تلگرام با وجود فشار‌ها، امسال برای اولین بار سودده می‌شود پلتفرمی با یک میلیارد کاربر چگونه استقلال خود را حفظ کرد؟

به گزارش پیوست، تلگرام که به پلتفرمی با نظارت حداقلی شهرت دارد طی ماه‌های اخیر در صحبت‌هایی با سرمایه‌گذاران اعلام کرده است که پس از دستگیری پاول دوروف در ماه آگوست در فرانسه، تلاش‌های نظارتی خود را با استفاده از فعالان پیمانکاری افزایش داده است و حالا برای اولین سال سودده خود آماده می‌شود.

نظارت پایین این پلتفرم برای محتوای تولید شده از سوی کاربران باعث تنش میان شرکت با نهاد‌های رگولاتوری شده است و در مهمترین بازتاب این تنش‌ها شاهد دستگیری دوروف، مدیرعامل و بنیان‌گذار این شرکت، در فرانسه بودیم.

تلگرام در صحبت‌های اخیر خود با سرمایه‌گذاران اعلام کرده است که با افزایش نظارت بر محتوای کاربران در حال رفع مشکلات قانونی است. همچنین طبق اعلام تلگرام، این شرکت بخش مهمی از بدهی خود را پرداخت کرده است.

پاکسازی و پولی‌سازی

تلگرام به دلیل میزبانی از محتوای آلوده از جمله محتوای مربوط به آزار کودکان، قاچاق مواد مخدر و دیگر مجرمان با انتقادات جدی روبرو است. این شرکت همچنین در جبهه دیگری برای اثبات پول‌سازی خود نیز از سمت سرمایه‌گذاران تحت فشار است.

منتقدان سال‌ها است که توانایی تلگرام را برای سوددهی به دلیل میزبانی از محتوای آلوده را زیرسوال برده‌اند. این شرکت برخلاف دیگر شرکت‌های شبکه اجتماعی از جمله متا یک مسیر خاص تجاری را در پیش گرفته است: این شرکت پولی از فعالان سرمایه‌گذاری جسورانه جذب خود نکرده است، میلی به تبلیغات براساس داده‌های کاربران یا استخدام گسترده برای توسعه ندارد. تلگرام در عوض روی شهرت دوروف و توانایی تجاری او متمرکز است، وام و بدهی دریافت کرده است و شانس خود را در بازار رمزارزها امتحان می‌کند.

گزارش نیویورک تایمز به وضعیت اقتصادی خوب تلگرام در حال حاضر اشاره داردکه به واسطه آن برای عبور از مشکلات رگولاتوری تلاش می‌کند و با حفظ استقلال خود به دنبال یک عرضه عمومی در آینده است. تلگرام برای تثبیت شرایط اقتصادی تا حدی رویکرد نظارتی خود را اصلاح کرده است.

نظارت محتوایی و اولین سال سودده برای تلگرام

این شرکت تلاش‌های نظارتی خود را به‌واسطه ۷۵۰ پیمانکار افزایش داده است. تلگرام همچنین از تبلیغات، اشتراک و خدمات ویدیویی برای درآمدزایی استفاده می‌کند. این پلتفرم همچنین از رمزارز برای کاهش بدهی و بهبود وضعیت اقتصادی خود استفاده کرده است.

افراد مطلع می‌گویند تلگرام در نتیجه این اقدامات برای اولین بار در سال جاری به سوددهی می‌رسد. درآمد این شرکت در سال جاری از یک میلیارد دلار عبور خواهد کرد، در حالی که سال گذشته درآمد این شرکت ۳۵۰ میلیون دلار بود. تلگرام همچنین حدود ۵۰۰ میلیون دلار ذخیره پولی دارد که البته دارایی‌های رمزارزی این شرکت را شامل نمی‌شود.

تلگرام حدود یک میلیارد کاربر دارد که از این بین ۱۲ میلیون نفر از آنها حدود ۵ دلار ماهانه برای اشتراک پولی این پلتفرم پرداخت می‌کنند. به گفته فردی مطلع از جزئیات مالی، بیش از نیمی از درآمد سال جاری این شرکت برآمده از تبلیغات است و برند‌های بزرگی مثل سامسونگ جذب این پلتفرم شده‌اند. این شرکت همچنین به دنبال توسعه تبلیغات به کانال‌های عمومی است که بیش از یک هزار میلیارد بازدید در ماه دارند. تلگرام سال گذشته حدود ۳۰ میلیارد دلار ارزش‌گذاری شد.

طبق گفته دو فرد مطلع، رمزارزها کمک ویژه‌ای به این پلفترم کرده‌اند. این شرکت صدها میلیون دلار دارایی دیجیتال را در سال جاری به فروش رسانده‌ است که از جمله می‌توان به رمزارز تون‌کوین، رمزارز بومی بلاک‌چین تون که پروژه نزدیکی به این پیام‌رسان است، اشاره کرد. ایده‌های کریپتو محور این پلفترم به کاربران اجازه می‌دهد تا رمزارزهایی را در این پیام‌رسان استخراج و در همین اپلیکیشن معامله کنند.

رائول کاستانیون، یکی از تحلیلگران ارشد S&P Global Market Intelligence، که در یک دهه گذشته تلگرام را زیر نظر دارد می‌گوید: «تلگرام برای ادامه فعالیت به عنوان یک شرکت مستقل به یک مدل تجاری پایدار نیاز دارد. آنها تا همینجا مرحله‌ای که به نظر من سخت‌تری بخش است یعنی جذب پایگاه کاربری قابل توجه، را پشت سر گذاشته‌اند.»

این شرکت طی بیانیه‌ای گفت اولویت شرکت «سلامت و پایداری بلند‌مدت اکوسیستم تلگرام با افزایش تلاش‌های درآمدزایی، سرمایه‌گذاری روی ابزارهای نظارت محتوا و-مهمتر از همه-حفظ وضعیت بی‌طرفی پلتفرم با تمرکز بر حفظ حریم خصوصی کاربران است.»

پیش از این گزارشی از فایننشال تایمز نیز به دارایی‌های دیجیتالی این پلتفرم اشاره کرده بود.

دو چالش مهم: جذب مشتریان تبلیغات و تعهد به کاربران

دوروف در تلاش برای تبدیل تلگرام به یک کسب‌وکار مورد پذیرش عموم با دو چالش روبرو است: چطور رویکرد آزادی کامل این پلتفرم را برای جذب خریداران تبلیغات و سرمایه‌گذاران محدود‌تر کند و از سوی دیگر تعهد شرکت به کاربرانی که به دنبال فضایی برای آزادی بیان هستند را حفظ کند.

سرنوشت دعوی قضایی دوروف نیز اهمیت ویژه‌ای برای آینده تلگرام دارد. بنیان‌گذار ۴۰ ساله این پلتفرم که اتهامات خود را در فرانسه رد کرده است باید تا پایان تفحص در این کشور باقی بماند و با خطر حبس در صورت محکومیت روبرو است. او تنها مالک تلگرام و تنها رهبر آن است. این شرکت هایت مدیره مستقل ندارد و هنوز اشاره‌ای به سرنوشت رهبری شرکت در دوران پس از دوروف اشاره‌ای نکرده است. در صورتی که تلگرام از لحاظ پولی به مشکل بخورد یا مدل تجاری پایداری نداشته باشد، دوروف مجبور به دریافت وام بیشتر است و حتی ممکن است برای اولین بار بخشی از سهام شرکت را به فروش برساند.

دوراهی تجاری تلگرام سابقه طولانی دارد و سال‌ها است که بنیان‌گذار تلگرام با مشکلات مشابهی دست و پنجه نرم می‌کند.

تکاپوی بنیان‌گذار برای حفظ مالکیت و استقلال تلگرام

دوروف در سال ۲۰۱۴ پس از رد درخواست دولت برای ارائه داده‌های کاربران، مجبور به ترک استارت‌آپ قبلی خود در روسیه (VKontakte) شد. او پس از فروش سهام خود در این استارت‌آپ به ارزش حدود ۳۰۰ میلیون دلار، از این پول برای تامین مالی تلگرام استفاده کرد و متعهد شد تا تنها مالک تلگرام باقی بماند و پولی از سرمایه‌گذار خارجی دریافت نکند.

در نتیجه این سازوکار، تلگرام که حالا در دبی مستقر شده است به یک شرکت مستقل بدل شد. دوروف که با فشاری برای درآمدزایی روبرو نبود تمرکز خود را به حریم خصوصی به جای تبلیغات و دیگر محصولات درآمدزا معطوف کرد.

در سال ۲۰۱۷ تعداد کاربران این پلتفرم به ۲۰۰ میلیون نفر رسید اما هزینه نگهداری، توسعه محصول این شرکت افزایش یافت. دوروف شروع به بررسی گزینه‌هایی برای تامین مالی کرد تا همچنان مالکیت کامل شرکت را در اختیار داشته باشد.

او طی مصاحبه‌ای با تاکر کارلسون در ماه آوریل گفت: «ما می‌خواستیم مستقل باشیم. ما می‌دانستیم که ماموریت و اهداف ما لزوما با اهداف صندوق‌های سرمایه‌گذاری که ممکن است روی ما سرمایه‌گذاری کنند، هم‌سو نیستند.»

راه‌حل دوروف از جنس کریپتو بود. در سال ۲۰۱۸ تلگرام بیش از ۱.۷ میلیارد دلار برای یک طرح رمزارز بومی از ۱۷۰ سرمایه‌گذار ثروتمند جذب کرد. بخشی از این سرمایه به توسعه فناوری بلاک‌چین برای تراکنش‌های دیجیتال اختصاص یافت.

در بین سرمایه‌گذاران این طرح نام شرکت‌های سرمایه‌گذاری جسورانه سیلیکون‌ولی مثل Lightspeed Venture Partners و Sequoia Capital نیز به چشم می‌خورد. همچنین سرمایه‌گذاران دیگری از جمله رومن آبراموویچ، میلیاردر روسی و جن مارسالک، یکی از مدیران شرکت پرداخت Wirecard نیز به چشم می‌خورد که بعدها به جاسوسی برای روسیه متهم شد و به اتهامات مختلفی از جمله کلاهبرداری تحت تعقیب است.

تلاش رمزارزی تلگرام موفق بود اما در سال ۲۰۲۰ این شرکت پس از اعلام کمیسیون بورس و اوراق بهادار مبنی بر نقض قوانین اوراق بهادار فدرال و خطر برای سرمایه‌گذاران خرد، به اجبار طرح کریپتویی خود را متوقف کرد.

تلگرام با بازگرداندن پول سرمایه‌گذاران موافقت کرد اما تا همان تاریخ یک سوم از پول دریافتی را براساس بیانیه ارائه شده به SEC، هزینه کرده بود. تلگرام به سرمایه‌گذاران پیشنهاد کرد تا بخشی از پول دریافتی را به آنها پرداخت کند و در تاریخ دیگری باقی پول را با ۱۰ درصد سود به آنها بپردازد.

چندین سرمایه‌گذار این طرح از تلگرام شکایت کردند. خشم آنها با اطلاع از حقوق سالانه ۱۲ میلیون دلاری دوروف برای دوره ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰ نیز تشدید شد. در نهایت سرمایه‌گذاران به توافق خصوصی با تلگرام رسیدند.

تلگرام در همین دوره برای اولین برای درآمدزایی با تبلیغات تلاش کرد. با این حال برند‌های شناخته شده به دلیل شهرت این پلتفرم به میزبانی از پروپاگاندای تروریستی و راست‌های افراطی، از این پلتفرم رو برگرداندند و تنها مشتریان کوچکی از این طرح استقبال کردند.

در سال ۲۰۲۱، دوروف برای دریافت وام اقدام کرد. او براساس این طرح به سرمایه‌گذاران طرح اوراق قرضه‌ای را پیشنهاد کرد که در صورت تامین مالی، از ۱۰ درصدی تخفیف در زمان عرضه عمومی برخوردار می‌شوند.

تلگرام طی چندین مرحله ارائه اوراق قرضه از سال ۲۰۲۱ تا به امروز، در مجموع ۲.۴ میلیارد دلار را سرمایه‌گذارن مختلفی از جمله صندوق ثروت ملی امارت جذب خود کرد. همچنین براساس داده‌های بلومبرگ، بلک‌راک،‌ بزرگترین صندوق مدیریت سرمایه جهان نیز مقداری اوراق قرضه تلگرام را تحت مالکیت خود دارد.

طبق گفته برخی از دارندگان این اوراق، افزایش سریع تعداد کاربران تلگرام باعث رشد ارزش این اوراق شد. دستگیری دوروف ارزش آنها را به شکل قابل توجهی کاهش داد اما از آن زمان تا به امروز این ریزش تا حد زیادی جبران شده است.

دوروف در ماه مارس به فایننشال تایمز درمورد یک عرضه عمومی احتمالی گفت که طبق برآورد او در اوایل سال ۲۰۲۶ انجام می‌شود. با این حال برنامه‌های بنیان‌گذار تلگرام پس از دستگیر تغییر کرده است.

تلگرام از پاسخ به درخواست اظهارنظر درمورد برنامه‌های عرضه اولیه سهام خوداری کرده است و می‌گوید همچنان به طور کامل تحت مالکیت دوروف است و او میل یا نیازی به فروش سهام ندارد.

برخی از سرمایه‌گذاران نگران شرایط شرکت هستند. دو صندوق آمریکایی می‌گویند پس از بررسی جزئیات مالی این شرکت، از حمایت مالی منصرف شده‌اند و نگران ثبات تجاری این شرکت با توجه به انتقادات قانونی و رگولاتوری هستند.

تلگرام می‌گوید به موقع بدهی خود به سرمایه‌گذاران را پرداخت می‌کند. دارایی‌های رمزارزی این پلتفرم با پیروزی ترامپ و حمایت او از جهان رمزارز ارزشمندتر شده‌اند.

دوروف که کمتر درمورد اتهامات خود صحتب کرده است از ماه آگوست در هتلی در پاریس مستقر است. او از طریق کانال تلگرامی خود که حدود ۱۳ میلیون دنبال کننده دارد با مخاطبان در ارتباط است.