۹ آبان ۱۴۰۳
عضو هیات علمی دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه شریف:
جهش بازار نیازمند اصلاح ساختار حقوقی است
ازدحامی آشنا در راهروهای دانشکده اقتصاد در جریان است. نزدیک شدن زمان امتحانات پایان ترم همزمان با برگزاری انتخابات انجمن علمی دانشکده همهمه جالبی به سالن بخشیده است. در میان این همهمه چند دانشجو روی صندلیها آسوده نشسته و با اشتیاق درباره کسبوکار جدیدی که قرار است راه بیندازند حرف میزنند، کسبوکاری که شاید اگر بخت با آنها یار باشد، بتواند اسم و رسمی پیدا کند و کسی چه میداند، شاید یکی از آن پنج تکشاخی شود که دولت وعده ظهور آنها تا سه سال دیگر را داده است. از میان ازدحام دانشجویان میگذریم و در طبقه اول دانشکده پس از گذشتن از راهروهای هزارتو به سراغ دکتر علي ابراهيمنژاد میرویم تا با او درباره وضعیت اکوسیستم استارتآپی کشور و پتانسیل بازار ایران برای تولد یونیکورنها گفتوگو کنیم. او که رتبه ٢٠ كنكور رياضي و فارغالتحصيل مهندسي مكانيك از دانشگاه صنعتي شريف است به دلیل علاقه به مباحث مالی تحصیلات خود را در همین زمینه ادامه داده، پس از گرفتن مدرک دكتراي مالي از دانشگاه Boston College آمريكا و فعالیت در شركت مشاوره مالي اقتصادي Cornerstone Research حالا عضو هيات علمي دانشكده مديريت و اقتصاد دانشگاه شريف شده و مباحث تامين مالي را تدريس ميكند.
راهاندازی حداقل پنج یونیکورن و عرضه عمومی سهام آنها یکی از اهداف اساسی دولت تا سال ۱۴۰۰ است. به نظر شما چقدر این هدف دستیافتنی است و کدام یک از کسبوکارهای موجود پتانسیل بیشتری برای تبدیل شدن به یونیکورن را دارند؟ به نظر من رسیدن به پنج یونیکورن هدف بسیار بلندپروازانهای است، اما داشتن یک یا دو یونیکورن چندان دور از ذهن نیست. از دو منظر میتوانیم به احتمال تحقق این موضوع نگاه کنیم: یکی اینکه بررسی کنیم سایر کشورها چه تعداد یونیکورن دارند و خودمان را با آنها مقایسه کنیم و ببینیم آیا با قد و قواره خود میتوانیم یونیکورن داشته باشیم یا خیر. آمارها در این زمینه مختلف است اما در آمریکا حدود ۱۰۰ یونیکورن و در سایر کشورهای جهان هم مجموعاً حدود 100 یونیکورن وجود دارد. در منطقه خاورمیانه در مجموع سه یونیکورن وجود دارد. از این منظر به نظر دور از ذهن است که ایران به تنهایی بتواند در بازه زمانی سهساله بیش از همه کشورهای خاورمیانه یعنی پنج یونیکورن داشته باشد. از یک منظر دیگر اگر یونیکورن را به معنی کسبوکاری با ارزش بیش از یک میلیارد دلار و نسبت ارزش شرکت به فروش (P/R) آن را به عنوان مثال پنج در نظر بگیریم، بدان معنی است که برای داشتن یونیکورن باید فروش سالانه شرکت شما ۲۰۰ میلیون دلار باشد. این اعداد را صرفاً از باب مثال و تخمین سرانگشتی عنوان میکنم. اگر اندازه برخی از بازارهایی را که استارتآپهای بزرگ ایرانی در آنها فعالیت میکنند بررسی کنیم، رسیدن به چنین چیزی ناممکن نیست؛ به عنوان مثال گفته میشود گردش مالی سالانه در بازار خردهفروشی ۱۲۰ هزار میلیارد تومان است. بنابراین اگر استارتآپی مثل دیجیکالا بتواند کمتر از یک درصد این بازار را بگیرد میتواند یونیکورن شود. باز به عنوان نمونه، فروش سالانه آمازون نزدیک به 200 میلیارد دلار (یعنی تقریباً 800 هزار میلیارد تومان)...