توزیع هوشمند آرد در اختیار یک PSP قرار گرفت بانک سپه به عنوان توزیع کننده آرد یارانه‌ای در کشور اجرای طرح هوشمندسازی را به امیدپی واگذار کرد

به گزارش پیوست، تا چند روز آینده مرحله دوم هوشمندسازی یارانه نان آغاز می‌شود، در مرحله نخست از نظر تعداد نصب کارتخوان‌ها حدود ۹۰ درصد و از نظر تعداد تراکنش‌ها بیش از ۹۵ درصد تراکنش‌های فروش نان در کشور تحت پوشش این طرح است و روزانه بیش از ۶.۷ میلیون تراکنش در قالب ۶ میلیون کارت یکتا در حال ثبت در سامانه است و بیش از ۹۸ میلیون قرص نان در سامانه ثبت و به فروش می‌رسد؛ اما همه این پروژه بزرگ و سودآور را PSP متعلق به بانک سپه در اختیار دارد. شرکتی که بر اساس آمارهای شاپرک تاکنون نتوانسته بود جایگاه مهمی در چرخه پرداخت الکترونیکی به دست آورد؛ اما به واسطه این پروژه در حال رشد سریع است.

گزارش خردادماه شاپرک نشان می‌دهد سهم فراپردازان آروند امید در تراکنش‌های الکترونیکی کشور، حداقلی است. این PSP که امروز با نام امیدپی شناخته می‌شود و صفر تا صد پروژه هوشمندسازی یارانه نان به او سپرده شده، در خرداد از نظر تعداد تراکنش‌ها ۱.۶ و از نظر مبلغ تراکنش‌ها ۱.۲ درصد از کل سهم بازار را به خود اختصاص داده است.‌ نکته جالب اینکه از میان تمام PSPها بیشترین اختلاف بین سهم تعدادی تراکنش‌های ابزار پذیرش کارتخوان فروشگاهی در خرداد و در مقایسه با ماه قبل با  ۰.۷۰ درصد افزایش مربوط به همین شرکت است. سهم امیدپی یا همان سایان کارت سابق در حالی از ۱.۰۷ درصد به ۱.۷۷ درصد افزایش یافته که در خرداد فاز پایلوت طرح هوشمندسازی یارانه نان در حال اجرا بود.

هوشمندسازی برای جلوگیری از قاچاق

اما طرح هوشمندسازی یارانه نان اصلاً از کجا آغاز شد؟ دولت در سال جاری برای ممانعت از قاچاق آرد تصمیم به هوشمندسازی توزیع نان گرفت. بانک سپه به عنوان متولی توزیع آرد یارانه‌ای در کشور تاکنون هیچ‌ کنترلی بر نحوه مصرف آرد توزیع‌شده به نانوایی‌های مختلف کشور نداشت. پس از دونرخی شدن آرد در کشور، از حدود دو ماه پیش، بانک سپه پروژه هوشمندسازی یارانه نان را کلید زد و آن را به PSP زیرمجموعه خود یعنی شرکت فراپردازان آروند امید به اختصار امیدپی (سایان کارت سابق) سپرد.

امیدپی تولید نرم‌افزار را آغاز کرد؛ اما بخش سخت‌افزار را به توسن‌تکنو سپرد که از جمله معدود تامین‌کنندگان کارتخوان در ایران است. کارتخوان‌هایی که برای اجرای این طرح ساخته یا وارد شد و در نانوایی‌ها مورد استفاده قرار گرفت در واقع کارتخوان‌های هوشمند اندرویدی است که با طراحی یک داشبورد امکان کنترل از راه دور تک‌تک کارتخوان‌ها را به شرکت متولی می‌دهد.

با استفاده از این پوزها «امیدپی» اگر اراده کند می‌تواند در کمتر از دو ساعت شبکه را به‌روزرسانی یا کارتخوان یک نانوایی را قطع کند و تفاوت این کارتخوان‌ها با دستگاه‌های پوزی که پیشتر در نانوایی‌ها استفاده می‌شد در همین است که قابل ردیابی و به‌روزرسانی هستند و امکان رفع باگ، کنترل ماژول‌ها و به طور کلی کنترل دستگاه‌ها از راه دور در آنها وجود دارد.

در بخش سخت‌افزاری ماجرا هم جز چند درصد کارتخوان‌هایی که در آغاز طرح از «پکس» خریداری و وارد شد، بخش زیادی از این کارتخوان‌ها تولید داخل است.

البته با نصب کارتخوان‌های هوشمند، خرید نان برای مردم تغییری نمی‌کند و فقط به جای ورود مبلغ، تعداد نان خریداری‌شده در این کارتخوان‌ها وارد می‌شود. مبلغ نان به صورت سیستمی اعمال می‌شود تا اعمال قیمت‌های سلیقه‌ای از سوی نانوایان از بین برود و مدیریت قیمت در کنار مدیریت میزان نان فروخته‌شده برای تخصیص آرد یارانه‌ای نیز صورت بگیرد.

فقط یک PSP

مهم‌ترین انتقادی که تاکنون به این طرح وارد شده نحوه اجرای آن است و اینکه چرا یک طرح ملی با این گستردگی فقط از طریق یک PSP اجرایی شده است. هرچند به نظر می‌رسد رگولاتور وعده داده است در آینده امکان فعالیت سایر شرکت‌های PSP را نیز فراهم کند اما حضور یک شرکت در آغاز اجرای پروژه موجب شده سایر شرکت‌های PSP منتقد اجرای آن باشند.

یکی از نگرانی‌های شرکت‌های PSP وجود کارتخوان آنها در نانوایی‌هاست. عملاً به نظر می‌رسد حضور این کارتخوان‌ها دیگر بلااستفاده خواهد بود و در نهایت شرکت‌های پی‌اس‌پی مجبور به جمع‌آوری دستگاه‌های خود خواهند شد.

از این پس تخصیص یارانه به نانوایی‌ها بر اساس تعداد فروش نان‌هایی است که از طریق این کارتخوان‌ها ثبت می‌شود. در این صورت به نظر می‌رسد علاوه بر اینکه نانوایی‌ها دیگر پول نقد از مردم نمی‌پذیرند اجازه کشیدن کارت روی POSهای دیگر را نیز نخواهند داد چراکه میزان فروش آنها از طریق دستگاه‌‌های نصب‌شده از سوی امیدپی محاسبه می‌شود.

مسئولان برخی از شهرهای کوچک‌تر نیز اعلام کرده‌اند چنانچه مردم کارت بانکی ندارند می‌توانند از کارتی که به این منظور به نانواها داده شده استفاده کنند. همچنین امیدپی به عنوان مجری تخصصی این طرح یک کد یو‌اس‌اس‌دی نیز برای پرداخت هزینه نان اعلام کرده است. #۹*789* کد یو‌اس‌اس‌دی اعلامی از سوی امیدپی به منظور پرداخت هزینه نان خریداری‌شده برای کسانی است که کارت همراه ندارند.

از سوی دیگر بارها مسئولان استانی و کشوری اعلام کرده‌اند که با اجرای این طرح بروز تخلف نیز تقریباً به صفر خواهد رسید و از طرفی میزان خرید هر خانوار نیز در طول روز مشخص خواهد شد اما به نظر می‌رسد راه فرار همچنان باز است.

با تمام این حرف‌ها اجرای طرح هوشمندسازی نان در آستانه ورود به مرحله دوم است، بر اساس آنچه محمد جلال مشاور وزیر اقتصاد و دارایی عنوان کرده، طبق تصمیمات کارگروه ستاد تنظیم بازار و مدیریت کلان کشور، مرحله دوم هوشمندسازی یارانه نان با ابلاغ به نانوایی‌ها در ماه جاری آغاز می‌شود.

محمد جلال گفته است: در مرحله دوم هوشمندسازی یارانه نان شاهد صرفه‌جویی‌های ناشی از اجرای این طرح ملی خواهیم بود.