چت‌بات‌های عمومی سال آینده میلادی از واتس‌اپ حذف می‌شوند: انحصار Meta AI

به گزارش پیوست به نقل از تک‌کرانچ،‌ متنی که متا به بخش «ارائه‌دهندگان هوش مصنوعی» و شرایط استفاده از واتس‌اپ برای آنها اضافه کرده است تصریح می‌کند که هیچ ارائه‌دهنده‌ی فناوری هوش مصنوعی یا یادگیری ماشینی، از جمله مدل‌های زبانی بزرگ، پلتفرم‌های تولیدی هوش مصنوعی یا دستیاران عمومی هوش مصنوعی، اجازه نخواهند داشت از API واتس‌اپ برای عرضه یا توزیع خدمات خود استفاده کنند و این محدودیت حتی عرضه غیرمستقیم را نیز شامل می‌شود.

پیام‌رسان واتس‌اپ محبوب‌ترین پلتفرم پیام‌رسان در جهان است که براساس آخرین داده‌های شرکت متا در اواسط سال جاری بیش از ۳ میلیارد کاربر فعال دارد.

در متن رسمی شرکت متا آمده است: «ارائه‌دهندگان و توسعه‌دهندگان فناوری‌های هوش مصنوعی یا یادگیری ماشینی، از جمله، مدل‌های زبانی بزرگ، پلتفرم‌های هوش مصنوعی مولد و دستیاران عمومی یا فناوری‌های مشابه («ارائه دهندگان هوش مصنوع») که تنها براساس صلاح‌دید شرکت متا تشخیص داده می‌شوند، به‌طور کامل از دسترسی یا استفاده از راه‌حل تجاری واتس‌اپ به صورت مستقیم یا غیرمستقیم برای اهدافی چون ارائه، عرضه، پیشنهاد، فروش یا دیگر روش‌های ایجاد دسترسی به این فناوری‌ها منع می‌شوند و این در صورتی است که این فناوری‌ها قابلیت اصلی (به جای جانبی یا فرعی) آنها باشند و برای استفاده در اختیار کاربر قرار گیرند؛ تشخیص تنها براساس صلاح‌دید شرکت متا خواهد بود.»

با این حال شرکت متا تاکید دارد کسب‌وکارهایی که از هوش مصنوعی برای بخش خدمات مشتری خود استفاده می‌کنند شامل این محدودیت نخواهند بود. به‌عنوان مثال، اگر یک آژانس مسافرتی از یک بات برای پاسخگویی به مشتریان خود در واتس‌اپ بهره بگیرد، فعالیت آن مسدود نمی‌شود.

به گفته‌ی سخنگوی متا در گفت‌وگو با تک‌کرانچ، این تغییر از آنجایی صورت گرفته که API تجاری واتس‌اپ تنها برای کاربردهای «کسب‌وکار به مشتری» یا B2C طراحی شده بود و هدف از آن توزیع عمومی چت‌بات‌ها نیست. غول شبکه اجتماعی می‌گوید در ماه‌های اخیر رشد «غیرمنتظره» استفاده از این API را توسط شرکت‌های هوش مصنوعی مشاهده کرده است و این در حالی است که نه در طراحی اولیه و نه در استراتژی درآمدزایی واتس‌اپ چنین چیزی پیش‌بینی نشده بود.

سخنگوی متا گفته است: «هدف از API تجاری واتس‌اپ این بود که به کسب‌وکارها در ارائه پشتیبانی مشتری و عرضه بروزرسانی‌های مربوطه کمک شود. تمرکز ما بر حمایت از ده‌ها هزار کسب‌وکاری است که چنین تجربیاتی را بر بستر واتس‌اپ می‌سازند.»

فشار فنی و چالش درآمدزایی

به‌گفته‌ی متا، فعالیت چت‌بات‌های عمومی در واتس‌اپ موجب افزایش شدید حجم پیام‌ها و ایجاد بار سنگین بر زیرساخت این سیستم شده است. افزون بر این، چنین استفاده‌هایی نیازمند نوع متفاوتی از پشتیبانی فنی است که شرکت برای آن آمادگی لازم را ندارد.

نکته‌ی مهم‌تر اما مسئله درآمدزایی است. واتس‌اپ بخش عمده‌ای از درآمد خود را از طریق API تجاری تامین می‌کند و شرکت‌های فعال در این پلتفرم در ازای ارسال پیام‌های مختلف مانند پیام‌های بازاریابی، اطلاع‌رسانی، احراز هویت و پشتیبانی به متا هزینه پرداخت می‌کنند. با این حال، از آنجایی که برای چت‌بات‌ها هیچ ساختار تعرفه‌ای در نظر گرفته نشده است، واتس‌اپ از فعالیت این بات‌ها هیچ درآمدی کسب نمی‌کند و این در حالی است که آنها ترافیک عظیمی را بر سیستم تحمیل می‌کنند.

مارک زاکربرگ، مدیرعامل متا، نیز در همین رابطه در گزارش مالی سه‌ماهه اول سال ۲۰۲۵ اشاره کرد که پیام‌رسانی تجاری یکی از ستون‌های آینده درآمد متا خواهد بود. طبق گفته او: «در حال حاضر، بخش عمده‌ای از درآمد ما از تبلیغات در فیدهای فیس‌بوک و اینستاگرام تامین می‌شود. اما واتس‌اپ اکنون بیش از ۳ میلیارد کاربر فعال ماهانه دارد، از جمله بیش از ۱۰۰ میلیون کاربر در آمریکا که به‌سرعت در حال افزایش است. ما معتقدیم تعامل تجاری باید به ستون بعدی درآمد شرکت تبدیل شود.»

واتس‌اپ در انحصار Meta AI

با اجرای این سیاست جدید، واتس‌اپ به میزبانی یا توزیع چت‌بات‌های هوش مصنوعی پایان می‌دهد و چت‌بات بومی متا تنها بازیگر آنها خواهد بود. در نتیجه در آینده، تنها دستیار مجاز در واتس‌اپ «Meta AI» است که شرکت متا پیشتر اعلام کرده از محتوای تعامل کاربران با آن نیز در بخش تبلیغات هدفمند خود استفاده خواهد کرد (البته به جز محتوای حساس.)

این تغییر برای رقبایی چون اوپن‌ای‌آی و Perplexity ضربه بزرگی به شمار می‌رود. هر دو شرکت در ماه‌های گذشته نسخه‌هایی از چت‌بات‌های خود را روی واتس‌اپ ارائه کرده‌اند تا بتوانند در جامعه کاربری عظیم بیش از ۳ میلیارد نفری این پلتفرم نفوذ بیشتری داشته باشند. این چت‌بات‌ها قابلیت‌هایی چون پاسخگویی به پرسش‌ها، تحلیل فایل‌های و پاسخ به به یادداشت‌های صوتی و حتی تولید تصویر را دارند؛ ویژگی‌هایی که موجب حجم عظیمی از تبادلات داده‌ای در واتس‌اپ می‌شوند.

از دید متا، موج جدید کاربرهای نوین مبتنی بر هوش مصنوعی با اهداف تجاری این پلتفرم در تضاد است و عملا یک «مسیر فرعی غیرقابل‌کنترل» را شکل می‌دهد که شاید مدل درآمدی و ساختار پشتیبانی واتس‌اپ را در معرض خطر بگذارد.

تحلیل‌گران معتقدند که تصمیم جدید شرکت متا آغاز مرحله‌ای تازه‌ای از رقابت میان پلتفرم‌های پیام‌رسان و شرکت‌های ارائه‌دهنده‌ مدل‌های زبانی است. در حالی که بسیاری از کاربران انتظار داشتند واتس‌اپ به مرکزی برای تجربه‌ انواع هوش مصنوعی تبدیل شود، متا ترجیح داده است کنترل کامل را در دست خود نگه دارد و فعالیت رقبای بالقوه را متوقف کند.