ایران رتبه ۵۴ را در امنیت سایبری دارد

به گزارش پیوست؛ حسام تدین، معاون پژوهشکده امنیت ارتباطات و فناوری اطلاعات در سمینار راهکارهای توسعه بازار افتای ایران با اشاره به تعداد افرادی که در جهان گوشی هوشمند دارند و اهمیت ظرفیت‌سازی و تقویت نیروی انسانی در حوزه امنیت فناوری اطلاعات کشور توضیح داد: حدود ۵ میلیارد کاربر در جهان گوشی هوشمند دارند. تعداد حملات بدافزارها روی گوشی‌ بین سال‌های ۲۰۲۱ و۲۰۲۲، ۲ونیم تا ۶ ونیم حمله بود. این آمارها نشان از اهمیت حوزه امنیت سایبری در هر کشور دارد.

یک موسسه جهانی با مطالعه‌ای که انجام داده معتقد است سرمایه‌‌گذاری در کسب‌وکارهای دیجیتال و صنایع از سرمایه‌گذاری در امنیت سایبری پیشی گرفته و این به یک شکاف امنیت سایبری در دنیا تبدیل شده است. تدین در این باره گفت: در کشورهای پیشرفته ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر کمبود نیروی انسانی در حوزه سایبری وجود دارد و در واقع ۷۰ درصد سازمان‌ها نیرو متخصص در حوزه امنیت سایبری ندارند. طبق معیارهای جهانی الزام به تحصیل در دانشگاه ملاک نیست و ۴۸ درصد شرکت‌ها نیروهای خودشان را از آدم‌هایی استفاده کردند که مهارت دارند نه تحصیلات دانشگاهی.

چالش‌های آموزشی در حوزه امنیت سایبری

طبق آمارهای کسب شده تدین تاکید کرد که آموزش‌های کشور در این حوزه منطبق با رویکردها و استانداردهای جهانی نیست و ما عملا از این حوزه عقب افتادیم. کمبود نیروی متخصص به‌دلیل مهاجرت بسیار مشهود است. شرکت‌ها درک و شناخت کافی از نیروی انسانی متخصص که مورنیازشان است، ندارند. این حوزه ۵۲ عنوان شغلی دارد اما در ایران فقط با چند مورد آن هم به صورت سطحی مواجه هستیم. متقضیان نمی‌دانند برای ورود به این حوزه باید چه رشته‌ای را انتخاب کنند زیرا دانشگاه‌های کشور هم به‌روز نیستند.

معاون پژوهشکده امنیت ارتباطات و فناوری اطلاعات سه موضوع آگاهی‌رسانی، مهارت‌آموزی و آموزش را مهم ترین موضوعات امنیت سایبری برای مردم می‌داند. او ادامه داد: حوزه مهم امنیت سایبری در سایت‌های کاریابی هم ذیل برنامه‌نویسی، توسعه نرم‌افزار، سخت‌افزار و غیره است و به‌عنوان یک کسب‌و کار مستقل به آن نگاه نشده است.

او درباره برخی از ذی‌نفعان و وجه‌تمایزشان توضیح داد: طبق نظر خُبرگان این حوزه، اپراتورهای همراه در بخش امنیت سایبری قدرت اقتصادی بالا و قدرت دانشی متوسطی دارند؛ از نظر میزان اثرگذاری در آموزش رسمی کشور خیلی ضعیف هستند و مشارکت کمی دارند و درزمینه آگاهی رسانه‌ای نیز، کمرنگ هستند. آموزشگاه‌های خصوصی از نظر منفعت اقتصادی در جایگاه بالایی هستند و از جهت قدرت دانشی وضعیت خوبی دارند اما اثرگذاری‌شان در آموزش‌های رسمی کشور پایین است. درواقع ارتباط دانشگاه‌ها و موسسات خصوصی خیلی نزدیک نیست.

تدین با اشاره به قدرت قانونی نهادهای تاثیرگذار گفت: شورای عالی فضای مجازی، مجلس، پدافند غیرعامل و پلیس فتا بیشترین قدرت قانونی را دارند و وزارت دفاع، اپراتورها و وزارت ارتباطات بیشترین قدرت اقتصادی را دارند. بیشترین منفعت از آموزش سایبری را شورای عالی فضای مجازی، وزارت ارتباطات، معاونت علمی ریاست جمهوری، وزارت دفاع و وزارت‌علوم خواهند برد.

او رسیدن به امنیت سایبری به پنج مرحله تقسیم کرد و توضیح داد: پنج مرحله برای نزدیک شدن به امنیت سایبری در حوزه نیروی انسانی وجود دارد؛ مرحله اول کشوری است که هیچ برنامه فراگیر برای افزایش آگاهی امنیت سایبری ندارد. مرحله دوم برنامه‌های موردی برای این حوزه وجود دارد که ایران نسبتا در این مرحله قرار دارد. در مرحله سوم باید برنامه هماهنگ ملی وجود داشته باشد؛ این مرحله، هدف ما در کشور است. مرحله چهارم هماهنگی امنیت سایبری با سایر برنامه‌های کشور است و مرحله آخر شرایطی است که کشور در منطقه، حرف اول را بزند به الگو مشخصی برسد.

تدین ادامه داد: به‌صورت کلی ایران در تمام حوزه‌های امنیت سایبری در مرحله یک و دو است اما تهیدی که وجود دارد این است که به‌دلیل مهاجرت بالا، نیروی انسانی را از دست بدهیم و دوباره به نقطه شروع برگردیم. یکی از اصلی‌ترین دلایل مهجرت نیروهای متخصص از کشور درآمد کم است. بخش زیادی از علت مهاجرت دلایل داخلی است. در این حوزه کارکنان بخش‌های خصوصی وضعیت بهتری از بخش های دولتی دارند.

نیروی انسانی سرمایه ملی است

در نهایت تدین با اشاره به امریکا به عنوان رتبه اول در حوزه امنیت سایبری گفت: در حوزه امنیت سایبری امریکا رتبه اول و ایران رتبه ۵۴ است. نیروی انسانی سرمایه ملی و مزیت استراتژیک در کشور است. در امریکا جذب نیروی انسانی اصلی‌ترین عامل رشد امنیت سایبری بوده است اما در ایران باوجود حضور نیروی انسانی متخصص و مستعد تلاشی برای جذب و نگهداری آنها نمی‌شود. امریکا برنامه ملی برای امنیت سایبری ایجاد کرده است و بین دولت، دانشگاه، بخش خصوصی ارتباط ایجاد کرده است. هدف و ماموریت امریکا از این برنامه، ایجاد اکوسیستم یکپارچه برای آموزش و مهارت‌آموزی است.