آیا سکوی ملی هوش ‌مصنوعی فقط یک نمایش دولتی است؟ زیرساخت پرسرعت اما بدون GPU کافی

سکوی ملی هوش ‌مصنوعی، پروژه‌ای که با وعده کاهش وابستگی به پلتفرم‌های خارجی و ارتقای عدالت فناورانه کلید خورده، همچنان سوال‌های اساسی درباره زیرساخت‌های سخت‌افزاری، ظرفیت تولید داخلی و حکمرانی داده را بی‌پاسخ گذاشته است. ایران در حوزه نظری هوش مصنوعی از جایگاه جهانی مطلوبی برخوردار است، اما در عمل و کاربرد همچنان دچار چالش‌های جدی است. معاون علمی ریاست‌جمهوری، این سکوی ملی را حلقه اتصال دانش و کاربرد قلمداد می‌کند، اما با وجود مشکلاتی همچون کمبود انرژی، محدودیت بودجه و چالش‌های زیرساختی، تحقق این وعده‌ها هنوز در هاله‌ای از ابهام است. جایگاه ایران در هوش مصنوعی از نظر علمی رتبه ۱۴ و از نظر کاربرد رتبه ۷۵ است که طبق گفته معاون علمی رئیس‌جمهوری، حسین افشین، نشان‌دهنده تقریباً صفر بودن کاربرد این فناوری در کشور است. او اعلام کرده در تبدیل علم به کاربرد موفق نبوده‌ایم و فقدان زیرساخت قوی، عامل اصلی این ناکامی محسوب می‌شود. در این شرایط، سکوی ملی هوش مصنوعی که از مهر ۱۴۰۲ کلید خورده و نسخه اولیه آن در اسفند ۱۴۰۳ رونمایی شده، نقطه امیدی برای پر کردن این شکاف است؛ اما هنوز این سوال جدی باقی است که این پروژه تا چه حد می‌تواند موانع بنیادین توسعه هوش مصنوعی در ایران را رفع کند؟ سکوی ملی متن‌باز هوش مصنوعی ایران در اسفند ۱۴۰۳ با وعده‌هایی از جمله ناوابستگی به APIهای خارجی و قابلیت ادامه خدمات حتی در صورت قطع اینترنت رونمایی شد؛ موضوعی که از نظر فنی و امنیتی درخور توجه است و می‌تواند گامی مهم در مسیر پدافند غیرعامل و امنیت ملی به شمار رود. اما در عمل، برخی از فعالان حوزه هوش مصنوعی این سکو را با دیدی متفاوت می‌نگرند و آن را فاقد ویژگی‌های لازم برای تحول واقعی در زیست‌بوم فناوری کشور می‌دانند. معاونت علمی ریاست‌جمهوری طی فراخوانی با تعدادی شرکت خصوصی قرارداد همکاری بسته است تا سکوی ملی هوش...