الگوریتم‌ شبکه‌های اجتماعی یا چشمان ما در دنیای واقعی

خداحافظ صفحاتی که همه چیز و همه کسی که ما دنبال می‌کردیم را در یک نوار نامحدود نشان می‌دادند و تنها محتوا را براساس تاریخ مرتب می‌کردند. و سلام به صفحاتی که هرچیز کلیک خوری را نشان می‌دهند.

تقریبا در همین دوران فیسبوک -که بخش اخبارش از سال 2009 توسط الگوریتم اداره می‌شد- دکمه بازگشت به بخش «تازه‌ترین‌ها» را حذف کرد.

شاید حتی به این مسئله فکر هم نکنید و یا بگویید چیز مهمی نیست. اما مسئله اینجاست که این الگوریتم‌ها نه تنها آلبوم جدید تایلرسویفت را به موضوع شماره یک جهان تبدیل می‌کند بلکه قدرت نفوذ مطالب مشکل ساز-حملات، شایعات، نظریه‌های توطئه- را نیز افزایش می‌دهند. این الگوریتم‌ها ما و حباب اطراف ما را بزرگتر و بزرگتر می‌کنند.

هنی فرید پروفسور کامپیوتر در دانشگاه برکلی کالیفرنیا می‌گوید: «افراد هستند که کارهای بدی در اینترنت انجام می‌دهند۰کیوانان، برتری طلبان سفیدپوست- در انیجا مسئله این نیست که فیس‌بوک، یوتیوب و دیگر شبکه‌های اجتماعی به آنها اجازه حضور می‌دهند، بلکه مشکل اینجاست که آنها را تقویت می‌کنند.»

ما شاهد بدترین حالتی هستیم که پیشتر یک تصور بود. چیزهایی به مردم نشان داده می‌شود که برایشان بیشترین جذابیت را دارند و آنها هم کلیک می‌کنند، می‌خوانند و تماشا می‌کنند و به این ترتیب در لونه خرگوشی با افکا و ایده‌های یکسان گرفتار می شوند و تنها با افرادی با ذهنیت مشابه ارتباط دارند. در واقع مردم در یک نسخه شخصی سازی شده در واقعیت زندگی می‌کنند و به این ترتیب به اغتشاشات پایتخت کشیده می‌شوند.

شبکه اجتماعی مطمئنا تنها مقصر این ماجرا نیست و در شبکه های اجتماعی همه تقصیرات گردن ربات‌ها نیست. بستن حساب توییتر و فسیبوک دونالد ترامپ دقیقا عکس این موضوع را نشان می‌دهد: به نظر می‌رسد هنوز انسان‌هایی که در این شرکت‌ها کار می‌کنند حرف آخر را می‌زنند. (و تا آنجایی که می‌دانم ما هم می‌توانیم از شبکه اجتماعی خارج شویم).

اما در قلب این بحران شاهد یک مشکل بزرگ در حوزه تکنولوژی هستیم: کامپیوتر‌ها کنترل آنچه می‌بینیم را به دست دارند و هیچ شفافیتی درمورد نحوه عملکرد آنها نیست.

معمولا هدف من از نوشتن ارائه راه‌حل برای مشکلات تکنولوژی است اما در این مورد این چنین نیست-مطمئنا این مشکل به این سادگی نیست. من تنها ایده خودم را به شما خاهم گفت.

ایده شماره ۱: حذف الگوریتم‌ها و تبلیغات

مارک واینستین بنیانگذاری شبکه اجتماعی می‌وی(MeWe) که خودش را به عنوان ضد فیس‌بوک معرفی می‌کند راه‌حلی روشن برای این مشکل ارائه کرده و آن بازگشت به صفحه اتفاقات به ترتیب تاریخ و بدون هیچگونه دستکاری است.

در می‌وی شما دوستان، صفحات یا گروه‌ها را دنبال می‌کنید. پست‌ها در همانطور که ارسال شده‌اند در صفحه اتفاقات شما نمایش داده می‌شوند. واینستین می‌گوید «بدون تبلیغات، بدون بازاریاب، مسئول سیاسی و هیچ عضوی نمی‌تواند محتوا را تقویت کند و در صفحه اتفاقات فرد دیگری نمایش دهد. درنتیجه ایده تقویت مخرب و بی حد کاملا بی معنی خواهد بود. این اتفاق در می‌وی رخ نخواهد داد».

به عقیده او این حالت به ویژه از انتشار شایعات جلوگیری می‌کند. او می‌گوید: «شما باید انتخاب کنید که شایعات را دنبال کنید. یک الگوریتم یا دولت چین و روسیه نمی‌توانند این شایعات را به شما غالب کنند».

با این حال در هفته گذشته کاربران راست افراطی که به دنبال جایگزینی برای فیسبوک، توییتر و پارتلر بودند به «می‌وی» مهاجرت کردند و طبق آمار این پلتفرم در حال حاضر 15.5 میلیون کاربر دارد. واینستین می‌گوید که این شبکه اجتماعی سرمایه‌گذاری هنگفتی روی مسئله نظارت داشته و شرایط خدمت رسانی این پلتفورم روشن است: اگر ترغیب به خشونت کنید، مضمون غیرقانونی پست کنید و غیره از این پلتفورم اخراج خواهید شد. پس از حذف پارلر، می‌وی با اپل، گوگل و آمازون همکاری داشته تا اطمینان حاصل کند که این شبکه اجتماعی با دستورالعمل‌های نظارتی آنها همخوانی دارد.

اما مشکل تایم‌لاین بدون الگوریتم این است که موضوعات پراکنده می‌شوند و مرتب کردن‌ آنها دشوار است. وقتی من از توییتر، فیسبوک و اینستاگرام سوال کردم که چرا پیش فرض ترتیب بندی براساس تاریخ را کنار گذاشتند آنها دقیقا به همین مشکل اشاره کردند.

واینستین می‌گوید می‌وی که هزینه خود را از قابلیت‌های پولی این اپلیکیشن و گزینه اشتراک ویژه تامین می‌کند-و نه از تبلیغات-با استفاده از فیلتر‌ها و ابزار‌های مدیریت موضوعات این موضوع را حل کرده است؛ شما می‌توانید مخاطبان، گروه‌ها و صفحاتی که دنبال می‌کنید را مرتب کنید. واینستین می‌گوید از آنجایی که هیچ تبلیغات هدفمندی وجود ندارد، می‌وی اطلاعاتی درمورد شما جمع‌آوری نمی‌کند.

ایده شماره 2: اولیوت زدایی و نابودی

البته اینکه بخواهیم به شرکت‌های بزرگی که از تبلیغات درآمد خود را تامین می‌کنند حذف الگوریتم را بیاموزیم درست مثل این است که من به سگم یاد بدهم.

به جای این کار متخصصان معتقدند که پلتفرم‌ها باید اولویت زدایی خشونت و توطئه را جدی بگیرند و محتوای مورد اطمینان، درست و معتبر را اولویت دهی کنند، حتی اگر این موضوع به معنای مشارکت کمتر کاربران باشد.

پروفسور فرید می‌گوید «الگوریتم‌ها باید تصمیم بگیرند که من فکر می‌کنم روزنامه وال‌استریت، ویکیپدییا و سازمان جهانی بهداشت بیشتر از Dumbdumb.com ارزش داشند».

این روش عملا هم بازدهی خود را اثبات کرده است. در ماه مارس 2020 مطالعه‌ای توسط پروفسور فرید و دیگر محققان نشان داد که یوتیوب پس از تغییر الگوریتم‌های پیشنهاد دهنده خود انتشار ویدیو‌های توطئه را کاهش داد.

فیسبوک نیز این کار را انجام داده است. در هفته‌‌های منتهی به انتخابات، فیس‌بوک و اینستاگرام انتشار اطلاعاتی را که الگوریتم این پلتفرم‌ها مشکوک به شایعه تشخیص می‌داد را محدود کردند و درنتیجه ادعاهای مربوط به تقلب انتخاباتی کاهش یافتند.

همچنین شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد پس از تعلیق حساب کاربری ترامپ در توییتر انتشار پست‌های مربوط به کلاهبرداری در انتخابات کاهش یافت.

قانون‌گذاران نیز در این باره وارد عمل شدند. علاوه بر پرونده‌های مربوط به قوانین ضد انحصار، درخواست‌های متعددی وجود دارد که این شرکت‌ها باید مسئولیت قانونی الگوریتم‌های خود را بپذیرند. گزارشات همکاران من نشان داده که فیسبوک به خوبی از نقش سیستم پیشنهادات این پلتفورم در کشانده شدن افراد به گروه‌های تندرو مطلع است. لایحه‌ای که توسط نمایندگان جمهوری خواه تام مالینوسکی و آنا اشو ارائه شده قصد دارد که برای «تبلیغ تندروی از طریق الگوریتم» برای این پلتفورم‌ها مسئولیت قانونی تعریف کند.

ایده شماره 3: پست گرفتن کنترل اوضاع

و در آخر هم عجیب ترین ایده: کنترل اوضاع را به خودمان پس بدهید.

جسی لهریک هم‌بنیان‌گذار شرکت خیره Accountable Tech که با شایعات در شبکه اجتماعی مبارزه می‌کند می‌گوید: «چطور می‌شد اگر مردم می ‌توانستند بگویند که من می‌‌خواهم اخبار را از طیف وسیعی از منابع سیاسی دنبال کنم یا میخواهم پست‌ها دوستان و خانواده را ببینم.»

فیس‌بوک می‌گوید حداقل کمی اطلاعات درمورد چرایی نمایش یک موضوع ارائه می‌کند. روی سه نقطه افقی کنار هر پست کلیک کنید و سپس روی گزینه «Why Am I Seeing this post?» (چرا دارم این پست را می‌بینم) بزنید.

و اگر فکر می‌کنید که راه حل این مشکل همان صفحه اتفاقات به ترتیب تاریخ است می‌توانید حداقل به صورت موقت در برخی سرویس‌ها از آن استفاده کنید. البته این تنظیمات خیلی مخفی شده است.

در فیسبوک باید به آیکون خانه در بالای صفحه اصلی بروید و در منوی سمت چپ جستجو کنید. گزینه «See More» و سپس «Most Recent» را انتخاب کنید. در اپلیکیشن موبایلی به سه خط افقی در بالا یا پایین راست صفحه بروید و به دنبال گزینه «Most recent» بگردید. البته پس از اینکه از اپلیکیشن خارج شوید یا وب‌سایت را ببندید وضعیت دوباره به حالت اولیه خود بازمی‌گردد.

در توییتر بسیار ساده تر است. یک ستاره کوچک در گوشی بالا سمت راست وب‌سایت وجود دارد که به شما اجازه می‌دهد به جای مشاهده «Top Tweets» (توییت‌های برتر)، «Latest Tweets» (تازه‌ترین توییت‌ها) را مشاهده کنید. با اینکه قبلا پس از بسته شدن اپلیکیشن یا وبسایت وضعیت به همان حالت الگوریتمی برمی‌گشت اما حالا شرایط همانطور می‌ماند و شما می‌توانید بین این دو حالت انتخاب کنید.

در یوتیوب شما نمی‌توانید پیشنهادات الگوریتمی را به طور کامل غیرفعال کنید اما «تازه ترین ویدیو‌ها» را در هر دسته یا جستجو مشاهده کنید. همچنین این امکان وجود دارد که پخش ویدیو خودکار را غیرفعال کنید. در یک مرورگر به دنبال دکمه کوچکی روی بخش پخش ویدیو باشید که دو حالت مجزا دارد. در اپلیکیشن در بالای ویدیو پلیر می‌توانید این دکمه کوچک را پیدا کنید.

تیک‌تاک در کنار نمایش محتوای الگوریتمی که واقعا اعتیاد آور است یک حالت نمایش دنبال شوندگان دارد که تنها افراد و خدماتی را که دنبال می‌کنید به شما نمایش می‌دهد. اما بدانید که تیک‌تاک در این حالت هم با استفاده از الگوریتم ویدیویی که تشخیص می‌دهد بیشتر از همه به آن علاقه دارید را برای شما در اولویت قرار می‌دهد.

متاسفم در اینستاگرام امکان پس گرفتن کنترل اوضاع وجود ندارد. یکی از سخنگویان فیس‌بوک توضیح داد که حالت پیشین که مطالب براساس تاریخ ترتیب بندی می‌شدند مردم 70 درصد از پست‌ها را از دست می‌دادند و تقریبا نیمی از پست‌های دوستان و خانواده. این شرکت دریافت که پس از تغییرات الگوریتمی به طور متوسط هر نفر بیش از 90 درصد از پست‌های دوستان خود را مشاهده می‌کند.

اگر این موضوع تنها به ما، دوستان و خانواده مربوط می‌شد شرایط فرق داشت اما سال‌ها است که شبکه اجتماعی نقش پررنگی در جهان ما دارد. بسیاری از این درگاه به تصویر خود از جهان شکل می‌دهند.

آیا در آینده هم الگوریتم‌های غول‌های تکنولوژی، نمای جهان را برای ما به تصویر می‌کشند یا شاهد قوانین جدی و بازپس گرفتن کنترل اوضاع خواهیم بود؟ متاسفانه تصمیم گیری در این باره در اختیار ما نیست.

منبع: WSJ