skip to Main Content
محتوای اختصاصی کاربران ویژهورود به سایت

فراموشی رمز عبور

با شبکه های اجتماعی وارد شوید

عضو نیستید؟ عضو شوید

ثبت نام سایت

با شبکه های اجتماعی وارد شوید

عضو نیستید؟ وارد شوید

فراموشی رمز عبور

وارد شوید یا عضو شوید

جشنواره نوروزی آنر

گزارش ماه

جاوید سرایی نویسنده میهمان

مروری بر تحولات شهر در ایران دوره مشروطیت و عصر اطلاعات

دریغا عشق که بر باد شد

جاوید سرایی
نویسنده میهمان

۶ آبان ۱۳۹۴

زمان مطالعه : ۲۴ دقیقه

شماره ۳

تاریخ به‌روزرسانی: ۷ مرداد ۱۳۹۹

در 200 سال اخیر ما با دو موج تحول روبه‌رو بوده‌ایم: شکل‌گیری مفهوم جدید شهر، برنامه‌ریزی شهری و مدیریت شهری در اواخر دوره قاجاریه و عصر مشروطیت و تحولات شهرسازی ناشی از انقلاب فناوری اطلاعات در سال‌های اخیر. به اعتقاد نگارنده در برخورد با پدیده جامعه اطلاعاتی ما همان شرایطی را داریم که در اواخر دوران قاجاریه در بر خورد با امر مدرن (که در ایران تجدد نامیده شد) داشتیم. فرضیه محوری این است که ما با کنار نهادن معنا، صرفا ابزار را وارد می‌کنیم. از یک روش و الگو تقلید می‌کنیم. به همین دلیل نتوانسته‌ایم از منافع پررنگ ناشی از مدرنیته و فناوری اطلاعات در حوزه شهرسازی و شهروندی برخوردار شویم. در این مطلب تحولات اندیشه شهرسازی در این دو دوره تاریخی مرور می‌شود.

پیش‌درآمد در تاریخ ایران‌زمین بی‌شک 150 سال اخیر را می‌توان مهم‌ترین دوران تحول اجتماعی دانست. دورانی که از اواخر عصر قاجاریه و شکست در جنگ‌های ایران و روسیه شروع می‌شود و لنگان‌لنگان تا به امروز ادامه یافته است. در همین زمان کوتاه است که ما با مفاهیم جدیدی چون فردیت، جامعه، ملت، دولت، شهر و شهروندی آشنا می‌شویم و تلاش می‌کنیم تا نهادهایی همچون مطبوعات مدرسه دانشگاه شرکت پارلمان، حزب و... را بنا کنیم. این دوره‌ای است که ناگاه توفان مدرنیته از فرنگ بر ما می‌تازد و خواب‌مان را آشفته می‌کند و ما را در تناقض میان اندیشه اسطوره‌ای پیشین و اندیشه مدرن قرار می‌دهد؛ تناقضی که همچنان همراه‌مان است و ناتوانی از گذر این تعارض ذهنی و تناقض فرهنگی باعث شده کوله‌بار اشتباهات‌مان پی در پی سنگین‌تر شود. در این 150 سال ما با دو دوره مشخص روبه‌رو هستیم: ورود اندیشه مدرن به ایران و تسلط عصر اطلاعاتی در جهان. در هر دو دوره با تغییر الگوی اندیشیدن مواجهیم که با ظهور یک انقلاب فناوری (انقلاب صنعتی، انقلاب اطلاعاتی) همراه است. در واقع در هر دو دوره تحولی پارادایمی در غرب روی داده که ریشه‌های فکری مشخصی داشته و در طول زمان با اصلاح خود و انتقاد درونی توانسته ریشه بدواند و بر ساختار فکری و فرهنگی جامعه مسلط شود اما برخلاف اتفاقی که در غرب روی می‌دهد در ایران ما صرفا جنبه ابزاری و ظاهری تغییرات را وارد کرده‌ایم و جنبه فکری و انتقادی آن را درک نکرده‌ایم به همین جهت نتوانسته‌ایم عمیقا بیندیشیم و از مزایایی که تحولات فناوی در این دو دوره به همراه داشته بهره‌مند شویم و کشورمان را در مسیر توسعه و پیشرفت قرار دهیم. در اوخر دوران قاجاریه سفر برخی از ایرانیان به غرب (برای تحصیل یا تجارت) باعث می‌شود ناگهان متوجه شویم با جهانی دیگرگون روبه‌رو هستیم؛ جهانی که «مدرن» خوانده می‌شود....

شما وارد سایت نشده‌اید. برای خواندن ادامه مطلب و ۵ مطلب دیگر از ماهنامه پیوست به صورت رایگان باید عضو سایت شوید.

وارد شوید

عضو نیستید؟ عضو شوید

این مطلب در شماره ۳ پیوست منتشر شده است.

ماهنامه ۳ پیوست
دانلود نسخه PDF
http://pvst.ir/2zq
برای بوکمارک این نوشته
Back To Top
جستجو