نگاهی به گزارش واردات و تولید موبایل وزارت صمت؛ موبایل بومی با قطعات غیربومی

سیاست‌گذاری حوزه موبایل در سال‌های اخیر، بیش از آنکه به تقویت زیرساخت تولید و زنجیره ارزش بومی منجر شود، مسیر حمایت از مونتاژکنندگان را هموار کرده است. تناقض میان ظاهر رشد تولید و واقعیت بازار، نشان می‌دهد هنوز میان اهداف اسناد بالادستی و نتایج میدانی فاصله زیادی وجود دارد. بازار موبایل ایران در ظاهر به سمت خوداتکایی حرکت می‌کند، اما زیر پوست این تغییر، همان مسیر همیشگی واردات قطعه دیده می‌شود. سیاست‌های تعرفه‌ای، اختصاص ارز و تنظیم‌گری ویژه بدون شکل‌گیری زنجیره ارزش بومی، تنها تصویری از پیشرفت را ترسیم کرده‌اند که هنوز با واقعیت تولید فاصله دارد. وزارت صمت پس از تقریباً چهار سال، آمار کامل واردات و تولید موبایل در کشور را منتشر کرد؛ واردات تلفن همراه از حدود ۱۵.۷ میلیون دستگاه در سال ۱۴۰۲ به ۱۳.۷ میلیون دستگاه در سال ۱۴۰۳ کاهش یافته و آمار رسمی از جهش تولید داخلی از حدود ۶۵۰ هزار دستگاه در ۱۴۰۲ به حدود ۱.۵ میلیون دستگاه در ۱۴۰۳ خبر می‌دهد. این آمارها بیانگر تاثیر سیاست‌های حمایتی چندساله است، اما در پشت رشد ظاهری آمار تولید، پرسش‌هایی از عمق بومی‌سازی و آثار اقتصادی این سیاست‌ها همچنان پابرجاست. آخرین گزارش آماریِ دفتر صنایع تخصصی برق و الکترونیک وزارت صمت نشان می‌دهد مجموع واردات تلفن همراه، تبلت و لوازم جانبی در سال ۱۴۰۲ حدود ۱۵ میلیون و ۷۲۴ هزار و ۹۲۶ دستگاه بوده که در سال ۱۴۰۳ به ۱۳ میلیون و ۷۵۰ هزار و ۹۴۲ دستگاه کاهش یافته است. همچنین آمار فعال/غیرفعال شبکه و سهم برندها در این اسناد ثبت شده است. واردات موبایل در سال ۱۴۰۳ نسبت به ۱۴۰۲ کاهش ۱۲.۵ درصدی یافته و تولید داخلی در همین بازه حدود ۱۳۹ درصد رشد کرده است؛ یعنی تولید از حدود ۶۵۰ هزار دستگاه به نزدیک ۱.۵ میلیون دستگاه رسیده است. این تحولات را فعالان بازار عمدتاً نتیجه ترکیبی افزایش تعرفه‌ها، تخصیص سیاست‌گذاری ویژه برای تولید...