توافق اولیه آمریکا با امارات برای صادرات گسترده چیپ‌های هوش مصنوعی انویدیا

به گزارش پیوست به نقل از رویترز، این توافق که ممکن است تا سال ۲۰۳۰ تمدید شود، گامی که از اهمیت بالا برای تقویت زیرساخت‌های رایانشی امارات و توسعه مدل‌های هوش مصنوعی برخوردار است. در صورت نهایی‌شدن، این توافق می‌تواند نقشه‌ی رقابت جهانی در حوزه هوش مصنوعی را دگرگون کرده و خاورمیانه را به سومین قطب مهم پس از ایالات متحده و چین تبدیل کند.

جزئیات توافق: سهم G42 و غول‌های فناوری آمریکایی

بر اساس گزارش دو منبع مطلع که نخواستند نام‌شان فاش شود، در پیش‌نویس توافق آمده است که ۲۰ درصد از این چیپ‌ها، معادل ۱۰۰ هزار واحد در سال، به شرکت فناوری G42 در ابوظبی اختصاص می‌یابد. بقیه نیز بین شرکت‌های فناوری آمریکایی نظیر مایکروسافت و اوراکل تقسیم خواهد شد که احتمالا در نظر دارند مراکز داده‌ای در امارات احداث کنند.

شرکت G42 که سهام آن در اختیار صندوق ثروت ملی ابوظبی، شرکت سرمایه‌گذاری خصوصی آمریکایی سیلور لیک (Silver Lake) و اعضای خانواده سلطنتی امارات از جمله مشاور امنیت ملی این کشور شیخ طحنون بن زاید آل نهیان است، طی سال‌های اخیر به بازیگری کلیدی در پروژه‌های کلان هوش مصنوعی تبدیل شده است.

یکی از منابع مطلع می‌گوید با اجرایی‌شدن این توافق، ظرفیت پردازش هوش مصنوعی در امارات دست‌کم سه تا چهار برابر بیشتر از آن چیزی می‌شود که تحت قوانین محدودکننده صادراتی دولت جو بایدن امکان آن فراهم بود. این در حالی است که دولت ترامپ اعلام کرده قصد دارد محدودیت‌های قبلی را لغو کند و راه را برای افزایش صادرات فناوری پیشرفته باز نماید.

این تصمیم در حالی گرفته می‌شود که دولت بایدن پیش‌تر به‌دلیل نگرانی از انتقال غیرمجاز فناوری‌های حساس به چین، محدودیت‌های شدیدی بر صادرات چیپ‌های پیشرفته هوش مصنوعی، از جمله چیپ‌های ساخت انویدیا، به کشور‌های حوزه خلیج فارس وضع کرده بود. اکنون اما دولت ترامپ با رویکردی متفاوت، در حال توسعه روابط استراتژیک خود با کشورهای حوزه خلیج فارس است.

اهمیت پردازنده‌ها در توافق‌های بزرگ با خاورمیانه

همزمان با مذاکرات با امارات، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور فعلی آمریکا، در سفر خود به منطقه خلیج فارس اعلام کرد که قراردادهایی به ارزش ۶۰۰ میلیارد دلار با عربستان سعودی امضا شده است که بخش عمده‌ای از آن مربوط به خرید انبوه چیپ‌های شرکت‌های انویدیا، ای‌ام‌دی (AMD) و کوالکام (Qualcomm) است.

ترامپ که بهبود روابط با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس را یکی از اولویت‌های دولت خود قرار داده، این توافقات را بخشی از راهبرد کلان خود برای تقویت محور جدید فناوری و امنیت در منطقه می‌داند.

آیا خاورمیانه به قطب سوم هوش مصنوعی تبدیل می‌شود؟

در حال حاضر، اکثریت ظرفیت محاسباتی در حوزه هوش مصنوعی در اختیار ایالات متحده و چین قرار دارد. با این حال، چنانچه توافقات با امارات و عربستان سعودی به مرحله اجرا برسد، این منطقه می‌تواند به سومین مرکز اصلی قدرت در رقابت جهانی هوش مصنوعی تبدیل شود،‌ تحولی که تغییری بنیادین با پیامدهای ژئوپولیتیکی به دنبال دارد.

یکی از منابع خبری اعلام کرده است: «اگر همه این توافق‌ها عملی شوند، خاورمیانه می‌تواند به قطب سوم رقابت هوش مصنوعی جهان تبدیل شود.»

الزامات امنیتی و احداث مراکز داده در آمریکا

بر اساس توافق اولیه، G42 موظف است در ازای احداث هر مرکز داده در امارات، یک مرکز مشابه نیز در ایالات متحده ایجاد کند. هدف این بند آن است که همزمان با توسعه زیرساخت‌ها در منطقه، ظرفیت محاسباتی و امنیتی داخلی آمریکا نیز تقویت شود.

همچنین مقرر شده یک کارگروه تخصصی در آینده تشکیل شود تا مشخص کند چه نوع چیپ‌هایی «پیشرفته» محسوب می‌شوند و چه الزامات امنیتی برای آنها باید در نظر گرفته شود.

به گفته یکی از منابع، چیپ‌هایی که موضوع این توافق هستند، جزو پیشرفته‌ترین پردازنده‌های گرافیکی موجود در بازار به‌شمار می‌روند. این شامل چیپ‌های Blackwell انویدیا است که از نسل قبلی خود موسوم به Hopper قدرتمندترند، و همچنین چیپ‌های نسل آینده Rubin که قرار است حتی توان پردازشی بالاتری داشته باشند.

مخالفت‌ها در داخل دولت آمریکا

با وجود تلاش‌ها برای نهایی‌سازی این توافق، یکی از منابع گزارش داده که در ۲۴ ساعت گذشته مخالفت‌هایی در داخل دولت آمریکا نسبت به این توافق مطرح شده است. منتقدان معتقدند صادرات چیپ‌های فوق‌پیشرفته ممکن است موجب گسترش دسترسی کشورهای ثالث به فناوری‌هایی شود که در مواردی می‌تواند کاربری نظامی داشته باشد یا از مسیر اصلی خود منحرف گردد.

وزارت بازرگانی آمریکا، که مسئول کنترل صادرات است، از اظهارنظر در این زمینه خودداری کرده است. همچنین کاخ سفید، شرکت G42 و دولت امارات تاکنون واکنشی رسمی نشان نداده‌اند. شرکت انویدیا نیز از ارائه نظر در این زمینه امتناع کرده است.

منتقدان توافق با امارات همچنین هشدار داده‌اند که نزدیکی ساختاری شرکت G42 به نهادهای امنیتی امارات می‌تواند چالش‌های امنیتی برای آمریکا ایجاد کند. شیخ طحنون، رئیس هیئت مدیره G42، نه‌تنها مشاور امنیت ملی کشور است بلکه برادر رئیس‌جمهور امارات نیز محسوب می‌شود، موضوعی که به‌گفته برخی ناظران می‌تواند موجب تداخل منافع و افزایش خطرات امنیتی شود.

در سال‌های گذشته، آمریکا نسبت به احتمال همکاری شرکت‌های فناوری خاورمیانه‌ای با چین نیز ابراز نگرانی کرده بود. هرچند امارات اعلام کرده از همکاری‌های فناوری با پکن عقب‌نشینی کرده، اما برخی در واشنگتن همچنان نسبت به انتقال غیرمستقیم فناوری‌های پیشرفته نگران هستند.