، به‌ویژه در مقیاس‌های بزرگ، فرایندی زمان‌بر است.

برت هوبرت، کارآفرین و رگولاتور سابق دولتی، با اشاره به اینکه چندین فرایند مهاجرت جدید به شرکت‌های آمریکایی دچار بازنگری یا متوقف شده است، می‌گوید: «اگر شما عمیقا در اکوسیستم خدمات ابری شرکت‌های بزرگ [آمریکایی] غرق شده باشید، به سختی می‌توانید خدمات مشابهی را جای دیگر پیدا کنید.» به گفته او با اینکه استفاده از ابر‌های آمریکایی برای دولت‌های اروپایی «امن» نیست، اما گزینه‌های اروپایی نیز توان رقابت در این حوزه را ندارند که البته از نگاه او می‌توان این شرایط را تغییر داد.

اما برخی از کارشناسان از جمله ماریچه شاکه، عضو سابق پارلمان اروپا، می‌گویند اروپا می‌تواند با ترکیبی از سرمایه‌گذاری در حوزه فناوری، تغییر سیاست‌های خرید خدمات عمومی و یک رویکرد اروپا محور یا سرمایه‌گذاری در یک بسته فناوری اروپایی می‌تواند به استقلال این قاره کمک کند. او می‌گوید: «تغییر شدید جبهه‌گیری دولت ترامپ بسیرا قابل لمس است. روشن است که هر اتفاقی ممکن است رخ دهد و اروپا باید برای خودش تلاش کند. ما حالا باید همان سرعت و رهبری که در بخش دفاعی داریم را در اینجا هم شبیه سازی کنیم تا اقدام معناداری انجام گیرد.»

تاثیر ترامپ بر آینده روابط فناورانه اروپا و آمریکا

با وجود رشد سریع بخش خدمات ابری در اروپا، هنوز مشخص نیست که آیا این روند می‌تواند در بلندمدت غول‌های فناوری آمریکایی را به چالش بکشد یا خیر. در حال حاضر، بسیاری از کسب‌وکارها و دولت‌ها از ترکیب چندین ارائه‌دهنده سرویس استفاده می‌کنند و تغییر زیرساخت‌های اصلی که عمدتا وابسته به شرکت‌های بزرگ آمریکایی است، شاید سال‌ها زمان ببرد.

اما سیاست‌گذاری‌ها و جبهه‌گیری‌های دولت ترامپ علیه متحدان اروپایی باعث شده تا تقاضا برای استفاده از خدمات بومی در قاره سبز افزایش یابد و بخش‌های مختلف خصوصی و عمومی و خواستار استقلال قاره در بخش فناوری و زیرساخت ابری باشند.

برای تحقق چنین هدفی، اتحادیه اروپا باید به سرمایه‌گذاری‌ کلان در این حوزه روی آورد و سیاست‌هایی را برای حمایت از شرکت‌های فناوری داخلی اتخاذ کند. علاوه بر زیرساخت ابری، تحولات اخیر باعث شده تا اروپا توسعه جایگزین‌های بومی برای خدماتی همچون استارلینک را در دستور کار قرار دهد و همکاری با شرکت تحت رهبری ماسک با ابهام روبرو شود.

گزارش جدیدی از رویترز می‌گوید قرارداد ۱.۵ میلیارد یورویی دولت ایتالیا برای استفاده از خدمات اینترنت ماهواره‌ای ماسک متوقف شده است و این کشور گزینه‌های دیگری را نیز به عنوان جایگزین مورد بررسی قرار می‌دهد.