کسب‌‌وکارهای فاوا: قطعی اینترنت آسیب زده است/ نمایندگان حاکمیت: پلتفرم‌های بومی را توسعه دهیم نمایندگان بخش خصوصی در نشستی از دغدغه‌های‌شان در زمان قطعی اینترنت سخن گفتند اما نمایندگان حاکمیت در پاسخ به توسعه پلتفرم‌های بومی تشویق کردند

به گزارش پیوست، امروز (۱۸ مهر ۱۴۰۱) اتاق بازرگانی ایران نشستی برای «بررسی اثرات محدودسازی اینترنت بر کسب‌وکارها» برگزار کرد که قرار بود در آن نمایندگانی از سه قوه حضور پیدا کنند تا دغدغه‌های بخش خصوصی را بشنوند اما اغلب نمایندگان حاکمیتی حضور پیدا نکردند و افراد حاضر نیز پاسخ درخوری در مورد قطعی اینترنت و جبران خسارت‌های آن نداشتند.

محسن عامری، دبیر شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی اتاق بازرگانی، با اشاره به اینکه اینستاگرام اقتصادی ۴۰ هزار میلیارد تومانی دارد و دو میلیون و ۴۰۰ هزار کسب‌وکار در آن مشغول فعالیت‌اند گفت پلتفرم‌های داخلی نمی‌توانند جایگزین آن شوند.

وزیر ارتباطات ۱۶ مهرماه گفته بود: «در عین حال که تلاش می‌کنیم محدودیت‌های خارجی برطرف شود، برای تقویت ظرفیت‌های داخلی هم تلاش می‌کنیم.»

قبل از فشار دادن دکمه فکر کنیم

فرزین فردیس، نایب رئیس کمیسیون دانش‌بنیان اتاق بازرگانی ایران، گفت: بر اساس حساب‌های ملی سهم ICT در تولید ناخالص داخلی ۳.۳ درصد است. آسیب قعطی اینترنت به کل این صنعت و نه فقط اینستاگرام وارد می‌شود. این صنعت محدود به خودش نیست. بورس، بانک و بیمه و… همگی وابسته به ICT هستند. این صنعت زیرساخت حیاتی برای کل اقتصاد کشور است و با محاسبه بخش‌های دیگر خسارت بیشتر نیز خواهد شد.

فردیس افزود:‌ سال‌های گذشته سرمایه‌گذاران می‌گفتند صنعت شما به سیم و دکمه بند است که به راحتی قطع می‌شوند. قبل از اینکه هر سیمی را قطع می‌کنیم یا هر دکمه‌ای را می‌زنیم کمی فکر کنیم.

او درباره افزایش آمار مهاجرت نیروی کار نیز هشدار داد و گفت: از ۶ هزار مدیر میانی و ارشد، ۷۶ درصد میل به مهاجرت‌شان زیاد و خیلی زیاد است. ۹ درصد از این ۶ هزار مدیر اقدام به مهاجرت کرده‌اند. بعد این ماجرا فکر می‌کنید چه اتفاقی می‌افتد؟

حسین سلاح‌ورزی، نایب‌رئیس اتاق بازرگانی، نیز به تبعات قطعی اینترنت اشاره کرد و گفت: تقاضای VPN حدود ۳۰ برابر شده است. آمار متعددی وجود دارد که کسب‌وکارهای اینستاگرام با کاهش جدی بازدید و تعطیلی مواجه شده‌اند. درآمدهای شرکت پست نیز یک‌سوم شده است. در شرایطی که اقتصاد کشور با ریسک‌های متعددی مثل تحریم و تورم و افزایش نرخ ارز مواجه است مشکل اینترنت باعث کاهش جدی سرمایه‌گذاری در این بخش و سرخوردگی فعالان این حوزه می‌شود.

حسن هاشمی، رئیس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور، نیز گفت: در این شرایط صحبت از شرایط اقتصادی سخت است. مسائل دیگری اتفاق می‌افتد که شاید در اولویت باشند. کشورها در دنیای مجازی در حال پیشرفت هستند و تلاش می‌کنند مرزهایشان در دنیای مجازی را توسعه دهند اما ما به دنبال فیلترینگ و خودتحریمی هستیم.

هاشمی ادامه داد: بزرگ‌ترین معضل کشور تولید محتواست. در همه حوزه‌ها دنباله‌رو جهان اول هستیم. تولید پردازنده، سیستم‌عامل، سرورها و… در توان ما نیست‌. اگر قبول کنیم در حوزه‌هایی که توانمندیم پیشرفت می‌کنیم. اوایل دهه ۸۰ در تولید محتوا جزو ۱۰ کشور اول دنیا بودیم. وبلاگ‌های خوبی داشتیم اما آنها را هم بستیم و پشت پا زدیم. اکوسیستم نوآوری را مانند منابع طبیعی از بین نبریم.

قانون تولید دانش‌بنیان شوخی تلخی بود

افشین کلاهی، رئیس هیات مدیره مجمع تشکل‌های دانش‌بنیان ایران، در این نشست گفت: بزرگی که بین ما نیست با وجود سن کمش گفت وظیفه اولیه هر دولتی تامین رفاه است، رفاه به معنای کف هرم مازلو. بعد از آن امنیت قرار می‌گیرد. در کشور هنوز باور نکرده‌ایم دسترسی به اینترنت جزو زیرساخت‌های اساسی است. مثل برق و جاده و خیابان و به راحتی نمی‌شود مردم را از آن محروم کرد.

او ادامه داد: بحث دانش‌بنیان شوخی تلخی بود. قانونی تصویب شد و تلاش کردیم با آن مشکل سرمایه‌گذاری را حل کنیم. زمانی که نااطمینانی وجود داشته باشد سرمایه‌گذار جذب نمی‌شود. بزرگ‌ترین ترس من این است که قطع اینترنت تبدیل به موضوعی عادی شود.

به گفته او، مبلغی حدود روزی سه هزار میلیارد تومان در معرض تهدید قرار گرفته است. البته این تهدید به معنای خسارت و ضرر نیست اما از حاشیه امن خارج شده است.

فرشید شکرخدایی رئیس کمیسیون توسعه پایدار، محیط‌‌زیست و آب اتاق ایران نیز گفت: ما هنوز درگیر این موضوع هستیم که در سال‌های انتهای انقلاب صنعتی سوم دستاوردهای این انقلاب در کشور قطع نشود. باید این پیام را به حاکمان گرانقدر خود بدهیم، از ما درخواست فعالیت در انقلاب صنعتی چهارم نکنند وقتی فعالیت در انقلاب صنعتی سوم امکان ندارد. تا دیروز در کشور کاسبان تحریم داشتیم، حالا کاسب وی‌پی‌ان هم داریم.

او ادامه داد: اگر درشکه و اسب جایگزین تاکسی شد می‌توانیم به قبل از انقلاب صنعتی سوم برسیم. باید این پیام روشن و واضح صادر شود که نمی‌توان بدون ارتباط در جهان کسب‌وکار کرد، چه داخلی و چه خارجی.

روبیکا کمین کرده است؟

نیما قاضی، رئیس انجمن تجارت الکترونیک تهران، در این نشست گفت: حاکمیت حرف روشنی می‌زند و آن این است که من دارم برای بقا می‌جنگم و در این شرایط مبالغ ناچیز اقتصاد کشور اهمیتی ندارد. وزیر ارتباطات هم می‌گوید دست من نیست. وقتی صحبت از برآورد خسارت می‌کنیم برای جبران آن است. الان کسی گفته دوباره می‌سازد یا جبران می‌کند؟

قاضی همچنین بیان کرد: پیام اقتصادی من این است که جای اشتباهی سرمایه‌گذاری می‌کنیم. دو سال پیش کسی در روبیکا ۲۵۰۰ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری کرد. دستاوردی نداشت و می‌گفت تجربه خوبی بود. الآن شنیده می‌شود قرار است ۲۵۰۰ میلیارد دیگر در اختیار روبیکا گذاشته شود. این مبلغ از کل سرمایه در اکوسیستم استارت‌آپی بیشتر است.

او افزود: شبکه‌ اجتماعی از جنس سرور و پلتفرم نیست. از جنس اعتماد نیز هست‌. چطور بدون اعتماد می‌شود شبکه اجتماعی ساخت.

روزبه بابازاده رئیس انجمن اینترنت اشیا و رئیس کمیسیون اینترنت اشیا نصر تهران نیز گفت: تسلیت عرض می‌کنم بابت درگذشت صنعت هوشمندسازی کشور که با وصل شدن اینترنت هم نمی‌تواند به وضعیت گذشته‌اش بازگردد. در صنعت هوشمندسازی بالای ۵۰ درصد مدیران اقدام به مهاجرت کرده‌اند. شرکت‌های ما به عمان و دوبی و ترکیه رفته‌اند. قبل قطعی اینترنت مشکل با حکمرانی در بحث انحصار صنعت حمل‌ونقل و اینترنت اشیا و هوشمندسازی داشتیم.

بابازاده همچنین اضافه کرد: در اینترنت اشیا خیلی صدمه خوردیم. کسب‌وکارها فقط پلتفرمی‌ها نیستند. بزرگ‌ترین پروژه هوشمندسازی صنعت کشور ۹ سال رویش کار شده بود و دو هفته پیش متوقف شد.

او در مورد خطر گسترش استفاده از فیلترشکن گفت: مشکل هک شدن هم به لایه حکومت برمی‌گردد. فیلتر می‌کنید و مردم به سمت استفاده از وی‌پی‌ان می‌روند. وی‌پی‌ان دری است که آن را برای هکرها باز گذاشته‌ایم. حکومت اگر می‌خواهد فیلتر کند، هزینه آن را بر عهده بگیرد.

زهرا نقوی، مدیر کانون تکرا که در زمینه کارآفرینی زنان سرپرست خانوار و حاشیه‌نشین فعالیت می‌کند، در مورد آسیبی که قطع اینترنت به این افراد زده توضیح داد: زنانی که با ما کار می‌کنند دسترسی اندک به اینترنت و سطح سواد پایینی دارند. اکنون با قطعی اینترنت خیلی از اینها به خاطر محدودیت‌ها به دستفروشی برگشته‌اند. تلاش‌هایی که انجام شده از دست رفته و اینها درمانده شده‌اند.

این عضو اتاق بازرگانی ایران ادامه داد: این پلتفرم‌ها بازار جدیدی ایجاد کردند که الآن از آن محروم شده‌ایم. در مناطق محروم همیشه واسطه‌ها مشکل بوده‌اند و پلتفرم‌ها این مشکل را حل کرده بودند.

توضیح نمایندگان حاکمیت

حسین میرزاپور عضو کمیسیون تنظیم مقررات و مشاور وزیر ارتباطات به نمایندگی از این وزارتخانه در جلسه حاضر شده بود تا به انتقادات پاسخ دهد. او گفت: در کمیسیون تنظیم مقررات اگر بخش خصوصی خوشحال و شاداب نباشد، تنظیم‌گری معنی ندارد. وظیفه من این است حال بخش خصوصی را بسنجم.

او ادامه داد: وزیر در جلسه‌ای به رئیس قوه قضائیه گفت پلتفرم خارجی هر کاری خواست می‌کند و پلتفرم داخلی تحت فشار است. کشور از این مرحله عبور کرده است که دولت بخواهد حکمرانی کند. در این شرایط نیاز به گفت‌وگو داریم. باید قبول کنیم اقتصاد پایه امنیت است و امنیت بدون توسعه اقتصادی ممکن نیست.

او از برگزاری جلسات مفصلی بین وزیر ارتباطات و ارکان وزارتخانه به منظور رسیدن به فرمولی برای جبران خسارت خبر داد.

میرزاپور به توسعه و حمایت‌ از پیام‌رسان‌های داخلی نیز اشاره کرد و گفت: تکلیف حمایت از پیام‌رسان‌های داخلی باید مشخص شود. اگر صدای بخش خصوصی این است که هیچ حمایتی از دولت برای توسعه پیام‌رسان بومی نمی‌خواهیم، می‌پذیریم. انحصار ایجاد کردن به بهانه بومی‌سازی جزو خطوط قرمز وزارت ارتباطات است.

قاسم خداوردی‌لو، مدیر ارتباط با بخش خصوصی مرکز ملی فضای مجازی، نیز در پاسخ به انتقادات گفت: خسارت به کسب‌وکارها را انکار نمی‌کنم اما باور دارم فیلتر اینستاگرام با پایان اتفاقات رفع می‌شود و جای نگرانی نیست.

او به نمایندگان بخش خصوصی حاضر در نشست گفت: فضای اقتصادی را سیاست‌زده نکنیم. این سیگنالی است که می‌دهیم.

به گفته او، بخش مهمی  از جامعه خواهان پلتفرم داخلی است. او به اینستاگرام نیز اشاره کرد و گفت باید نمونه داخلی آن رشد کند.

خداوردی‌لو در پایان از بخش خصوصی خواست برای کاهش ضرر و زیان، طرح‌های پیشنهادی خود را اعلام کنند و فقط بیانیه دادن کافی نیست، بخش خصوصی باید مطالبه کند.