تجارت الکترونیکی در مواجهه با آمارها؛ خروج از تاب‌آوری

سال ۱۴۰۳ برهه‌ای بود که در آن تجارت الکترونیکی ایران، پس از چند سال انباشت تقاضای آنلاین، توسعه زیرساخت‌های هویت دیجیتال و گسترش جغرافیایی بزرگ‌ترین پلتفرم‌ها، از فاز واکنش و تاب‌آوری خارج و وارد مسیر بلوغ و رقابتی شد. رشد ۷۳درصدی ارزش معاملات، جهش تعداد امضای الکترونیکی، افزایش اینمادهای فعال و تقویت مدل‌های مارکت‌پِلیس، نشانه‌هایی از شکل‌گیری بازار سازمان‌یافته‌تر است؛ بازاری که با وجود ظرفیت‌های بالفعل، همچنان با سهم 6.۴درصدی از کل خرده‌فروشی، فاصله زیادی تا جایگاهی که باید داشته باشد دارد. تصویر کلان ۱۴۰۳ سال ۱۴۰۳ برای تجارت الکترونیکی ایران سالی بود که رفتار خرید دیجیتال، پس از چند دوره جهش ناشی از عوامل بیرونی، به‌ویژه همه‌گیری کرونا و محدودیت‌های اقتصادی، به مرحله‌ای از تثبیت و بلوغ عملیاتی رسید. ارزش معاملات تجارت الکترونیکی کشور در این سال به ۵ هزار و ۵۰۰ هزار میلیارد تومان رسید؛ رقمی که نسبت به سال قبل ۷۳ درصد رشد کرده و از تعمیق وابستگی خانوارهای ایرانی به خرید آنلاین در شرایط تورمی خبر می‌دهد. میانگین مبلغ هر خرید نیز با رسیدن به یک میلیون و ۱۶۶ هزار تومان، رشد ۴۳ درصدی پیدا کرده است. این رشد، در کنار ۲۱ درصد افزایش تعداد کل تراکنش‌ها تا چهار میلیارد و ۷۱۶ میلیون فقره، نشان می‌دهد افزایش قیمت‌ها تنها متغیر اثرگذار نبوده و در واقع، فراگیری خرید آنلاین رو به گسترش است. این روندها به‌خوبی نشان می‌دهد خانوار ایرانی در ۱۴۰۳ خرید آنلاین را نه به‌منزله یک انتخاب لوکس، بلکه به‌ چشم یک قابلیت دسترس‌پذیر، قابل‌ مقایسه و مقرون‌به‌صرفه می‌شناسد. اگرچه تورم عمومی انتظارات را به‌سمت افزایش مبلغ هر سبد خرید سوق داده، اما رشد تعداد تراکنش‌ها گواهی است بر اینکه کاربران در حال جایگزینی بخش بزرگ‌تری از خریدهای روزمره با کانال‌های دیجیتال هستند. این سطح از رشد، به‌ویژه در رکود تورمی، عملاً نشان‌دهنده آن است که تجارت الکترونیکی، برخلاف بخش‌هایی از اقتصاد که وابسته به...