توکنومیکس چیست؛ بررسی ارزش اقتصادی ارزهای دیجیتال

به گزارش پیوست، اقتصاد توکنی یک جنبه حیاتی از هر پروژه مبتنی بر بلاک چین است، زیرا به طور مستقیم بر عواملی مانند ارزش توکن، پویایی عرضه و تقاضا، گردش توکن و روند کلی بازار تأثیر می گذارد. با درک توکنومیکس، توسعه‌دهندگان و سرمایه‌گذاران بلاک چین می‌توانند مدل‌های توکن مؤثری را طراحی و پیاده‌سازی کنند که با کمک آن رشد شبکه را تقویت کنند. درک این مفهوم در دنیای تجارت دیجیتال، کاربران را به مشارکت تشویق و پایداری ثبات اکوسیستم بلاک چین را تضمین کند.

توکنومیکس، مفهوم مهمی است که باید هنگام تصمیم‌گیری سرمایه گذاری در نظر گرفته شود. زیرا پروژه‌ای که دارای انگیزه‌های هوشمندانه و طراحی شده‌ای برای خرید و نگهداری توکن‌ها به مدت طولانی است، با درنظر گرفتن اقتصاد چرخشی بیشتر دوام می‌آورد و بهتر عمل می‌کند. از این‌رو هنگام راه‌اندازی یک پروژه، اعضای بنیان‌گذار و توسعه‌دهندگان برای جذب سرمایه‌گذاری و موفقیت پروژه، باید توکنومیک ارز دیجیتال بومی خود را به دقت در نظر بگیرند.

ویژگی های اصلی توکنومیکس

ساختار اقتصاد یک ارز دیجیتال مشوق‌هایی را تعیین می‌کند که سرمایه گذاران را تشویق به خرید و نگهداری یک سکه یا توکن خاص می‌کند. درست مانند تفاوت همه ارزهای فیات، هر ارز دیجیتال سیاست پولی خاص خود را دارد که این مفهوم ارزش سرمایه‌گذاری آن‌ها را تعیین می‌کند.
توکنومیکس دو چیز را در مورد اقتصاد کریپتو تعیین می‌کند: مشوق‌هایی که نحوه توزیع توکن را مشخص می‌کنند و کاربرد توکن‌هایی که بر تقاضای آن تأثیر می‌گذارند. عرضه و تقاضا تأثیر زیادی بر قیمت دارد و پروژه‌هایی که مشوق‌های مناسب را دریافت می‌کنند، می‌توانند ارزششان افزایش یابد.
در ادامه به متغیرهای اصلی که توسعه‌دهندگان تغییر می‌دهند و بر ساختار توکنومیکس تأثیر می گذارند، پرداخته شده است:

• استخراج و سرمایه گذاری:

برای لایه پایه‌ای بلاک چین‌ها، مانند اتریوم 1.0 و بیت کوین، استخراج (Mining) انگیزه‌ی اصلی شبکه غیرمتمرکز رایانه‌ها برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها است. در اینجا، توکن‌های جدیدی به کسانی داده می‌شود که قدرت محاسباتی خود را صرف کشف بلوک‌های جدید، پر کردن آن‌ها با داده‌ها و افزودن آن‌ها به بلاک چین می‌کنند. شرط بندی به کسانی که نقش مشابهی را ایفا می‌کنند پاداش می دهد. اما در عوض با قفل کردن تعدادی از سکه ها در یک قرارداد هوشمند، به این ترتیب بلاک چین‌هایی مانند تزوس کار می‌کنند. در واقع این مدلی است که اتریوم با ارتقاء 2.0 خود به سمت آن حرکت می‌کند.

• بازده:

پلتفرم های مالی غیرمتمرکز بازدهی بالایی را برای تشویق مردم به خرید و سهام دادن توکن‌ها ارائه می دهند. توکن‌ها در استخرهای نقدینگی سهام قرار می‌گیرند؛ استخرهای عظیمی از ارزهای دیجیتال که به چیزهایی مانند صرافی‌های غیرمتمرکز و پلت‌فرم‌های وام‌دهی قدرت می‌دهند؛ در قالب توکن‌های جدید پرداخت می‌شود.

• سوزاندن توکن‌ها:

برخی از زنجیره‌های بلوک یا پروتکل‌ها “توکن‌ها را سوزانده” و به طور دائمی آن‌ها را از چرخه جریان خارج می‌کنند تا میزان عرضه سکه‌ها در چرخه کاهش یابد. طبق قوانین عرضه و تقاضا، کاهش میزان عرضه توکن‌ها باید به حمایت از قیمت آن‌ها کمک کند زیرا توکن‌های باقیمانده در چرخه جریان کم‌یاب‌تر می‌شوند. در ماه اوت ۲۰۲۱، اتریوم شروع کرد به سوزاندن بخشی از توکن‌هایی که به عنوان هزینه تراکنش ارسال می‌شدند؛ به جای اینکه آن‌ها را به ماینرها ارسال کند.

• منابع محدود در مقابل منابع نامحدود:

این مفهوم حداکثر عرضه یک توکن را تعیین می‌کند. به عنوان مثال، توکنومیک بیت کوین حکم می‌کند که هرگز نمی‌توان بیش از ۲۱ میلیون سکه استخراج کرد و انتظار می‌رود آخرین سکه در حدود سال ۲۱۴۰ وارد گردش شود. در مقابل، اتریوم حداکثر محدودیتی ندارد، اگرچه انتشار آن در هر سال محدود است. پروژه‌های NFT (توکن غیرقابل تعویض) کمبود را به حد افراطی می‌رسانند. برخی از مجموعه‌ها ممکن است تنها یک NFT را برای یک اثر هنری برش دهند.

• خصیص توکن و دوره‌های سرمایه گذاری

برخی از پروژه‌های رمزنگاری توزیع دقیق توکن‌ها را به خود اختصاص می‌دهند. اغلب تعداد معینی از توکن‌ها برای سرمایه‌گذاران یا توسعه‌دهندگان، مخاطره‌آمیز رزرو می‌شود. اما نکته مهم این است که آن‌ها می‌توانند آن توکن‌ها را تنها پس از یک زمان مشخص بفروشند. این به طور طبیعی بر عرضه در گردش سکه در طول زمان تأثیر می‌گذارد. در حالت ایده‌آل، تیم پروژه سیستمی را پیاده‌سازی می‌کند که در آن توکن‌ها به گونه‌ای توزیع می‌شوند که تأثیر آن بر عرضه در گردش و قیمت توکن را تا حد امکان کاهش می‌دهد.

چه کسی تصمیمات در حوزه توکنومیک را می گیرد؟

همه این تصمیم‌های مربوط به اقتصاد توکن‌ها در سطح پروتکل گرفته می‌شوند و بیشتر توکنومیک‌ها توسط توسعه‌دهندگان بنیان‌گذار آن در کد رایانه‌ای یک ارز دیجیتال خاص ساخته می‌شوند. قبل از انتشار یک ارز دیجیتال، توکنومیک آن اغلب در یک کاغذ سفید مربوطه نشان داده می شود، که یک سند عمیق است که توضیح می دهد ارز دیجیتال پیشنهادی چه کاری انجام خواهد داد.

همچنین نحوه‌ی عملکرد آن و هر فناوری زیربنایی را توضیح می‌دهد؛ معروف ترین آنها کاغذ سفید بیت کوین است که پایه و اساس اولین ارز دیجیتال عملکردی با فناوری دفتر کل توزیع شده به نام بلاک چین را ایجاد کرد. به طور بحرانی، راه حلی برای مشکل «خرج دوگانه» ارائه می‌دهد که قبلاً از موفقیت پرداخت‌های دیجیتال و هزینه‌های بدون نقد جلوگیری می‌کند.

توکنومیکس، نقش نظریه‌ بازی (Game Theory) در آن

بسیاری از توکن‌ها به اصطلاح توکن‌های کاربردی هستند، به این معنی که هدف خاصی در یک اکوسیستم خاص دارند. به عنوان مثال، AMP برای یک سیستم سپرده غیرمتمرکز استفاده می‌شود، و توکن DeFi Pulse Index Coop یک صندوق شاخص غیرمتمرکز را برای توکن‌های DeFi برتر قدرت می‌دهد.

تئوری بازی یک مفهوم اقتصادی است که فرض می‌کند معامله‌گران، بازیگران منطقی هستند و با توجه به مشوق‌های خاصی در نهایت به انتخاب بهینه (مانند شرط‌بندی ETH برای کسب بازده بالا، استخراج بیت‌کوین و غیره) می‌پردازند. برای مثال، دو برنامه توکنومیک بسیار متفاوت را با هم مقایسه کنید: برنامه Olympus DAO، پروژه ارز ذخیره غیرمتمرکز بحث برانگیز، و برنامه Loot، بازی برگه شخصیت NFT که توسط کارآفرین و برنامه نویس کامپیوتر، Dom Hofmann، که از بنیانگذار میزبانی ویدیویی بود، ساخته شده است.

در چند سال گذشته، دارندگان توکن توانسته‌اند با رای دادن با استفاده از توکن‌ها از طریق سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز یا DAO به قوانینی که اقتصاد یک ارز دیجیتال را تعریف می‌کنند، رأی دهند. به عنوان مثال، یک DAO ممکن است به تغییر تعداد توکن‌های صادر شده به سهامداران رای دهد – کسانی که توکن ها را برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها متعهد می‌کنند.

ارتباط Tokenomics با صندوق بزرگ غیرمتمرکز بازار ارز Olympus DAO

به عنوان مثال، Olympus DAO نوعی صندوق بزرگ غیرمتمرکز بازار پول را اداره می‌کرد که در آن کسانی که می‌خواستند یک ارز ذخیره قابل اعتماد ایجاد کنند، از وجوه اضافی که به این مخزن می‌پیوندند، بهره می‌بردند. با توجه به مدل تئوری بازی پروژه (که توسط میم (3،3) محبوب شده است)، منطقی‌ترین انتخاب این بود که OHM را در پروتکل ترکیب خودکار قرار دهیم.

این اتفاق به دلیل ویژگی های پروتکل رخ داده است. با شرط بندی OHM، ارز ذخیره غیرمتمرکز را تقویت می کنید و به مردم اجازه می دهید اوراق قرضه بیشتری بخرند. اگر همه OHM را بفروشند، این به قیمت پروتکل لطمه می زند و همه دارندگان ضربه خواهند خورد. بنابراین، می‌توانید ببینید که چگونه پروتکل توکنومیک، مردم را تشویق به خرید و به اشتراک گذاشتن توکن می‌کند.

در واقع اقتصاد توکنی همیشه طبق برنامه پیش نمی‌رود. در نهایت، پس از انحلال سرمایه گذارانی که از منبع نقدینگی OHM بر روی یک پلتفرم شخص ثالث استفاده می‌کردند، افراد زیادی این پروتکل را فروختند. این باعث شد که قیمت به طور چشمگیری کاهش یابد و دیگر سرمایه گذاران را از ارز دیجیتال توکن بترساند.

از سوی دیگر، Loot یک پروژه NFT است که توسط Hofmann ایجاد شده است. توکنومیک آن به هر کسی اجازه می‌دهد لوت را به‌محض راه‌اندازی خریداری کند. ۱۰۰۰۰ برگه کاراکتر، که آیتم‌هایی را فهرست می‌کردند که شخصیت‌های یک بازی هنوز ساخته نشده بودند، تقریباً بلافاصله فروخته شدند. توکنومیک بازی هافمن حول محور کمبود می‌چرخید. از آنجایی که فقط ۱۰۰۰۰ برگه کاراکتر وجود داشت و در توییتر تبلیغاتی می‌شد، بسیار ارزشمند شدند.

 نقش حکمرانی رمز ارز و هماهنگی غیرمتمرکز بر توکنومیکس

حاکمیت این روزها نقش بزرگی در توکنومیکس ایفا می‌کند. بسیاری از توکن‌ها به‌عنوان توکن‌هایی به اصطلاح حاکمیتی عمل می‌کنند؛ به این معنی که به دارندگان حق رأی داده می‌شود تا بر قوانین و تصمیم‌های آینده یک پروژه تأثیر بگذارند. همه اینها به نام تمرکززدایی است. به جای اینکه یک گروه متمرکز از توسعه‌دهندگان، شات‌ها را فراخوانی کنند، دارندگان توکن می‌توانند در مورد نحوه اجرای پلتفرم رای دهند.

به توکن های حاکمیتی مانند سهام در یک شرکت سهامی عام بدون مدیر عامل فکر کنید. پلتفرم‌های DeFi از طریق DAOها کار می‌کنند – نامی که به یک سیستم حاکمیتی داده شده است که بر حاکمیت توکن متکی است. دارندگان می‌توانند در مورد هر چیزی رای دهند: به عنوان مثال، از زمان نوشتن این مقاله، DAO Uniswap در حال بحث در مورد استقرار Uniswap V3 در زنجیره اثبات سهام Polygon و زنجیره Gnosis است.

Tokenomics برای موفقیت یک پروژه بسیار مهم است. همانطور که یک مدیر عامل بی پروا می تواند یک شرکت را در زمین راه اندازی کند، تصمیمات حاکمیتی ضعیف می‌تواند پروژه‌های برتر DeFi را از بین ببرد و همه چیز شکست بخورد. اما همیشه این امکان هم وجود دارد با “فورک کردن سخت” یک ارز دیجیتال – یک فرآیند کپی کردن پایگاه کد یک بلاک چین، ایجاد چند تغییر سازگار غیرقابل پیشینه و مهاجرت ارزهای دیجیتال و اعتبار سنجی قدیمی به شبکه جدید، یک برنامه زمان بندی توکنومیک جدید را ایجاد کنید.