داستان کف ورودی رمزارزها چیست؟ شفافیت در برابر انسداد نوآوری

بانک مرکزی در ماه‌های اخیر با مجموعه‌ای از تصمیم‌ها و پیش‌نویس‌ها، زمین بازی رمزارزها در ایران را بازتعریف کرده است. الزام صرافی‌ها به دریافت مستقیم خدمات پرداخت از بانک‌ها و شرکت‌های پرداخت الکترونیکی (PSP) و ممنوعیت استفاده از پرداخت‌یارها، در کنار انتشار پیش‌نویس «ضوابط کارگزاران رمزپول» (نسخه ۰/۰۶/۱۶ )، دو سیاستی هستند که مسیر آینده این بازار را مشخص می‌کنند. سیاست‌گذار با این اقدامات می‌خواهد هم ریسک‌های پولشویی و سفته‌بازی را کنترل کند و هم شفافیت جریان‌های ریالی را افزایش دهد. اما در سوی دیگر، این سخت‌گیری‌ها کف سرمایه و وثیقه‌ای را تحمیل می‌کنند که برای بسیاری از تیم‌های نوپا دست‌نیافتنی است. نتیجه آنکه شفافیت به دست می‌آید، اما احتمال تمرکز، انسداد نوآوری و تکرار تجربه تلخ PSPها هم بالا می‌رود. سیاست‌های تازه بانک مرکزی نسخه ۰/۰۶/۱۶ ضوابط کارگزاران رمزپول، نخستین سند رسمی است که چارچوب فعالیت صرافی‌ها و سکوهای مبادله را به‌ طور دقیق تعریف می‌کند. در این سند، کارگزاران به دو دسته تقسیم شده‌اند: نوع یک شامل خرید، فروش، مبادله و مشاوره؛ و نوع دو که علاوه بر این خدمات، مجاز به راه‌اندازی سکوی مبادله و سبدگردانی هستند. برای این دو دسته حداقل سرمایه‌های متفاوتی در نظر گرفته شده است: ۵۰۰ میلیارد ریال برای نوع یک و ۱۰ هزار میلیارد ریال برای نوع دو. افزون بر این، کارگزاران موظف‌اند دست‌کم ۵۰ درصد سرمایه ثبت‌شده خود را به‌ صورت تضمین در اختیار بانک مرکزی قرار دهند؛ تضمینی که می‌تواند سپرده نقدی ریالی، سپرده ارزی یا ضمانت‌نامه بانکی باشد، اما با ضرایب پذیرش متفاوت. به این ترتیب، سپرده ریالی صد درصد پذیرفته می‌شود، در حالی که ضمانت‌نامه و سپرده ارزی تنها تا ۷۵ درصد اعتبار دارند. الزامات به همین‌جا ختم نمی‌شود. کارگزاران باید وجوه مشتریان را جدا از دارایی‌های شرکت نگه دارند و به صورت دوره‌ای گزارش «اثبات ذخایر» (Proof-of-Reserves) خود را با ممیزی شخص ثالث منتشر کنند. در حوزه...