حراجمعه ما و بلک‌فرایدی آنها

حراجمعه امسال هم مثل دو سال پیش با افت و خیزهای فراوانی گذشت. اختلال ۱۴ساعته سایت بامیلو که امسال برای سومین سال متوالی حراجمعه یا همان بلک‌فرایدی را برگزار می‌کرد داغ‌ترین خبر آن روزها شد. اما به نظر می‌رسد بلک‌فرایدی آنها چنان که باید بر تقویم ما نمی‌نشیند. زمانی که پایان سال میلادی و «عید مردماس» و هنوز سه ماهی تا پایان سال ما مانده است. شاید این بزرگ‌ترین دلیلی باشد که باعث می‌شود این حراجمعه آن بلک‌فرایدی نباشد.
حراجمعه امسال که به پایان رسید گلایه‌ها آغاز شد. گلایه از تخفیف‌های پوشالی و قیمت‌هایی که واقعی نبود. گلایه از آماده نبودن سرورها و از دسترس خارج شدن‌شان و گلایه از همه آنچه از ایران ما نه جهانی اول که جهانی در رده سوم ساخته است. شاید همین حراجمعه هم تکاپوی جامعه استارت‌آپی کشور برای نزدیک کردن ایران به سکوی جهان اول است. تلاشی که به نظر می‌رسد در ریل درستی قرار نگرفته است. شاید اگر این حراجمعه به جای همزمانی با پایان سال میلادی در ماه‌های پایانی سال شمسی و روزهای نزدیک به عید نوروز برگزار می‌شد، بعد از سه سال جایی میان مردمان خودمان باز کرده بود. اما حتی دیجی‌کالا هم که همان سه سال پیش در رقابت با حراجمعه حراج شگفت‌انگیز یلدا را پایه‌گذاری کرد امسال در ورطه رقابت غلتید و با شعار «جمعه به خرید» به جمع برگزارکنندگان بلک‌فرایدی پیوست. اما قیمت‌های کالاها که در برخی از آنها نه تنها تخفیفی شگفت‌انگیز نداشت بلکه گران‌تر از نرخ آن در بازار آزاد هم بود باعث شد استارت‌آپ‌های ما در همان کوچه پس‌کوچه‌های جهان سوم بگردند و یارای ایستادگی مقابل رقیبان جهانی خود مانند آمازون و علی‌بابا را نداشته باشند.
مدیرعامل آمازون اعلام کرد در یک روز بلک‌فرایدی توانسته 4/2 میلیارد دلار درآمد کسب کند و ثروتش از مرز ۱۰۰ میلیارد دلار بگذرد. چین اما همین بلک‌فرایدی را چنان بومی‌سازی کرد که سایت علی‌بابا در روز مجردها، 11/11، در چین توانست رکورد فروش را بشکند. این فروشگاه در 13 ساعت رکورد 18 میلیارد دلاری خود را ثبت کرد. اتفاقی که چنان بزرگ است که این روزها حتی نمی‌تواند رویای جامعه استارت‌آپی کشور ما باشد. نبود زیرساخت‌های مناسب، متقارن نبودن این رویداد جهانی با فرهنگ ما و بسیاری دلایل ریز و درشت دیگر سبب شده ما در همین کوچه پس‌کوچه‌های جهان سوم بدویم و به کوچه‌های بن‌بست برسیم. شاید اگر کمی خلاقیت چاشنی ایده‌های رسیده از خاور دورمان کرده بودیم، یارای مواجهه با رقیبان جهانی را داشتیم