بیت‌کوین به واحد سنجش و زیربنای اقتصاد جهان تبدیل نمی‌شود

آشنایی من با بیت‌کوین به سال ۱۳۹۲ برمی‌گردد. در آن زمان طی مطالعه و مکاتبه ایمیلی با ویتالیک بوترین، که آن موقع هنوز اتریوم را راه نیانداخته بود، تحقیقات خود را در این موضوع شروع کردم و این مطالعه بیش از ده سال است ادامه دارد.

برای خیلی از ما یاهو کلمه بزرگی بود که با اینترنت دیال‌آپ با آن آشنا شدیم. امروزه با وجود اینکه یاهو هنوز فرونپاشیده است اما در برابر گوگل نمی‌تواند عرض اندام کند و در مقایسه با خیلی خدمات دیگر اینترنت، یاهو چیزی برای عرضه ندارد.

بیت‌کوین نیز نزدیک به یک دهه است که در بازار رمزارزها یک اسم بزرگ است. معتقدم بیت کوین در آینده نزدیک کاملا سقوط نمی‌کند اما هیچ وقت نیز به واحد سنجش و زیربنای اقتصاد جهان تبدیل نمی‌شود.

۱.سنت شکست اولین های فاوا

اولین‌ها در حوزه فاوا عموما در مقابل رقبای جدید شکست خورده‌اند. اولین جویشگر گوگل، یاهو نبود. اولین رسانه اجتماعی نیز فیسبوک نیست همانطور که اولین پیام‌‌رسان واتس‌آپ نیست. عمده غول‌هایی که عالم‌گیر شدند و عالم‌گیر ماندند، نسل دوم و سوم نوآوری هستند و معتقدم بیت‌کوین را نمی‌توان یک استثنا حساب کرد.

۲.بیت‌کوین امکان اصلاح مسیر ندارد

یاهو به دلیل انتخاب‌های اشتباه به تدریج قافیه را باخت و بیت‌کوین به دلیل مشکل اساسی در معماری و طراحی خاص، برای تغییرات شدید مناسب نیست.

۳. نوسان دائمی جزء اساسی معماری بیت‌کوین

تعداد بیت‌کوین‌های قابل استخراج و ظرفیت تولید آن محدود است و با افزایش تقاضا میزان قیمت بالا می‌رود. با این اتفاق این دارایی از وسع خارج می‌شود و  تقاضای بیت‌کوین به بازار دیگر منتقل می‌شود.

زمانی که دارنده بیت‌کوین قصد نقدکردن دارایی خود را داشته باشد، عموما بازار نقدینگی کافی برای خرید بیت‌کوین را نخواهد داشت و در این مسیر ارزش بیت‌کوین با حضور فروشندگان بیت‌کوین کاهش پیدا می‌کند. ترس سقوط و نوسان بیت‌کوین همواره وجود دارد؛ پس بیت‌کوین نمی‌تواند یک افق روشن پیش روی سرمایه‌گذاران بگذارد.

چیزی که در بازار باعث رشد ارزش سهام شرکت‌ها می‌شود عموما افق روشنی پیش پا می‌گذارد.

به عنوان مثال اگر خودروی برقی با سیاست‌های فعلی رشد ‌کند، تسلا هم امکان دارد با وجود ضرردهی رشد کند؛ اوبر، دیجی‌کالا و آمازون سال‌ها با وجود ضرردهی سرمایه جذب می‌کنند چون این ذهنیت آینده‌دار بودن وجود دارد. معتقدم بیت‌کوین آینده‌دار به نظر نمی‌رسد.

در حاشیه یک همایش فرصتی به وجود آمد که با کریس اسکینر یکی از صاحب‌نظران حوزه فناوری مالی در مورد بخشی از این یادداشت گفت‌و‌گو کنم. او نویسنده و سخنران مطرحی است که کتاب‌های متعددی در زمینه رمزارزها منتشر کرده‌ است. کتاب «پول هوشمند» او که در سال ۲۰۲۰ منتشر و توسط انتشارات Wiley به چاپ رسید نیز اخیرا ترجمه شده است.

او در سخنرانی خود چندین بار عنوان کرد دولت ایران باید در بیت‌کوین سرمایه گذاری کند و نگاه خیلی مثبتی به این رمزارز خاص داشت. بعد از سخنرانی او در فرصتی که به وجود آمد در مورد رمزارزها صحبت کوتاهی داشتیم که حاصل آن این پرسش و پاسخ است:

تجربه نشان می‌دهد همیشه موج اول نوآوری فناورانه در برابر امواج بعدی فناوری فروپاشیده است و حداقل از جایگاه برتر افول کرده است. مثلا نسل اول جویشگری مانند یاهو متلاشی شده است و جای خود را به گوگل داده است. چه دلیلی دارید که بیت‌کوین متفاوت از دیگر امواج فناوری باشد؟

کریس اسکینر گفت: داستان یاهو به عنوان جویشگری که بعدها جویشگر بهتری مانند گوگل روی دست آن آمد فرق می‌کند.

نقطه تفاوت بیت‌کوین و اتریوم در این است که آنها به صورت ممتد سرمایه جذب می‌کنند بنابراین برعکس شرکت‌ها، آنها به هسته زیرساخت پردازش تبدیل می‌شوند که شبکه توزیع شده اعتقاد دارد که باید از آن استفاده کند.

هرچقدر که شبکه بیشتر به آنها اعتقاد داشته باشد بیشتر استفاده خواهند شد، بیشتر به اجزای کلیدی جهت ماموریت (Mission critical) نظام پرداخت تبدیل می‌شوند و بنابراین به راحتی با یک رمزارز بهتر جایگزین نخواهند شد.

منظور شما اثر شبکه‌ای است؟

کریس اسکینر: بله، به این دلیل که در این لحظه در حال تبدیل‌شدن به سرمایه‌گذاری‌های بنیادی بازار سرمایه هستند. هرچقدر که بازار بزرگ‌تر شود رهبران بازار هم بزرگ‌تر می‌شوند. هم اکنون تعداد زیادی رمزارز وجود دارد که خیلی از آنها در واقع روی بیت‌کوین و اتریوم ایجاد شده‌اند و هر مقدار هم که در آنها سرمایه‌گذاری بیشتری انجام بشود اتریوم و بیت‌کوین به اجزای کلیدی‌‌تری در نظام پرداخت مبدل می‌شوند.

همانطور که اینترنت زیرساخت انتقال اطلاعات است، یا همانطور که آر‌اس‌ای (RSA) برای هویت دیجیتالی امن کاربرد دارد، به صورت عملیاتی، بیت‌کوین و اتریوم زیرساخت ارزهای شبکه‌ای هستند.

منظور شما این است که نظام مالی در این فناوری‌ها قفل خواهد شد و از این طریق این فناوری‌ها می‌توانند در مقابل تغییر  فناورانه مقاوم باقی بمانند؟  او دیگر نتوانست پاسخ بدهد.

پی‌نوشت: او می‌داند که در حال حاضر نیز بسیاری از رمزارزهای غیر بیت‌کوینی و اتریومی وجود دارد که با  ادعا و انگیزه جایگزینی این دو راهبر بازار رمزارز در حال تلاش هستند. امیدوارم فرصتی باشد که در آینده عمیق‌تر با او صحبت کنم.