تاثیر بخشنامه‌های اخیر راهداری بر روند هوشمندسازی حمل‌ونقل جاده‌ای کشور: بازگشت به ساختارهای سنتی یا توقف توسعه؟

دو بخشنامه‌ متوالی سازمان راهداری در اردیبهشت و تیرماه سال جاری، مسیر فعالیت شرکت‌های بزرگ‌مقیاس حمل‌ونقل جاده‌ای را به‌شدت محدود کرده و عملاً امکان صدور بارنامه‌ سراسری را از آنها گرفته است. بر اساس این مقررات، شرکت‌های فعال حوزه حمل‌ونقل تنها در استان‌هایی که دفتر و ناوگان ملکی دارند مجاز به صدور بارنامه هستند و برای فعالیت بین‌استانی باید «زیرکد» دریافت کنند. در واقع، سازمان راهداری کشور با صدور بخشنامه‌ای به شرکت‌های بزرگ‌مقیاس اعلام کرده است دیگر نمی‌توانند به صورت سراسری و الکترونیکی برای کل کشور بارنامه صادر کنند؛ بعد از این شرکت‌ها برای ارسال بار، باید به شرکت‌های باربری محلی مراجعه کنند که باعث افزایش هزینه ارسال و انحصار در بازار حمل‌ونقل بین‌شهری می‌شود. برخی از پلتفرم‌های حوزه حمل‌ونقل بین‌شهری معتقدند این بخشنامه باعث شده است بازار از حالت رقابتی خارج شود و در نهایت به صورت مستقیم و غیرمستقیم پلتفرم آنها آسیب ببیند. از طرف دیگر بازارگاه‌های شرکت‌های بزرگ‌مقیاس هم بی‌بهره و بدون استفاده رها شده است و بازار حمل‌ونقل بین‌شهری هنوز به حالت سنتی کار می‌کند. شرکت‌های بزرگ‌مقیاس با مجوز سازمان راهداری برای صدور سراسری بارنامه حمل کالا تاسیس شدند و با داشتن ناوگان ملکی، دفاتر در چند استان یا همکاری با پلتفرم‌های هوشمند از جمله اوبار و ترابرنت، امکان ارائه خدمات حمل‌ونقل بین‌شهری در سراسر کشور را داشتند. هدف از تاسیس این شرکت‌ها افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها و هوشمندسازی حمل‌ونقل جاده‌ای بود. از طرف دیگر حدود ۱۰۰ بازارگاه الکترونیکی از سازمان راهداری مجوز گرفته‌اند و از این تعداد، ۴۵ بازارگاه متعلق به شرکت‌های بزرگ‌مقیاس است اما بسیاری از این بازارگاه‌های شرکت‌های بزرگ‌‌مقیاس اکنون فعال نیستند و صرفاً وجود دارند؛ چون طبق قانون شرکتی‌ها برای اینکه بتوانند برای بزرگ‌مقیاس شدن مجوز بگیرند، باید بازارگاه الکترونیکی داشته باشند. در شرایطی که به نظر می‌رسد هوشمند شدن حمل‌ونقل بین‌شهری از سوی شرکت‌های بزرگ‌مقیاس نادیده گرفته شده است، سازمان راهداری...