یا حلال کن یا برو

بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری با حلال‌سازان در حالی که سال‌ها از آغاز به کار اپراتور دوم تلفن همراه ایران می‌گذرد، مدیران دو سهامدار ایرانی این شرکت، هنوز هم معتقدند پروژه ایرانسل، بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی پس از انقلاب (و شاید تمام تاریخ ایران) است. امروز افراد بسیاری هستند که مدعی‌اند MTN را آنها به ایران آورده‌اند. آن هم پس از جنجال‌هایی که بر سر حضور ترکسل به وجود آمد و سرانجام این شرکت ترک را از این راند. واقعیت این است که کسی به درستی نمی‌داند چه شد MTN پذیرفت با شرایطی متفاوت از آنچه در اسناد مزایده آمده، به ایران بیاید. این بخش از تاریخ همچنان در تاریکی مانده است. آیا سفر حسن روحانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی آن روزها و رئیس‌جمهور امروز، به آفریقای جنوبی در این آمدن موثر بود یا لابی‌هایی که دلالان متعدد انجام دادند؟ هر چه بود، هیچ‌کس- از جمله مدیران ترکسل- تاکنون نتوانسته ثابت کند روندی غیرطبیعی در آمدن MTN‌ به ایران رخ داده است. اما این ماجرا طرف دیگری هم داشت؛ طرف ایرانی که شرکت «گسترش الکترونیک ایران» است. شرکتی که در ابتدا سه بازیگر داشت و اکنون دو طرف دارد. بانک ملی ایران خیلی زود از گردونه کنار رفت و صاایران و بنیاد مستضعفان باقی ماندند. راز رفتن ترکسل و آمدن MTN‌ هر چه باشد، راز حضور یک شرکت خارجی در اپراتور دوم تلفن همراه ایران با میلیون‌ها مشترک و دسترسی به ارتباطات و اطلاعات حیاتی کشور، در شریک ایرانی آن نهفته است. شرکت مخابراتی MTN در سال ۱۹۹۴ به عنوان دومین اپراتور تلفن همراه آفریقای جنوبی کار خود را آغاز کرد و خیلی سریع توانست در قاره آفریقا حضوری جدی داشته باشد. ایران نخستین کشور در خاورمیانه بود که MTN وارد آن شد و ۴۹ درصد سهام اپراتور دوم تلفن همراه را به ارزش دو میلیارد دلار تصاحب کرد. این شرکت در...