مرکز مطالعات راهبردی مکلف به جلوگیری از ایجاد انحصار در حوزه هوش مصنوعی شد

به گزارش پیوست؛ در ادامه بررسی طرح ملی هوش مصنوعی در مجلس، امروز (چهارشنبه ۷ آبان) نمایندگان با بیش از دو سوم آرا با اصلاح ماده ۵ این طرح، موافقت کردند؛ همچنین ماده ۶ به پیشنهاد نماینده اصفهان اصلاح و در نهایت تصویب شد. در اصلاحیه ماده ۵ طرح ملی هوش مصنوعی آمده است: لایه‌های بنیادین توسعه هوش مصنوعی، مرکز مطالعات راهبردی و آزمایشگاه توسعه فناوری‌های بنیادین هوش مصنوعی با پایش و شناسایی فرصت‌ها و خلاهای فناورانه زیست بوم هوش مصنوعی کشور با رعایت سایر احکام این قانون و با استفاده از امکانات موجود تشکیل و مکلف است  سه طرح ملی و اولویت‌دار و پیشران را تدوین کند.

آن سه طرح عبارتند از: طرح توسعه الگو یا مدل‌های بنیادین هوش مصنوعی، طرح‌های همکاری فناورانه بین‌المللی با نهادهای عمومی غیر دولتی و خصوصی و طرح‌های توسعه الگو یا مدل‌های برهم زننده و ناظهور هوش مصنوعی.

در تبصره این ماده قید شده است: مرکز مطالعات راهبردی و آزمایشگاه توسعه فناوری‌های بنیادین هوش مصنوعی مکلف است طرح‌های این بند را با اولویت بخش‌های غیر دولتی و خصوصی انجام دهد.

همچنین در بند دوم این تبصره ذکر کرده‌اند: آینده نگری، پیش‌بینی و پیامدهای احتمالی جهش ناگهانی در توانمندی‌های هوش مصنوعی و اثرات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و زیست محیطی باید مدیریت شود.

این ماده، مرکز مطالعات راهبردی و آزمایشگاه توسعه فناوری‌های بنیادین هوش مصنوعی را مکلف کرده است در زمینه ‌های حفاظت از دارایی‌های فکری، توصیه‌نامه اخلاقی هوش مصنوعی و حقوق و مسئولیت‌های مدنی و کیفری و همچنین مقابله با سیطره‌های عاملیت فناوری از طریق حفظ و تقویت محوریت عاملیت‌های انسانی و تقویت نقش ساختارهای مردم سالار در مقابله با فروبستگی فناورانه  اسنادی جهت تصویب در شورای ملی راهبردی هوش مصنوعی تدوین کند.

همچنین این دو نهاد مکلف شدند راهبردهای مؤثری برای جلوگیری از انحصار و تمرکز قدرت در حوزه هوش مصنوعی مانند راهبردهای حمایت از طرح‌های متن باز، سیاست‌های پیشگیرانه مقابله با تحریم‌های احتمالی و راهبردهای تقویت اتحادیه‌های بین‌المللی طراحی کنند.

بهره‌گیری از ظرفیت‌های دانشگاه‌ها، مراکز مدیریت حوزه‌های علمیه، موسسات و مراکز تحقیقاتی، سیاست پژوهی، اندیشگاهی و مطالعات راهبردی و سایر مراکز علمی و تحقیقاتی و تشکل‌ها و سازمان‌های مردم‌نهاد نیز از جمله دیگر نکالیف این دو نهاد است.

در بند الحاقی به ماده ۵ که توسط نمایندگان به تصویب رسیده نیز آمده است: تدوین ساز و کارهای سرریز توسعه لایه‌های بنیادین هوش مصنوعی در حوزه‌های دفاعی و سایر حوزه‌ها با هدف چندمنظوره‌سازی صنایع دفاعی و غیردفاعی با همکاری وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح.

وظایف وزارت علوم مشخص شد

همچنین نمایندگان با اصلاح کل ماده ۶ طرح ملی هوش مصنوعی موافقت کرده و آن را به تصویب رساندند. در ماده ۶ آمده است: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مکلف است با استفاده از ساختارها و ظرفیت‌های در اختیار و در سقف بودجه مصوب سالانه، برنامه‌ریزی و اقدامات اجرایی را برای توسعه و پشتیبانی از لایه های بنیادین هوش مصنوعی انجام دهد.

این اقدام‌های اجرایی عبارتند از: تقویت و توسعه آزمایشگاه‌های آموزشی و تحقیقاتی و حمایت از آنها، برگزاری کارگاه‌ها و همایش‌های تخصصی ملی و بین المللی مرتبط با هوش مصنوعی با همکاری مراکز علمی و پژوهشی کشور، هدایت پایان‌نامه‌ها و رساله‌های تحصیلات تکمیلی حوزه هوش مصنوعی، فعال سازی همکاری‌های بین المللی با دانشگاه‌ها و مراکز علمی دارای رتبه علمی برتر و دانشمندان بتر جهان و شناسایی و استفاده از دانشمندان متخصص داخلی یا خارج کشور.

در ادامه اقداماتی که وزارت علوم مکلف به انجام آن است آمده: طراحی و برگزاری دوره‌های تخصصی کوتاه مدت برای ارتقاء نیروی انسانی موردنیاز کشور در حوزه هوش مصنوعی، تقسیم کار بین دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها برای توسعه دانش فنی در حوزه‌های مختلف هوش مصنوعی، رصد مستمر پیشرفت‌های علمی و کاربردی هوش مصنوعی در سطح جهان، اجرای برنامه‌های ترویجی و تخصصی دانشجویی برای جذب استعدادهای برتر در حوزه هوش مصنوعی از طریق مراکز هدایت شغلی دانشگاه‌ها، پایش مستمر عملکرد دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها در حوزه هوش مصنوعی و پشتیبانی ویژه از مراکز و طرح‌های برگزیده و توسعه و تقویت دوره‌های فرصت مطالعاتی اعضای هیئت علمی در راستای استقرار و بهره‌گیری از هوش مصنوعی در جامعه و صنعت.